Để điện sạch không gục ngã: Gỡ ngay "cái bẫy CCA"

Cụ thể, 173 dự án đang bị “treo” quyền lợi chỉ vì thiếu CCA – văn bản vốn chưa từng được yêu cầu tại thời điểm các dự án vận hành (giai đoạn 2019-2021).

Nhưng đến 9/6/2023, Thông tư 10 của Bộ Công thương mới quy định thủ tục CCA là điều kiện để được cấp phép điện lực. Nghịch lý nằm ở chỗ, quy định sau lại dùng để hồi tố trách nhiệm cho quá khứ, biến các nhà đầu tư thành “nạn nhân hợp pháp” của hệ thống chính sách thiếu nhất quán.

Số phận nào cho 173 dự án điện sạch đang bị vướng CCA trong khi DN không hề có lỗi về việc thiếu “văn bản chấp nhận nghiệm thu”.

Rất nhiều văn bản kiến nghị từ Hiệp hội Năng lượng tái tạo, doanh nghiệp và nhà đầu tư đã được gửi tới Chính phủ, Bộ Công thương và Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN). Các bên đều thừa nhận rằng, thiếu CCA không phải lỗi của doanh nghiệp, mà là hệ quả của thời điểm 2019-2021, hệ thống luật chưa hoàn thiện.

Mặt khác, EVN và cơ quan quản lý chưa có hướng dẫn cụ thể nào. Dịch COVID-19 khiến giãn cách kéo dài, ngành điện không thể tổ chức nghiệm thu.

Dự án điện gió tại huyện Hướng Hóa.

Thậm chí chính Kết luận số 1027 của Thanh tra Chính phủ cũng xác nhận, trách nhiệm thuộc về cả 3 bên – chủ đầu tư, EVN và Công ty Mua bán điện. Nhưng thay vì phối hợp xử lý, ngành điện lại hồi tố quyền hưởng giá FIT, chậm thanh toán tiền bán điện và cắt giảm công suất...

Nhà đầu tư phản ánh, chỉ cần EVN chủ động phối hợp, hướng dẫn thủ tục CCA bổ sung, mọi vướng mắc sẽ được tháo gỡ. Nhưng thay vào đó, sự trì hoãn và né tránh đang khiến hàng chục ngàn tỷ đồng bị chôn vùi, dòng tiền tín dụng bị tắc nghẽn, còn niềm tin bị bào mòn từng ngày.

Theo thống kê, chỉ riêng 15.000 MW điện năng lượng tái tạo đã hòa lưới, tổng dư nợ còn lại lên tới 10 tỷ USD (hơn 250.000 tỷ đồng). Hàng loạt nhà đầu tư đang đứng trước nguy cơ mất trắng 100% vốn chủ sở hữu, kéo theo sự rút lui của các tổ chức tín dụng – ảnh hưởng nghiêm trọng đến toàn bộ chuỗi giá trị năng lượng tái tạo.

Tệ hơn, nếu các nhà đầu tư quốc tế khởi kiện, hậu quả không chỉ là rủi ro tài chính mà còn là tổn thất uy tín quốc gia trong môi trường đầu tư xanh.

Không thể dùng quy định “sinh sau” để phủ nhận quyền lợi “đúng hạn” của doanh nghiệp. Ngành điện không thể trì hoãn được nữa mà phải là một phần của giải pháp. Phát triển điện sạch là nghĩa vụ chiến lược, không phải một “món nợ hành chính”.