Có cơ chế ngoài luật để TP HCM trở thành siêu đô thị lớn nhất tại Đông Nam Á

Chiều 3/12, tiếp tục kỳ họp thứ 10, Quốc hội khoá XV, Quốc hội nghe tờ trình của Chính phủ và báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế và Tài chính về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị quyết số 98/2023/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP HCM. Đây là bước đi quan trọng nhằm hoàn thiện cơ sở pháp lý, tạo động lực mới, đột phá cho thành phố phát triển, xứng đáng với vai trò đầu tàu kinh tế của cả nước.

Trình bày tờ trình, Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn nêu rõ sự cần thiết và cơ sở xây dựng dự thảo Nghị quyết. Việc sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 98 được đặt trên cơ sở chính trị, pháp lý và thực tiễn vững chắc, căn cứ vào định hướng phát triển của TP HCM tại các nghị quyết, kết luận của Bộ Chính trị, đặc biệt là sau khi sáp nhập, thành phố đã được mở rộng đáng kể về diện tích, quy mô dân số và dư địa phát triển.

Tuy nhiên, để thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển, đặc biệt là mục tiêu tăng trưởng hai con số trong 5 năm tới, TP HCM cần thêm khoảng 1,8 triệu tỷ đồng. Nguồn lực hiện có chỉ đáp ứng khoảng 30% tổng nhu cầu vốn của xã hội. Do đó, việc bổ sung các giải pháp đột phá, vượt trội ngoài luật vào Nghị quyết 98 là hết sức cấp thiết để thu hút các nguồn lực đầu tư, giải quyết ngay các điểm nghẽn, khơi thông nguồn lực. Mục tiêu là xây dựng TP HCM thành siêu đô thị lớn nhất tại Đông Nam Á.

Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn trình bày tờ trình.

Dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung 6 điều (Điều 1, 4, 6, 7, 11, 12) và bổ sung một điều mới là Điều 7a vào Nghị quyết số 98, các chính sách tập trung vào 4 nhóm vấn đề chính.

Thứ nhất, thanh toán dự án đường sắt: Cho phép HĐND TP HCM được sử dụng ngân sách địa phương để thực hiện bồi thường, hỗ trợ tái định cư khu vực nhà ga, đường sắt và vùng phụ cận nhằm tạo quỹ đất đối giá hoặc thanh toán cho nhà đầu tư thực hiện đường sắt theo hợp đồng BT (Xây dựng - Chuyển giao).

Thứ hai, khai thác Quỹ đất TOD: Cho phép TP HCM được sử dụng khoản thu 100% từ quỹ đất TOD (phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng) để trực tiếp đầu tư cho dự án đường sắt địa phương và các dự án giao thông thuộc tuyến TOD.

Thứ ba, phân cấp Thẩm quyền: Phân cấp cho UBND TP HCM quyết định việc đầu tư xây dựng kết hợp nhà ở, thương mại dịch vụ tại nhà ga, khu tập kết bảo dưỡng tàu, và vùng phụ cận các nút giao thông ; quyết định các chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật, chỉ tiêu sử dụng đất quy hoạch tại các khu vực này khác với quy chuẩn kỹ thuật quốc gia.

Thứ tư, rút gọn thủ tục: Mở rộng phạm vi áp dụng thủ tục đầu tư đặc biệt cho mọi dự án trong các khu chức năng (KCN, KCX, KCNC,...) nhằm rút ngắn thủ tục hành chính.

Về thu hồi đất, dự thảo mở rộng thẩm quyền thu hồi đất để phục vụ phát triển kinh tế xã hội, vì lợi ích quốc gia, công cộng; bổ sung các trường hợp thu hồi đất bao gồm dự án trong Khu thương mại tự do và dự án thu hút nhà đầu tư chiến lược tại Côn Đảo.

Với việc lập quy hoạch, sẽ phân cấp cho UBND TP HCM thẩm quyền lập, điều chỉnh, phê duyệt quy hoạch chung của thành phố. HĐND TP quyết định danh mục các dự án được triển khai trước các bước điều tra, khảo sát, kiểm đếm (chuẩn bị thu hồi đất) và đơn giản hóa quy trình quy hoạch.

Liên quan tới thu hút nhà đầu tư chiến lược, mở rộng danh mục ngành nghề ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược, tập trung vào các dự án có quy mô lớn, mang tính dẫn dắt trong phát triển hạ tầng giao thông, đô thị, du lịch, văn hóa - thể thao, y tế, năng lượng sạch, logistics, bảo vệ môi trường và dự án đầu tư tại địa bàn Côn Đảo.

Ngoài ra, dự thảo nghị quyết bổ sung ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp cho các dự án hạ tầng tại địa bàn đặc biệt khó khăn và ưu đãi đối với hoạt động nghiên cứu, phát triển. Cho phép cơ quan có thẩm quyền đồng thời chấp thuận chủ trương đầu tư và nhà đầu tư nếu chỉ có một nhà đầu tư đáp ứng điều kiện.

Về thành lập khu thương mại tự do, dự thảo Nghị quyết bổ sung Điều 7a quy định khung pháp lý đầy đủ cho mô hình thương mại tự do tại TP HCM, tương đồng với các cơ chế đã được áp dụng cho Hải Phòng và Đà Nẵng. Đồng thời, trao thẩm quyền cho UBND TP quyết định thành lập, mở rộng, điều chỉnh ranh giới khu thương mại tự do, coi đây là điều chỉnh cục bộ quy hoạch chung.

Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn nhấn mạnh, việc này có những ưu đại vượt trội như: Cho phép giao đất, cho thuê đất không qua đấu giá, đấu thầu (trừ dự án nhà ở thương mại); ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp 10% trong 20 năm, miễn 4 năm, giảm 50% trong 9 năm; giảm 50% thuế thu nhập cá nhân trong 10 năm cho chuyên gia, nhà khoa học chất lượng cao; đồng thời cho phép doanh nghiệp trong khu được niêm yết, định giá và thanh toán bằng ngoại tệ.