Vải thiều Việt Nam “mừng thầm” vì vải Trung Quốc mất mùa, giá cao

Theo Vụ Thị trường châu Á - châu Phi (Bộ Công Thương), Trung Quốc có diện tích trồng và sản lượng quả vải hàng năm lớn nhất thế giới. Vải được trồng nhiều ở các tỉnh vùng phía Nam sông Trường Giang như Quảng Đông, Quảng Tây, Phúc Kiến, Hải Nam và một số tỉnh khác với sản lượng ít hơn như Tứ Xuyên, Quý Châu và Vân Nam.

Vụ thu hoạch vải tại Trung Quốc thường bắt đầu từ giữa tháng 02 đến cuối tháng 7 hàng năm, sớm và kéo dài hơn so với vụ thu hoạch vải của Việt Nam do điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu và giống vải phong phú hơn. Năm 2018, diện tích trồng vải của Trung Quốc khoảng 542.000 ha với sản lượng đạt khoảng 2,3 triệu tấn, mức cao kỷ lục trong nhiều năm trở lại đây. Tuy nhiên, Trung Quốc hàng năm vẫn nhập khẩu quả vải tươi từ các thị trường khác, trong đó phần lớn là từ Việt Nam.

Vải thiều Bắc Giang được thu hoạch từ ngày 25/5/2019.

Do mùa đông 2018 ấm, khô và ít mưa, khả năng ra hoa của cây vải trong vụ mùa năm 2019 tại các địa phương có diện tích trồng và sản lượng lớn đạt tỉ lệ thấp, dẫn đến sản lượng quả vải tại nội địa Trung Quốc giảm (sản lượng vải tại Quảng Đông – địa phương chiếm khoảng 50% tổng sản lượng vải Trung Quốc giảm khoảng 40% so với năm 2018).

Theo số liệu ghi nhận được từ Kho dữ liệu giá cả nông sản, Bộ Thương mại Trung Quốc gần đây, giá vải bán buôn (ngày 27/5/2019) tại các chợ đầu mối một số địa phương của Trung Quốc dao động từ 12 Nhân dân tệ (NDT)/kg đến 31 NDT/kg. Trong đó, giá vải tại Chiết Giang vào khoảng 12 NDT/kg; Quảng Đông, Giang Tô và Bắc Kinh lần lượt là 17 NDT/kg, 20 NDT/kg và 25 NDT/kg; tỉnh An Huy ghi nhận mức giá cao nhất trong ngày, đạt 31 NDT/kg (01 NDT hiện tương đương với khoảng 3.380 VNĐ).

Theo Vụ Thị trường châu Á - châu Phi, thông lệ các năm trước, thời điểm cuối vụ (từ giữa tháng 6 đến cuối tháng 7), giá vải nội địa thị trường Trung Quốc thường sẽ giảm so với các thời điểm trước đó do quả vải cuối vụ có chất lượng không bằng. Tuy nhiên, với diễn biến giá cả và sản lượng thực tế năm 2019, giá quả vải bình quân tại thị trường nội địa Trung Quốc năm nay dự kiến sẽ cao hơn năm 2018.

Như vậy, với việc sản lượng quả vải tại nội địa Trung Quốc giảm mạnh thì đây chính là cơ hội xuất khẩu cho quả vải của Việt Nam sang nước này. Tại Việt Nam, quả vải chủ yếu được trồng ở Lục Ngạn (Bắc Giang) và Thanh Hà (Hải Dương).

Năm nay, vải thiều của tỉnh Bắc Giang ước đạt 150.000 tấn; trong đó, diện tích vải thiều sớm khoảng 6.000 ha, sản lượng khoảng 40.000 tấn; vải thiều chính vụ khoảng 22.000 ha, sản lượng khoảng 110.000 tấn. Diện tích vải thiều sản xuất theo tiêu chuẩn VietGap 13.855 ha, sản xuất theo tiêu chuẩn GlobalGap là 218 ha - được Mỹ cấp mã số IRADS cho 394 hộ sản xuất, tập trung tại huyện Lục Ngạn. Thời gian thu hoạch vải thiều sớm dự kiến từ ngày 25/5; vải thiều chính vụ thu hoạch từ ngày 5/6 đến cuối tháng 7/2019.

Đáng nói, việc Trung Quốc tăng cường thắt chặt nhập khẩu tiểu ngạch, đẩy mạnh xuất khẩu chính ngạch và đề ra yêu cầu truy xuất nguồn gốc, cấp giấy phép nhập khẩu, cấp chứng thư xuất khẩu, kiểm tra chất lượng tại nước xuất khẩu. Với những quy định này, đối với trái vải thiều không còn lo ngại nữa khi được xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc đã có mã số vùng trồng. Tuy nhiên, năm nay, Bắc Giang sẽ giảm tiêu thụ tại thị trường Trung Quốc, tăng xuất khẩu sang các thị trường khác như Nhật Bản, Thái Lan, Malaysia.

Còn đối với tỉnh Hải Dương, theo thống kê còn 115 cơ sở đóng gói và 10 vùng trồng trái cây của tỉnh đang chờ cấp mã số và chờ Trung Quốc chấp nhận. Nếu các thủ tục hoàn tất, cơ hội xuất khẩu chính ngạch của các sản phẩm trái cây của Hải Dương sang Trung Quốc sẽ rộng mở hơn. Ước tính, vụ vải năm 2019, Hải Dương sẽ thu hoạch khoảng 35.000 - 40.000 tấn.

Vải thiều tươi xuất khẩu chủ yếu sang Trung Quốc và tiêu thụ nội địa chiếm tới 80%, còn lại 20% (tương đương 16.000 tấn) tổng sản lượng được xuất sang các nước khác. Việc thị trường Trung Quốc nâng tiêu chuẩn kỹ thuật, chất lượng nhập khẩu vải thiều thì đây là cơ hội để người dân thay đổi phần phương thức hướng tới tiêu chuẩn, chất lượng cao hơn để hội nhập và hướng tới các thị trường khó tính. Với vải thiều đẹp có thể sẽ được các thương nhân Trung Quốc tranh mua khi nước này cũng mất mùa vải.