Mỹ đánh thuế: Còn quá sớm để đánh giá mức độ ảnh hưởng thực sự

Tại cuộc họp báo công bố báo cáo Triển vọng Phát triển Châu Á (ADO) ngày 9/4, Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) dự báo kinh tế Việt Nam sẽ tăng trưởng 6,6% trong năm 2025 và 6,5% trong năm 2026.

Mặc dù duy trì triển vọng tích cực cho Việt Nam trong năm nay và năm tới, nhóm nghiên cứu của ADB cũng nhấn mạnh những rủi ro đối với triển vọng tăng trưởng - khi các dự báo này được tính toán trước khi Mỹ công bố các biện pháp thuế quan.

Theo ông Shantanu Chakraborty, Giám đốc Quốc gia của ADB tại Việt Nam, cần ghi nhận những nỗ lực đáng kể của Chính phủ Việt Nam trong việc thúc đẩy cải cách thể chế, hướng tới nâng cao hiệu quả điều hành và tạo động lực tăng trưởng.

Nếu các cải cách sâu rộng này được triển khai một cách nhanh chóng và hiệu quả, chắc chắn sẽ góp phần tạo ra tăng trưởng cao hơn và bền vững hơn trong dài hạn. Đồng thời, đây cũng sẽ là cơ hội để kích thích tiêu dùng nội địa, cải thiện hiệu quả quản trị và thúc đẩy khu vực tư nhân phát triển mạnh mẽ hơn, qua đó giảm thiểu phần nào các rủi ro đến từ bên ngoài.

Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) dự báo kinh tế Việt Nam sẽ tăng trưởng 6,6% trong năm 2025 và 6,5% trong năm 2026.

"Tuy nhiên, việc Mỹ công bố áp thuế gần đây, cùng những bất ổn toàn cầu đang tiếp diễn, có thể đặt ra các thách thức đáng kể cho tăng trưởng của Việt Nam trong năm nay", ông Shantanu Chakraborty nhận định.

Theo nhóm nghiên cứu của ADB, môi trường kinh tế toàn cầu thay đổi, chịu ảnh hưởng đáng kể bởi các tuyên bố về mức thuế gần đây của Mỹ và căng thẳng địa chính trị, đặt ra những thách thức lớn đối với các nền kinh tế phụ thuộc vào tăng trưởng hướng đến xuất khẩu.

Cùng với đó, sự tăng trưởng chậm lại tại Mỹ và Trung Quốc, các đối thương mại lớn của Việt Nam, có thể ảnh hưởng hơn nữa tới triển vọng kinh tế của Việt Nam.

Ông Nguyễn Bá Hùng, chuyên gia Kinh tế trưởng của ADB tại Việt Nam, cho biết các chính sách thuế quan từ phía Mỹ đang tạo ra sự bất định, khiến nhà đầu tư nước ngoài (FDI) có thể có tâm lý trì hoãn quyết định mới, do chưa rõ ràng ngưỡng áp thuế cuối cùng cũng như thời gian kéo dài bao lâu, các nhà đầu tư có xu hướng chờ xem.

Việc tăng cường sự tham gia của Việt Nam trong các chuỗi cung ứng toàn cầu là một thách thức chính sách then chốt cho sự phát triển của đất nước.

Trong bối cảnh đó, phản ứng nhanh và có chuẩn bị của Chính phủ Việt Nam được đánh giá là tích cực, tuy nhiên phía Mỹ vẫn chưa có tín hiệu sẵn sàng đàm phán, vì vậy cần tiếp tục theo dõi.

Ông Chakraborty cho rằng, Chính phủ Việt Nam đã đặt ra kế hoạch đạt được mục tiêu tăng trưởng đầy tham vọng, điều này có thể giúp giảm thiểu đáng kể những rủi ro từ bên ngoài; tăng trưởng kinh tế có thể đạt cao hơn và bền vững nếu các nỗ lực cải cách thể chế toàn diện thời gian qua được triển khai nhanh chóng và hiệu quả.

Những cải cách này sẽ kích thích nhu cầu trong nước, tăng hiệu quả quản lý Nhà nước trong ngắn hạn, từ đó thúc đẩy sự phát triển của khu vực tư nhân trong trung và dài hạn.

"Việc duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm sinh kế cho các nhóm yếu thế và giữ vững việc làm vẫn cần được đặt lên hàng đầu. Điều này đồng nghĩa với việc các gói kích thích tài khóa bổ sung là rất cần thiết để thúc đẩy cầu nội địa.

Việc kéo dài chính sách giảm thuế giá trị gia tăng đến cuối năm 2026 là một bước đi tích cực, nhưng cần cân nhắc thêm các biện pháp hỗ trợ khác, chẳng hạn như giảm thuế thu nhập, giảm phí, hoặc mở rộng chi tiêu an sinh xã hội. Bên cạnh đó, các cải cách cơ cấu nhằm tháo gỡ rào cản pháp lý cho doanh nghiệp và hộ gia đình sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng dài hạn", Giám đốc ADB nói.

Các chuyên gia ADB cho rằng, việc tăng cường sự tham gia của Việt Nam trong các chuỗi cung ứng toàn cầu là một thách thức chính sách then chốt cho sự phát triển của đất nước. Khi các động lực kinh tế toàn cầu thay đổi, những lợi thế của Việt Nam trong việc nâng cao giá trị gia tăng trong các chuỗi cung ứng toàn cầu cũng thay đổi.

"Nắm bắt được những hạn chế và thách thức liên quan tới việc mở rộng sự tham gia và nâng cao giá trị gia tăng của Việt Nam trong các chuỗi cung ứng toàn cầu là điều rất quan trọng để cải thiện lộ trình phát triển kinh tế và tiềm năng tăng trưởng dài hạn của đất nước", chuyên gia ADB nói.

Nhận định về hiệu ứng tích cực về thuế đối ứng, Giám đốc ADB lưu ý Việt Nam vẫn có vị thế kinh tế khá vững chắc trong khu vực, động thái thuế của Mỹ là một áp lực mạnh mẽ hơn để Việt Nam thúc đẩy nhanh việc tận dụng các Hiệp định thương mại tự do (FTA) hiện có mà Việt Nam chưa tận dụng hết tiềm năng.

Trong bối cảnh xu hướng thuế quan gia tăng, việc mở rộng thị trường xuất khẩu sang các đối tác như Anh, EU và các nước châu Á như Hàn Quốc... sẽ giúp Việt Nam đa dạng hóa thị trường, giảm thiểu phụ thuộc vào Mỹ và tận dụng vai trò trung tâm kinh tế Châu Á. Đây được xem là điểm tích cực để giảm tác động từ thuế quan của Mỹ.

Theo các chuyên gia, so sánh với các quốc gia ASEAN, Việt Nam nằm trong nhóm có thặng dư thương mại cao với Mỹ, nên nguy cơ bị áp thuế cũng lớn hơn. Trong khi một số nước như Singapore, Philippines có tỷ lệ thấp do nhập siêu, thì Việt Nam cùng với Thái Lan, Malaysia… đều có mức thặng dư cao. Do vậy, việc các nước Đông Nam Á bị áp thuế nặng hơn là dễ hiểu. Các nước đang tìm cách phản ứng phù hợp, nhưng đến nay vẫn còn quá sớm để đánh giá mức độ ảnh hưởng thực sự.

Nhấn mạnh vai trò của việc liên kết khu vực và phản ứng chung ASEAN, chuyên gia của ADB cho rằng, ASEAN hiện đang có những bước đi chủ động hơn nhằm phối hợp đối phó với các biện pháp thuế quan từ phía Mỹ. Dù tồn tại sự cạnh tranh giữa các nước, nhưng việc hợp tác trong khuôn khổ ASEAN là cơ hội tốt để ứng phó hiệu quả hơn, đặc biệt trong bối cảnh dòng thương mại toàn cầu có sự chuyển dịch.