Bộ Tài chính kiểm tra 6 địa phương chậm giải ngân vốn đầu tư công

Bộ Tài chính vừa có văn bản báo cáo Thủ tướng về kết quả kiểm tra, đôn đốc, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đẩy mạnh giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công đối với 6 địa phương: Bình Thuận, Gia Lai, Đồng Nai, Bình Dương, Bình Phước và Tây Ninh.

Theo báo cáo của Bộ Tài chính, tổng kế hoạch vốn Thủ tướng giao cho 6 địa phương là 46.465,672 tỷ đồng. Trong đó, nguồn vốn ngân sách Trung ương là 10.242,902 tỷ đồng (vốn trong nước 9.966,632 tỷ đồng; vốn nước ngoài 276,27 tỷ đồng); nguồn vốn ngân sách địa phương là 36.222,77 tỷ đồng. Tổng kế hoạch vốn đã phân bổ chi tiết của 6 địa phương là 54.714,093 tỷ đồng.

Tính đến hết ngày 31/3/2023 tỷ lệ giải ngân của các địa phương (Bình Thuận 8,77%, Gia Lai 6,31%, Đồng Nai 10,59%, Bình Dương 11,98%%, Bình Phước 10,7 %, Tây Ninh 13,6%) cơ bản vẫn thấp hơn mức bình quân chung cả nước đã được Bộ Tài chính báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong quá trình điều hành tài chính ngân sách Nhà nước 3 tháng đầu năm.

Ước dự kiến khả năng giải ngân 4 tháng đầu năm 2024 của 6 địa phương không có nhiều đột phá. Cụ thể, tỉnh Bình Thuận 12,88%, Gia Lai 11,37%, Đồng Nai 18,43%, Bình Dương 16,79%, Bình Phước 16,36%, Tây Ninh 18,18%.

Ảnh minh họa.

Theo Bộ Tài chính, nguyên nhân giải ngân vốn đầu tư công thấp được 6 địa phương nêu ra là còn nhiều bất cập trong các cơ chế chính sách, cũng như trong khâu tổ chức thực hiện.

Cụ thể, tỉnh Gia Lai vướng mắc trong việc xác định giá đất. Việc xác định giá đất còn nhiều bất cập dẫn tới nhiều dự án bị ảnh hưởng tới công tác giải phóng mặt bằng do chưa phê duyệt được giá đất cụ thể và hệ số điều chỉnh giá đất để tính tiền bồi thường khi nhà nước thu hồi đất nên chưa có cơ sở phê duyệt được phương án bồi thường, giải phóng mặt bằng, ảnh hưởng tới việc bàn giao mặt bằng sạch cho đơn vị thi công.

Do đó, để có căn cứ triển khai thực hiện, địa phương kiến nghị Chính phủ sớm ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 44/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 quy định phương pháp định giá đất bảo đảm khi được ủy quyền.

Trong khi đó, tỉnh Bình Dương đang triển khai một số dự án liên kết vùng như: Nút giao Sóng Thần; Nâng cấp, mở rộng đường An Bình và kết nối cầu vượt Sóng Thần; cầu Thủ Biên mới được triển khai thực hiện trên địa bàn tỉnh Bình Dương và TP HCM, tỉnh Đồng Nai.

Tỉnh Bình Dương cho biết hiện Luật Đầu tư công số 39/2019/QH14 chưa có quy định trình tự thủ tục và thẩm quyền đối với dự án đầu tư công trên địa bàn 2 đơn vị hành chính cấp tỉnh trở lên. Trong khi đó, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 106/2023/QH15 thí điểm một số chính sách đặc thù về đầu tư xây dựng công trình đường bộ, trong đó cho phép thí điểm chính sách một UBND cấp tỉnh được làm cơ quan chủ quản, được sử dụng ngân sách địa phương này hỗ trợ địa phương khác thực hiện hoạt động đầu tư công của dự án qua các địa phương đối với các dự án được quy định tại nghị quyết này.

Tuy nhiên, các dự án do tỉnh Bình Dương đang triển khai lại không nằm trong quy định nêu trên. Do đó, việc đầu tư xây dựng các dự án trên địa bàn 2 tỉnh từ nguồn vốn đầu tư công chưa có cơ sở pháp lý chặt chẽ.

Vì vậy, tỉnh Bình Dương đề nghị các bộ, cơ quan liên quan sớm hướng dẫn việc đầu tư các dư án trên địa bàn 2 đơn vị hành chính cấp tỉnh ngoài các dự án theo Nghị quyết số 106/2023/QH15 của Quốc hội…

Qua công tác kiểm tra phân bổ kế hoạch vốn năm 2024 của Bộ Tài chính, nguyên nhân chậm giải ngân vốn đầu tư công của 6 địa phương này còn ở khâu phân bổ chi tiết kế hoạch vốn cho các dự án chưa đảm bảo theo quy định của pháp luật đầu tư công.

Để đạt mục tiêu giải ngân kế hoạch đầu tư công năm 2024 trên 95%, Bộ Tài chính kiến nghị lãnh đạo UBND các tỉnh và các sở, ngành liên quan ngoài việc triển khai nghiêm túc, quyết liệt các giải pháp thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công được Chính phủ quy định, cần thực hiện việc phân bổ chi tiết vốn theo đúng quy định tại Luật Ngân sách Nhà nước và Luật Đầu tư công.

Đồng thời, Bộ Tài chính cũng đề nghị các địa phương thực hiện việc phân bổ chi tiết theo đúng quy định tại Luật Ngân sách nhà nước và Luật Đầu tư công (trước ngày 31/12/2023). Trong đó, rà soát thật kỹ, phân bổ vốn tập trung, không dàn trải và theo đúng thứ tự ưu tiên, đúng đối tượng cho các nhiệm vụ, dự án đã đủ thủ tục đầu tư, có khả năng giải ngân.

Ngoài việc kiến nghị các địa phương chỉ đạo chủ đầu tư, ban quản lý dự án phối hợp chặt chẽ với nhà thầu, đơn vị cung ứng vật tư, vật liệu để giải quyết các khó khăn, vướng mắc về nguồn cung nhằm đảm bảo điều kiện thi công, đẩy nhanh tiến độ triển khai các gói thầu, Bộ Tài chính cũng đề nghị các địa phương huy động cả hệ thống chính trị địa phương tham gia công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.

Các địa phương cần chỉ đạo các chủ đầu tư, các hội đồng bồi thường, giải phóng mặt bằng khẩn trương kiểm đếm, đền bù… để đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng; tăng cường công tác tuyên truyền, vận động, đặc biệt là giải thích rõ các quy định pháp luật về giá đất bồi thường và chính sách bồi thường, hỗ trợ để người dân cùng thực hiện.

Đối với các chủ đầu tư, ban quản lý dự án, Bộ Tài chính đề nghị ngay khi nhận được kế hoạch vốn được giao (điều chỉnh, bổ sung nếu có) cần gửi ngay đến Kho bạc Nhà nước để có cơ sở kiểm soát, thanh troán theo quy định.

Các chủ đầu tư cần ohối hợp chặt chẽ với các nhà thầu, đơn vị cung ứng vật tư, vật liệu để giải quyết các khó khăn, vướng mắc về nguồn cung. Trường hợp cần tăng mức tạm ứng vốn để đáp ứng nhu cầu cung ứng vật tư, vật liệu, các chủ đầu tư, ban quản lý dự án báo cáo người quyết định đầu tư để xem xét, quyết định theo thẩm quyền phù hợp với quy định về nguyên tắc tạm ứng vốn.

Đồng thời, Bộ Tài chính yêu cầu các cơ quan kiểm soát thanh toán vốn đầu tư đẩy mạnh việc thanh toán nhanh qua cổng dịch vụ công trực tuyến, giảm thời gian giải ngân vốn cho đơn vị thụ hưởng, đáp ứng kịp thời nhu cầu chi tiêu của đơn vị; thực hiện nghiêm túc nguyên tắc “thanh toán trước, kiểm soát sau” cho từng lần giải ngân cho đến khi giá trị giải ngân đạt 80% giá trị hợp đồng thì mới chuyển sang hình thức “kiểm soát trước, thanh toán sau” theo quy định.

Bên cạnh đó, đối với các khoản chi tạm ứng vốn hoặc thực hiện theo hình thức “thanh toán trước, kiểm soát sau” đảm bảo thời hạn kiểm soát, thanh toán tại Kho bạc Nhà nước là trong vòng 1 ngày làm việc kể từ khi nhận đủ hồ sơ theo quy định, đối với các khoản còn lại, thời hạn kiểm soát, thanh toán tại Kho bạc Nhà nước là 3 ngày làm việc sau khi nhận đủ hồ sơ theo quy định.