Tấm gương chói ngời của anh hùng cách mạng Lương Văn Tuỵ

15 tuổi đi làm cách mạng

Ngày nay, tỉnh Ninh Bình được yêu thích gọi là thủ phủ của các hoạt động du lịch, thu hút hàng triệu du khách thăm quan hàng năm. Cụ thể, trong 8 tháng đầu năm 2024, số lượt khách đến các điểm tham quan, du lịch trên địa bàn tỉnh Ninh Bình ước đạt hơn 6,8 triệu lượt khách, tăng 32,7% so với cùng kỳ năm 2023. Trong đó, khách trong nước trên 6 triệu lượt khách (tăng 23%); khách quốc tế gần 828.000 lượt (gấp 3,1 lần).

Bên cạnh cảnh sắc hữu tình và truyền thống văn hoá đặc sắc, Ninh Bình còn là mảnh đất giàu tinh thần cách mạng.

Tượng đài anh hùng Lương Văn Tuỵ trên núi Non Nước

Theo lịch sử Đảng bộ tỉnh Ninh Bình, từ tháng 10/1929, Tỉnh ủy Đông Dương Cộng sản Đảng lâm thời Ninh Bình được thành lập gồm 3 đồng chí: Nguyễn Văn Hoan làm Bí thư (1907-1991); Nguyễn Văn Phúc và Trần Quang Tặng là ủy viên.

Năm ấy, Trung ương Đảng quyết định cả nước tổ chức lễ kỷ niệm 12 năm Cách mạng Tháng Mười Nga. Vào tháng 10, Tỉnh ủy Ninh Bình họp, quyết định xuất bản tờ báo bí mật lấy tên là “Dân Cày”, treo cờ ở thị xã Ninh Bình, rải truyền đơn và dán khẩu hiệu ở những nơi đông dân trong dịp này.

Về địa điểm treo cờ, sau khi bàn bạc, hội nghị nhất trí chọn núi Non Nước - vị trí rất quan trọng vì ở ngay cửa ngõ thị xã, lại nằm sát quốc lộ 1 và đường xe lửa xuyên Bắc - Nam. Bí thư Tỉnh uỷ Nguyễn Văn Hoan và anh Lương Văn Tuỵ được giao nhiệm vụ đầy mạo hiểm này.

Di tích lô cốt của giặc Pháp trên núi Non Nước

Nói về Lương Văn Tụy, anh sinh năm 1914 trong một gia đình Nho giáo tại làng Lũ Phong, xã Quỳnh lưu, huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình. Cha là Lương Văn Thăng làm nghề dạy học. Ngay từ khi còn nhỏ, anh Lương Văn Tụy đã được học chữ Quốc ngữ. Anh luôn tỏ ra là người sáng dạ, lại học hành chăm chỉ, siêng năng, lễ độ với mọi người, luôn giúp đỡ bạn học cùng tiến bộ nên anh được mọi người và bạn bè, thầy giáo ycêu quý, khen ngợi.

Sinh ra tại vùng quê có truyền thống yêu nước, lại được nuôi dưỡng trong một gia đình Nho giáo. Ngay từ thuở nhỏ anh Tụy đã chịu ảnh hưởng của người cha về lòng yêu nước nồng nàn, thấy được nỗi bất công trong xã hội thực dân phong kiến; thấu hiểu nỗi khổ cực của nhân dân, đồng bào; nuôi dưỡng trong lòng chí căm thù giặc sâu sắc. Được đồng chí Nguyễn Văn Hoan - cán bộ của Đảng, trực tiếp dìu dắt, anh bước vào hoạt động cách mạng khi mới 15 tuổi.

Cũng năm 1929, anh Lương Văn Tụy được kết nạp vào “Xích tổ”, một tổ chức thanh niên cộng sản ở Ninh Bình. Qua thử thách, nhận thấy anh là một thiếu niên yêu nước, có ý chí cách mạng, thông minh, hoạt bát, viết chữ đẹp, vẽ giỏi, các đồng chí giao cho anh làm liên lạc, in truyền đơn và các tài liệu bí mật của Đảng. Nhận nhiệm vụ, anh luôn nỗ lực cố gắng hoàn thành.

Những phẩm chất nói trên cũng là lý do khiến anh được Bí thư Tỉnh uỷ Nguyễn Văn Hoan tìm gặp để trao đổi và giao nhiệm vụ cùng nhau cắm cờ trên núi Non Nước.

Cờ Đảng tung bay trên núi Non Nước

Sau này, đồng chí Nguyễn Văn Hoan kể lại rằng, khi được giao nhiệm vụ cùng treo cờ Đảng trên núi Non Nước, anh Lương Văn Tụy rất phấn khởi và hăng hái tham gia chuẩn bị. Họ được quần chúng trung kiên tặng vải đỏ và vải vàng để may cờ.

Lá cờ được 2 đồng chí Nguyễn Văn Hoan và Lương Văn Tuỵ treo trên núi Non Nước năm 1929 (hiện đang được lưu giữ tại Bảo tàng tỉnh Ninh Bình)

Sau thời gian miệt mài, lá cờ Đảng đã hoàn thành. Lá cờ được may bằng vải màu đỏ nhạt; hình chữ nhật; chiều dài 83cm, chiều rộng 47cm. Chính giữa của lá cờ có hình búa liềm bằng giấy màu trắng. Bên trên, phía trái có dòng chữ số “7-11-17”; bên phải là dòng chữ số “7-11-29”. Phía dưới, bên cạnh phía trái của búa liềm là dòng chữ “Ủng hộ Xô Nga”. Tất cả các dòng chữ và số đều được viết bằng vôi pha với hồ dán, màu trắng.

Có được lá cờ, ông Nguyễn Văn Hoan và anh Lương Văn Tuỵ vạch ra kế hoạch để treo cờ trên núi Non Nước. Họ bí mật quan sát nhiều lần đường đi lối lại, quy luật tuần tra canh gác của địch từ làng Phúc Am đến núi Non Nước. Họ đến tận chân núi để xác định vị trí cắm cờ, sao cho lá cờ phải treo ở chỗ dễ thấy nhất, không bị che khuất ở bất cứ góc nhìn nào từ dưới lên.

Sở mật thám Pháp dường như đánh hơi thấy có sự kiện gì đó. Chúng tăng cường theo dõi, bố trí thêm chỉ điểm, tay sai dò xét, thường xuyên vây ráp, khám xét, lục lọi khắp nơi. Các đồn bốt, trạm gác đều được canh phòng cẩn mật.

Du khách tham quan núi Non Nước

Giờ khắc đặc biệt được sách “Những người cộng sản ưu tú trên quê hương Nam Định” ghi lại: "Một giờ đêm ngày 7/11/1929, hai đồng chí Nguyễn Văn Hoan và Lương Văn Tụy vượt qua điếm canh đầu làng, băng mình theo hướng núi Non Nước. Trong đêm, hai anh đã mưu trí, táo bạo vượt qua các trạm gác, đồn bốt và lính tuần tra, đến đỉnh núi Non Nước cắm được lá cờ búa liềm vào vị trí đã định và về cơ sở an toàn.

Ngày 7/11/1929, từ tờ mờ sáng, trên đỉnh núi Non Nước, lá cờ đỏ dần dần hiện lên, càng về sau càng rõ nét. Anh Tuỵ còn có sáng kiến gọt củ chuối rồi bôi đen giả làm hai quả lựu đạn treo ngay dưới cán cờ, khiến bọn thực dân hoang mang không dám lên tháo gỡ cờ.

Cùng với ánh sáng mặt trời, ngọn cờ chiến thắng phấp phới tung bay trước gió. Sự kiện lần đầu tiên ở Việt Nam lá cờ đỏ búa liềm được cắm trên đỉnh núi Non Nước đã làm sửng sốt bọn mật thám Pháp và bè lũ thực dân phong kiến khắp Đông Dương. Ngay ngày hôm sau, tin này đã lan truyền đi khắp nước".

Trong khoảng thời gian ấy, kẻ địch vô cùng tức giận; ngược lại , Nhân dân ở thị xã Ninh Bình và các vùng phụ cận vui mừng, phấn khởi lần đầu tiên được ngắm nhìn lá cờ cách mạng trên đỉnh núi quê hương. Việc treo cờ có ý nghĩa rất quan trọng, ngoài việc ủng hộ Cách mạng tháng Mười Nga còn khích lệ tinh thần yêu nước, chí căm thù giặc sâu sắc, thông báo sự có mặt của Đảng Cộng sản và những hoạt động đấu tranh với kẻ địch để nhân dân chung lòng hợp sức tin tưởng ở Đảng, tin tưởng cách mạng.

Ngày 18/11/1929, trên đường đưa báo “Dân cày” số 2 có in bài tường thuật, kèm hình minh họa lá cờ bay trên đỉnh núi Non Nước đến phân phát ở huyện Yên Mô, anh Lương Văn Tụy đã bị giặc bắt. Anh bị kết án và đày ra Côn Đảo.

Tấm gương anh Lương Văn Tuỵ được thế hệ trẻ ghi nhớ, noi theo

Tại Côn Đảo, anh Lương Văn Tụy tiếp tục được các đồng chí đảng viên dìu dắt. Anh lại hăng hái tham gia các hoạt động tại đảo. Năm 1932, theo chủ trương của Đảng, anh Tụy và một số đồng chí khác vượt biển về đất liền. Biển cả mênh mông, giữa đường gặp sóng lớn gió to, các đồng chí đều anh dũng hy sinh. Lúc ấy anh Lương Văn Tụy mới 18 tuổi.