Người trẻ mắc kẹt trong "bão tin nhắn" công việc

Công việc "xâm chiếm" mọi ngóc ngách đời sống

Minh Anh (26 tuổi, sống tại quận Cầu Giấy) là một chuyên viên truyền thông tại một công ty công nghệ lớn tại Hà Nội. Công việc của cô đòi hỏi sự sáng tạo, linh hoạt và khả năng phản ứng nhanh với các xu hướng thị trường. Tuy nhiên, đi kèm với đó là một "núi" tin nhắn công việc không bao giờ ngớt.

Ngày làm việc của Minh Anh thường bắt đầu từ 8h sáng, nhưng thực chất, từ 6h30 phút sáng, tiếng "ting ting" của Zalo, Viber đã vang lên liên tục. Đó là những tin nhắn từ sếp nhắc nhở về deadline, tin từ đồng nghiệp gửi tài liệu cần xem gấp, tin từ đối tác cập nhật tình hình dự án.

"Có những hôm, vừa mở mắt dậy, điện thoại đã sáng trưng với cả chục thông báo tin nhắn từ các nhóm công việc. Mình chưa kịp ăn sáng, chưa kịp uống cà phê mà đầu óc đã phải nhảy số về công việc", Minh Anh thở dài kể.

Không ít người trẻ đang phải đối mặt với nỗi ám ảnh mang tên "tin nhắn công việc"

Hơn 8 tiếng làm việc tại văn phòng, Minh Anh liên tục phải xử lý các tin nhắn từ vô số nhóm chat khác nhau: nhóm dự án, nhóm nội bộ phòng ban, nhóm truyền thông, nhóm với khách hàng, nhóm ban lãnh đạo... Mỗi nhóm chat đều có mục đích riêng và mỗi tin nhắn đều đòi hỏi sự chú ý, phản hồi hoặc hành động từ cô.

"Nhiều khi mình cảm thấy mình như một tổng đài viên, chỉ biết trả lời và chuyển tiếp tin nhắn. Thời gian để tập trung suy nghĩ sâu về một chiến lược hay lên ý tưởng sáng tạo gần như không có, vì cứ 5-10 phút lại có một tin nhắn mới chen vào", Minh Anh chia sẻ.

Khi về đến nhà, tưởng chừng có thể thoát khỏi vòng xoáy công việc, nhưng không. Tiếng chuông điện thoại lại vang lên.

"21 giờ đêm, sếp gửi tin nhắn hỏi về tiến độ, yêu cầu làm gấp một báo cáo. 23 giờ đêm, đồng nghiệp gửi tài liệu cần góp ý. Thậm chí 1 giờ sáng, có những tin nhắn đột xuất từ nhóm hỗ trợ dự án khẩn cấp. Mình cảm thấy mình không có một giây phút nào được thực sự nghỉ ngơi. Ngay cả khi đi ngủ, mình cũng đặt điện thoại cạnh giường vì sợ bỏ lỡ tin nhắn quan trọng nào đó", Minh Anh kể.

Ám ảnh tin nhắn công việc đã khiến Minh Anh mất ngủ trầm trọng, cô gái trẻ thường xuyên giật mình tỉnh giấc vì tiếng chuông ảo. Ban ngày, Minh Anh khó tập trung, dễ cáu kỉnh và hiệu suất công việc giảm sút rõ rệt. "Mình biết bản thân đang kiệt sức nhưng không biết phải làm sao. Nếu không trả lời tin nhắn kịp thời, mình sợ sẽ bị đánh giá là thiếu trách nhiệm, ảnh hưởng đến công việc và cơ hội thăng tiến", Minh Anh bày tỏ.

Tương tự, Tiến Đạt (28 tuổi, kỹ sư lập trình) có đặc thù công việc là làm việc theo dự án và thường xuyên phải phối hợp với các đối tác ở nhiều múi giờ khác nhau. Điều này khiến anh luôn trong tình trạng "online 24/7". "Ban đầu, mình nghĩ công việc linh hoạt về thời gian là một lợi thế. Nhưng giờ thì nó lại là một gánh nặng", Đạt nói.

Công ty của Tiến Đạt sử dụng Slack làm công cụ giao tiếp chính. Anh có hàng chục kênh Slack khác nhau cho từng dự án, từng nhóm chức năng, và cả các kênh "chém gió" vui vẻ. Tuy nhiên, sự "vui vẻ" đó nhanh chóng biến mất khi các tin nhắn công việc tràn ngập.

"Sáng ra là tin từ team Mỹ gửi feedback (phản hồi) về code cần fix (sửa lỗi) gấp. Chiều là tin từ sếp yêu cầu cập nhật tiến độ. Tối đến lại có tin từ team Ấn Độ hỏi về bug (lỗi) mới phát sinh. Cứ thế, mình cảm thấy mình không có một giây phút nào được ngắt kết nối hoàn toàn khỏi công việc. Mình thậm chí phải đặt chế độ thông báo riêng cho từng nhóm để ưu tiên các tin nhắn "khẩn cấp" từ khách hàng nước ngoài", Đạt chia sẻ.

Sự "hiện diện" liên tục của công việc qua tin nhắn khiến nhiều người trẻ luôn trong trạng thái lo âu

Những tin nhắn của công việc cũng từng khiến một buổi hẹn hò của Tiến Đạt bị phá hỏng. "Mình đang ngồi ăn tối với bạn gái thì điện thoại rung liên tục. Là tin nhắn từ một đồng nghiệp báo có lỗi server khẩn cấp. Mặc dù không phải trách nhiệm trực tiếp của mình nhưng mình vẫn phải kiểm tra, rồi sau đó là vào máy tính để hỗ trợ. Buổi hẹn hò coi như đổ bể. Bạn gái rất thông cảm, nhưng bản thân mình thì cảm thấy vô cùng tội lỗi và áp lực", Tiến Đạt bày tỏ.

Không chỉ trong các ứng dụng chuyên biệt, tin nhắn công việc còn len lỏi vào cả Zalo, Messenger - những ứng dụng mà đối với Đạt vốn chỉ dành cho cuộc sống cá nhân. Nhiều khách hàng hoặc đối tác quen sử dụng Zalo để tiện liên lạc nên họ nhắn tin qua đó cả vào buổi tối hay cuối tuần. Chàng kỹ sư trẻ không dám không trả lời ngay, vì sợ ảnh hưởng đến mối quan hệ công việc. Dần dần, Zalo của Đạt cũng biến thành một ứng dụng công việc thứ hai.

Sự "hiện diện" liên tục của công việc qua tin nhắn khiến Đạt luôn trong trạng thái lo âu. Anh khó lòng tận hưởng các hoạt động giải trí hay thư giãn vì trong đầu luôn canh cánh về những tin nhắn có thể đến bất cứ lúc nào. "Cảm giác luôn phải "sẵn sàng" cho công việc, dù là giữa đêm hay đang đi du lịch, thực sự rất đáng sợ. Nó bào mòn năng lượng của mình từng chút một", Tiến Đạt chia sẻ.

Ranh giới công việc - cuộc sống bị xóa nhòa

Theo chuyên gia tâm lý Phạm Thảo Nguyên (Trung tâm trị liệu các vấn đề về tâm lý Mindcare), sự ám ảnh và kiệt sức từ tin nhắn công việc của người trẻ không phải là hiện tượng cá biệt mà là một hệ quả của nhiều yếu tố.

Đầu tiên, đó là văn hóa làm việc "luôn kết nối". Nhiều công ty kỳ vọng nhân viên của mình luôn sẵn sàng làm việc và phản hồi, kể cả ngoài giờ hành chính. Điều này tạo ra áp lực ngầm buộc người lao động phải duy trì trạng thái "online" liên tục. Bên cạnh đó, các ứng dụng nhắn tin giúp giao tiếp nhanh chóng, hiệu quả hơn, nhưng cũng vô tình xóa bỏ ranh giới vật lý và thời gian của công việc.

Tiếp đến đó là áp lực cạnh tranh và nỗi sợ bị bỏ lỡ (FOMO). Trong một môi trường làm việc ngày càng cạnh tranh, người trẻ sợ rằng nếu không phản ứng nhanh, họ có thể bỏ lỡ cơ hội hoặc bị đánh giá thấp. Nỗi sợ này, cùng với tâm lý FOMO khiến họ luôn trong trạng thái kiểm tra điện thoại. Nhiều người trẻ chưa được trang bị đầy đủ kỹ năng để thiết lập và duy trì ranh giới rõ ràng giữa công việc và cuộc sống cá nhân.

Sự ám ảnh và kiệt sức từ tin nhắn công việc của người trẻ không phải là hiện tượng cá biệt mà là một hệ quả của nhiều yếu tố

Cũng theo chuyên gia, hệ lụy của tình trạng này là rất nghiêm trọng và đáng báo động. Việc luôn sống trong tâm lý lo lắng ảnh hưởng rất nhiều tới sức khỏe tinh thần, gây trầm cảm, mất ngủ, căng thẳng mãn tính.

Nỗi ám ảnh này cũng là giảm năng suất và chất lượng công việc khi người trẻ dù làm việc nhiều giờ, nhưng lại không hiệu quả lại giảm do thiếu tập trung, kiệt sức sáng tạo. Nó cũng khiến người trẻ thiếu thời gian và năng lượng cho gia đình, bạn bè, sở thích cá nhân.

"Các doanh nghiệp cần xây dựng văn hóa làm việc lành mạnh hơn, tôn trọng thời gian cá nhân của nhân viên. Các công ty nên khuyến khích việc ngắt kết nối sau giờ làm việc, hạn chế gửi tin nhắn ngoài giờ, và sử dụng hiệu quả các công cụ quản lý dự án để giảm thiểu sự phụ thuộc vào tin nhắn tức thời. Việc thiết lập "giờ im lặng" hoặc "ngày không tin nhắn" có thể là một ý tưởng.

Người trẻ cũng cần chủ động hơn trong việc thiết lập ranh giới. Học cách từ chối, tắt thông báo sau giờ làm việc, dành thời gian cho các hoạt động thư giãn, và ưu tiên sức khỏe tinh thần. Việc truyền đạt rõ ràng kỳ vọng về thời gian phản hồi với đồng nghiệp và cấp trên cũng là điều cần thiết.

Thiết lập lại "ranh giới số" không chỉ giúp người trẻ lấy lại sự cân bằng trong cuộc sống mà còn góp phần xây dựng một môi trường làm việc hiệu quả và bền vững hơn cho tất cả mọi người. Sức khỏe và tinh thần của người lao động chính là tài sản quý giá nhất của mọi doanh nghiệp và xã hội", chuyên gia tâm lý Phạm Thảo Nguyên nhấn mạnh.