Giải ngân vốn đầu tư công chậm vì nhiều khâu, nhiều bước

Bộ Tài chính vừa có công văn gửi Phó Thủ tướng Chính phủ báo cáo phục vụ Tổ công tác số 7 về kiểm tra, đôn đốc, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công năm 2024, đối với 5 địa phương: Đắk lắk, Đắk Nông, Gia Lai, Kom Tum, Lâm Đồng.

Theo đó, đến hết ngày 31/10, tổng số vốn giải ngân của 5 địa phương là hơn 10.547 tỷ đồng, đạt 48,36% kế hoạch (thấp hơn mức bình quân cả nước 49,89%), trong đó, 3 địa phương (Đắk lắk 60,49%; Đắk Nông 50,89%; Gia Lai 51,76%) có tỷ lệ giải ngân cao hơn mức trung bình cả nước, 2 địa phương (Kon Tum: 42,93%, Lâm Đồng 38,37%) có tỷ lệ giải ngân thấp hơn mức trung bình cả nước.

Ước giải ngân cả năm của 4/5 địa phương (Đắk Lắk, Gia Lai, Kon Tum, Lâm Đồng) đều đạt từ 95% trở lên, riêng tỉnh Đăk Nông dự kiến giải ngân chỉ đạt 92,21% (dưới 95%).

Theo Bộ Tài chính, việc giải ngân chậm được các địa phương chỉ ra là do còn khó khăn, vướng mắc tập trung chủ yếu ở quy trình, thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác theo quy định của Luật Lâm nghiệp còn phức tạp, tốn nhiều thời gian, chưa tạo sự chủ động cho địa phương và làm ảnh hưởng đến tiến độ chung triển khai thực hiện các dự án.

Ảnh minh họa.

Đồng thời, việc cấp giấy phép khai thác khoáng sản (cấp phép khai thác đất làm vật liệu san lấp) theo quy định của Luật Khoáng sản kéo dài, mất rất nhiều thời gian nên không đáp ứng được tiến độ thi công của các dự án, dẫn đến chậm tiến độ và giải ngân đối với vốn đầu tư công.

Các dự án sử dụng vốn nước ngoài (ODA) phải thực hiện song hành các quy định pháp luật của Việt Nam và Hiệp định ký kết với nhà tài trợ; quy trình thực hiện qua nhiều khâu, nhiều bước, nhất là quá trình thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh chủ trương đầu tư, phê duyệt, điều chỉnh dự án, đàm phán ký kết, gia hạn Hhệp định.

Các thủ tục kéo dài thời gian thực hiện, kéo dài thời gian bố trí vốn mất nhiều thời gian và phụ thuộc lớn vào nhà tài trợ là một trong những nguyên nhân làm chậm quá trình triển khai thực hiện, giải ngân của các dự án; Vướng mắc của các dự án thuộc chương trình mục tiêu quốc gia như văn bản hướng dẫn còn thiếu, chưa đồng bộ, một số văn bản còn khó thực hiện.

Ngoài các khó khăn, vướng mắc liên quan đến quy định của pháp luật ở các địa phương, các khó khăn vướng mắc liên quan đến công tác bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng phục vụ thi công các dự án còn chậm. Trong đó vướng mắc chủ yếu liên quan đến việc chậm phê duyệt giá đất cụ thể để tính tiền bồi thường; xác định nguồn gốc đất, kiểm kê, kê khai để phân loại đất đền bù, lựa chọn các vị trí để lập quy hoạch, hoàn thiện thủ tục xây dựng khu tái định cư…

Nguồn thu từ tiền sử dụng đất không đảm bảo do thị trường bất động sản tại một số địa phương gần như “đóng băng” gây ảnh hưởng đến việc triển khai thực hiện và giải ngân các dự án sử dụng nguồn thu tiền sử dụng đất; một số dự án gặp vướng mắc do phạm vi thực hiện dự án nằm trong Quy hoạch phân vùng thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng khoáng sản.

Công tác khảo sát, lập dự án chưa tốt, chưa phù hợp với thực tế dẫn tới phải điều chỉnh nhiều lần phải điều chỉnh chủ trương đầu tư, điều chỉnh dự án ảnh hưởng tiến độ; vướng mắc về vật liệu: tình trạng khan hiếm đất đắp, cát xây dựng khiến giá vật liệu xây dựng tăng cao.

Để kịp thời tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ thi công các dự án, phấn đấu hoàn thành mục tiêu giải ngân vốn đầu tư công đã đặt ra, Bộ Tài chính đề nghị các Bộ: Tài nguyên và Môi trường; Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; Lao động, Thương binh và Xã hội; Kế hoạch và Đầu tư; Ủy ban Dân tộc... khẩn trương nghiên cứu, hướng dẫn, giải đáp các nội dung vướng mắc liên quan đến trực tiếp lĩnh vực quản lý nhà nước theo chức năng, nhiệm vụ được giao. Trường hợp vượt thẩm quyền, khẩn trương đề xuất phương hướng, giải pháp, báo cáo Phó Thủ tướng Chính phủ, Tổ trưởng Tổ công tác xem xét, quyết định.