Teambuilding: Từ hoạt động gắn kết đến “nỗi ám ảnh” của giới trẻ

Áp lực vô hình từ “tinh thần đồng đội giả tạo”

Có lẽ, điểm mấu chốt khiến teambuilding trở thành một gánh nặng là bởi sự thiếu tự nhiên và những kỳ vọng không thực tế. Thay vì tạo ra một không gian thoải mái để mọi người tương tác và gắn kết một cách tự nhiên, nhiều hoạt động teambuilding lại được tổ chức theo kịch bản cứng nhắc, gượng ép.

Lan Anh (24 tuổi, một nhân viên marketing tại quận Đống Đa, Hà Nội), chia sẻ: “Năm nào công ty mình cũng tổ chức teambuilding. Ban đầu mình cũng hào hứng lắm, nghĩ là sẽ được vui vẻ, xả stress.

Nhưng rồi dần dần, nó biến thành một cuộc trình diễn tinh thần đồng đội. Ai cũng phải cười, phải hò reo, phải tỏ ra nhiệt tình dù trong lòng không muốn. Cảm giác như mình đang diễn kịch vậy. Có lần, mình chỉ muốn ngồi một mình đọc sách trong lúc chờ ăn tối, nhưng sếp lại cứ thúc giục mình phải đi chơi mấy trò tập thể. Mình thấy rất khó chịu vì không gian riêng tư của mình bị xâm phạm”.

Teambuilding đang dần trở thành một “nỗi sợ hãi” mới đối với một bộ phận không nhỏ giới trẻ, đặc biệt là thế hệ Gen Z (Ảnh minh hoạ)

Hải Anh không phải là trường hợp cá biệt. Nhiều người trẻ khác cũng bày tỏ sự bức xúc tương tự. Họ cho rằng, những hoạt động được thiết kế để "phá bỏ rào cản" lại vô tình tạo ra những rào cản mới, khi mọi người phải gồng mình để đáp ứng những kỳ vọng về một "tinh thần đồng đội hoàn hảo" mà không phải ai cũng có.

Thế hệ Gen Z, những người sinh ra và lớn lên trong kỷ nguyên số, có những đặc điểm tính cách và xu hướng xã hội khác biệt rõ rệt so với các thế hệ trước. Họ đề cao sự cá nhân hóa, sự tự do và không gian riêng tư. Việc phải tham gia vào các hoạt động tập thể mang tính bắt buộc, đôi khi là những trò chơi thể chất đòi hỏi sự tương tác cao, khiến họ cảm thấy không thoải mái.

Thu Hà (23 tuổi, lập trình viên) là một người hướng nội. Cô gái trẻ thích làm việc một mình, thích những không gian yên tĩnh nên mỗi lần công ty tổ chức teambuilding là Thu Hà lại cảm thấy áp lực.

"Mấy trò chơi vận động mạnh, hò hét ầm ĩ khiến mình mệt mỏi hơn là thư giãn. Mình thà ở nhà code một mình còn hơn là phải tham gia mấy cái trò đó. Thậm chí có lần, mình viện cớ bị ốm để không phải đi vì mình thực sự không muốn”.

Teambuilding đôi khi còn trở thành một "sân khấu" để mọi người thể hiện bản thân, đặc biệt là trước mặt cấp trên. Áp lực phải "thể hiện" sự tích cực, năng nổ để được đánh giá cao khiến nhiều bạn trẻ cảm thấy căng thẳng. Họ lo sợ rằng nếu không tham gia nhiệt tình, họ sẽ bị coi là thiếu tinh thần đồng đội, không hòa nhập hoặc thậm chí là bị đánh giá thấp về năng lực.

“Trong một buổi teambuilding, mình không may bị trật chân nhẹ khi tham gia một trò chơi. Mình muốn nghỉ ngơi một chút nhưng sếp lại cứ động viên tôi cố gắng. Mình cảm thấy rất áp lực, cứ như là nếu mình không cống hiến hết mình thì mình sẽ bị coi là người yếu kém vậy. Cuối cùng, vết thương của mình càng tệ hơn và mình phải nghỉ làm mấy ngày để phục hồi”, Đức Huy, một nhân viên ngân hàng chia sẻ.

Cần nhiều sự thay đổi

Trong khi một số từ chối tham gia du lịch công ty vì hướng nội hay chương trình dự kiến kém hấp dẫn, nhiều người khác lại ái ngại vì từng góp mặt trong chuyến team building đáng thất vọng trước đó.

Văn Toàn (27 tuổi, nhân viên truyền thông) là một trong số đó. Nhân sự này không còn hào hứng với team building sau chuyến nghỉ dưỡng đáng quên tại Cát Bà hồi tháng 7 năm ngoái.

Những chuyến team building với các trò chơi lặp đi lặp lại khiến nhiều người cảm thấy mệt mỏi

Văn Toàn cho biết chương trình có 2 hoạt động chính, một buổi chiều chơi trò team building và một buổi tối gala. Các trò chơi như kéo co, xây tháp người, chuyền bóng qua đầu và đua bao bố được tổ chức trên bãi biển. Văn Toàn cho rằng đây đều là những hoạt động quen thuộc, thiếu sáng tạo.

Theo anh, buổi gala tối cũng không tạo được dấu ấn. Phần trao thưởng kéo dài với những bài phát biểu nhàm chán. Tiệc buffet hải sản dù ngon vẫn không đủ để cứu vãn một buổi tối thiếu điểm nhấn. Thời gian tự do chiếm phần lớn chuyến đi, thiếu các hoạt động gắn kết. Resort có hồ bơi và spa, nhưng không có chương trình nào khuyến khích nhân viên tham gia cùng nhau.

“Mình đi dạo biển, uống cà phê, nhưng cảm giác như đi du lịch cá nhân, chẳng có sự kết nối nào với đồng nghiệp”, Văn Toàn nói.

Năm nay, công ty anh dự kiến tổ chức chuyến đi Hạ Long với một đơn vị dịch vụ khác thiết kế chương trình. Tuy nhiên, do những trải nghiệm kém ấn tượng từ trước, Văn Toàn cân nhắc việc từ chối tham gia chuyến team building sắp tới.

“Nếu công ty tổ chức các buổi thảo luận trước chuyến đi để lấy ý kiến nhân viên, có lẽ mình sẽ cân nhắc lại. Hiện tại, mình chưa thấy hào hứng”, nhân sự 27 tuổi nói.

Minh Phương (27 tuổi, nhân viên bộ phận nhân sự của một công ty thiết bị y tế) cho rằng bài toán team building không chỉ dừng lại ở việc chọn địa điểm hay lên lịch trình. Với cô, những khó khăn hậu cần như thuê xe, đặt phòng hay lên kịch bản trò chơi chỉ là bề nổi.

“Điều khó nhất là làm sao để chương trình tạo ra sự kết nối thực sự giữa con người với con người và giữa con người với tổ chức”, Minh Phương nói.

Theo cô gái 27 tuổi, mỗi nhân viên đều có tính cách, nhu cầu và động lực riêng biệt, nên một chương trình dập khuôn có thể khiến một số người hào hứng, nhưng cũng làm người khác cảm thấy lạc lõng, không hòa nhập.

Năm ngoái, công ty của cô tổ chức chuyến team building tại một resort ở Hạ Long với quy mô khoảng 100 nhân viên, nhưng không phải ai cũng tham gia.

Theo Minh Phương, điều khó nhất để team building thành công là làm sao để chương trình tạo ra sự kết nối thực sự giữa con người với con người và giữa con người với tổ chức

“Một số nhân viên từ chối đi cùng, nhưng chúng tôi không ép buộc. Sự tham gia phải tự nguyện mới mang lại giá trị gắn kết”, Phương chia sẻ.

Với đội ngũ nhân sự đa dạng về độ tuổi, tình trạng gia đình và sở thích, công ty cũng đối mặt với tình trạng “9 người 10 ý”. Để giải quyết, phòng nhân sự thu thập ý kiến từ nhân viên và thiết kế chương trình với nhiều hoạt động hoặc lịch trình khác nhau, nhằm đảm bảo mọi người đều có thể tham gia theo cách phù hợp.

Đối với những nhân viên hướng nội hoặc không thích các hoạt động vận động, công ty trao đổi trực tiếp để tìm hiểu lý do và đề xuất các vai trò thay thế, như hỗ trợ tổ chức, thiết kế ấn phẩm hoặc phụ giúp tại các trạm hoạt động.

Theo Minh Phương, một chương trình team building thành công là khi nhân viên cảm thấy gần gũi với nhau, được công nhận, vui vẻ tham gia và xây dựng được tinh thần làm việc nhóm.

“Chương trình phải được thiết kế dựa trên nhu cầu và sở thích của nhân viên, không phải theo ý muốn của lãnh đạo hay phòng nhân sự", Minh Phương nhận định.

Cô gái trẻ cũng nhấn mạnh rằng ban lãnh đạo cần tham gia cùng đội ngũ như một thành viên thực thụ, không chỉ xuất hiện để phát biểu. Bên cạnh đó, Minh Phương cũng khẳng định rằng team building chỉ phát huy hiệu quả khi được đặt trong một chiến lược gắn kết nhân viên dài hạn, thay vì chỉ là một sự kiện độc lập trong năm.