Cơ cấu ngân hàng yếu kém, xử lý nợ xấu còn nặng về quy trình, nhẹ về kết quả

Tiếp tục kỳ họp thứ 10, sáng 3/12, Quốc hội thảo luận ở hội trường về báo cáo tổng hợp việc thực hiện của các thành viên Chính phủ đối với nghị quyết của Quốc hội nhiệm kỳ khóa XIV và khóa XV về giám sát chuyên đề, chất vấn.

Một trong những nội dung nhận được sự quan tâm của đại biểu Quốc hội tại phiên họp là về đảm bảo an toàn tín dụng.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Phòng) đồng tình với các nội dung trong báo cáo của ngành ngân hàng.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Phòng).

Theo đó, trong bối cảnh kinh tế thế giới và trong nước rất nhiều biến động, ngành Ngân hàng đã có nỗ lực lớn trong thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về chất vấn và giám sát để điều hành chính sách tiền tệ, góp phần kiểm soát lạm phát, ổn định tỷ giá, giảm mặt bằng lãi suất và bảo đảm an toàn hệ thống.

Tuy nhiên, qua báo cáo, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga nhận thấy một số vấn đề còn hạn chế, chưa thật sự đáp ứng đầy đủ tinh thần các nghị quyết của Quốc hội.

Cụ thể, cơ chế “quota tín dụng” giảm nhưng chưa rõ lộ trình “bỏ hẳn”. Nghị quyết 62/2022/QH15 đã yêu cầu rất rõ là nghiên cứu hạn chế và tiến tới xóa bỏ cơ chế điều hành phân bổ chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cho từng tổ chức tín dụng.

Báo cáo của Chính phủ cho thấy, Ngân hàng Nhà nước đã có điều chỉnh tiêu chí giao hạn mức minh bạch hơn, phân loại tổ chức tín dụng theo mức độ an toàn, một số tổ chức được chủ động hơn trong kiểm soát tăng trưởng tín dụng. Đây là những bước đi tích cực.

Tuy nhiên, theo đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga, thực tế cho thấy cơ chế “quota tín dụng” vẫn đang được duy trì, với việc giao và điều chỉnh chỉ tiêu cụ thể cho từng tổ chức tín dụng. Báo cáo thiên về mô tả cách làm hiện nay, nhưng chưa thể hiện rõ lộ trình xóa bỏ hẳn cơ chế này, chưa lý giải đầy đủ vì sao sau nhiều năm, yêu cầu “tiến tới bỏ quota” vẫn chưa có mốc thời gian và giải pháp cụ thể kèm theo.

Bên cạnh đó, cơ cấu lại tổ chức tín dụng yếu kém, xử lý nợ xấu còn nặng về quy trình, nhẹ về kết quả. Các Nghị quyết của Quốc hội đều nhấn mạnh mục tiêu đến năm 2025 xử lý cơ bản các tổ chức tín dụng yếu kém, không để phát sinh tổ chức tín dụng yếu kém mới, kiểm soát chặt sở hữu chéo, sân sau; đưa nợ xấu gộp về khoảng dưới 3%.

Báo cáo cho thấy, ngành ngân hàng đã xây dựng, trình và triển khai nhiều đề án cơ cấu lại, hoàn thiện khung pháp lý, luật hóa một số quy định cần thiết về nợ xấu.

Tuy nhiên, theo đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga, báo cáo cần thiết phải cụ thể hoá những nội dung sau trong phụ lục là hiện nay còn bao nhiêu tổ chức tín dụng yếu kém chưa được xử lý dứt điểm; tỷ lệ nợ xấu gộp (kể cả nợ đã bán cho công ty quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam) nợ tiềm ẩn trở thành nợ xấu đang ở mức nào so với mục tiêu Quốc hội đề ra; tình trạng sở hữu chéo, thao túng ngân hàng đã được khắc phục thực chất đến đâu?

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga cho rằng, những thông tin trên trong báo cáo chưa được thể hiện rõ. Mặc dù nước ta có nhiều nỗ lực về quy trình, khuôn khổ pháp lý, nhưng chưa đánh giá được mức độ “chuyển biến trên thực chất" của hệ thống tổ chức tín dụng.

Từ các vấn đề trên, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga đề xuất Ngân hàng Nhà nước cần xây dựng và báo cáo Quốc hội một lộ trình cụ thể để giảm dần và tiến tới bỏ hẳn cơ chế phân bổ chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng mang tính hành chính.

Trong thời gian chưa bỏ được hoàn toàn, việc giao chỉ tiêu tín dụng cần được thực hiện ổn định, hạn chế điều chỉnh giữa năm, và mở rộng số lượng tổ chức tín dụng được tự chủ kiểm soát tăng trưởng tín dụng trong “khung an toàn” đã định.