Nhà đầu tư bất an, điện sạch lại cầu cứu

Giữ giá bán điện ưu đãi và không hồi tố chính sách

Trong văn bản kiến nghị, các nhà đầu tư cho rằng, chiếu theo các quy định tại thời điểm các dự án này đạt vận hành thương mại (COD) ngày 31/12/2020, không yêu cầu văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu là điều kiện tiên quyết để đạt COD.

Loạt dự án điện mặt trời, điện gió có nguy cơ “chết yểu” vì vướng mắc không được tháo gỡ.

"Nếu ngày vận hành thương mại của 173 dự án năng lượng tái tạo bị điều chỉnh hoặc thu hồi, hậu quả kinh tế sẽ vô cùng nghiêm trọng, vì việc điều chỉnh ngày vận hành thương mại sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến giá FIT.

Việc giảm giá FIT do thu hồi hoặc điều chỉnh ngày vận hành thương mại có thể dẫn đến việc xóa bỏ gần như toàn bộ giá trị vốn chủ sở hữu của các dự án năng lượng này", các nhà đầu tư nêu trong văn bản.

Theo Quyết định 39 năm 2018 về các dự án điện gió và Quyết định 13 năm 2020 về các dự án điện mặt trời, điều kiện để được công nhận COD chỉ bao gồm: Hoàn thành thử nghiệm ban đầu của nhà máy điện và các trang thiết bị đấu nối; được cấp giấy phép hoạt động điện lực và thống nhất về chỉ số công tơ để bắt đầu thanh toán.

Hơn nữa, yêu cầu phải có văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu khi xin cấp giấy phép hoạt động điện lực chỉ mới được đưa vào tại Thông tư 10, năm 2023 (có hiệu lực ngày 9/6/2023).

Mặt khác, các nhà đầu tư nhấn mạnh, các chấp thuận COD là do Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) ban hành, các nhà đầu tư không có thẩm quyền chấp thuận COD.

Vì vậy, các nhà đầu tư điện sạch kiến nghị khẩn đến Chính phủ nên bảo lưu ngày COD ban đầu và giá mua điện FIT đã thỏa thuận theo PPA cho các dự án này, và yêu cầu EVN thực hiện đúng nghĩa vụ hợp đồng.

Điện sạch nội hấp dẫn nhà đầu tư ngoại

Hiện có gần 30% dự án điện sạch bị ảnh hưởng có sự tham gia của các nhà đầu tư nước ngoài đến từ Châu Âu (Pháp, Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Thụy Sĩ, Vương quốc Anh) và Châu Á (Ấn Độ, Nhật Bản, Philippines, Singapore, Thái Lan, Trung Quốc). Ước tính, tổng giá trị lên tới 4 tỷ USD.

Phát triển năng lượng tái tạo: “Chìa khóa” giảm phát thải, ứng phó biến đổi khí hậu

Họ đã phân tích và lập luận, văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu là vấn đề pháp lý liên quan đến pháp luật xây dựng không phải là cơ sở pháp lý để từ chối nghĩa vụ thanh toán đối với lượng điện năng đã được EVN tiếp nhận và tiêu thụ theo các PPA đã ký kết.

Trong trường hợp, nếu nhà đầu tư có vi phạm thì cũng chỉ dẫn đến xử phạt hành chính và yêu cầu khắc phục hậu quả (nếu áp dụng), chứ không làm thay đổi các điều kiện COD.

Do đó, việc áp dụng hồi tố yêu cầu mới này đối với các dự án đã đạt COD từ nhiều năm trước là đang đi ngược với nguyên tắc không được áp dụng hồi tố của Luật Đầu tư năm 2020.

Hơn nữa, việc đề xuất áp dụng hồi tố ngày COD, bằng cách xác định điều kiện hưởng FIT dựa trên ngày cấp văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu, thay vì ngày COD ban đầu, là phi logic, không phù hợp, gây lo ngại sâu sắc trong cộng đồng nhà đầu tư.

Nếu áp dụng, có thể dẫn đến thiệt hại tương ứng với gần 100% vốn chủ sở hữu của các dự án bị ảnh hưởng, khiến họ đối mặt với nguy cơ vỡ nợ.