Đề xuất sửa 48/98 điều của Luật Bầu cử ĐBQH và đại biểu HĐND

Sáng 18/4, Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội tổ chức phiên họp Thường trực Ủy ban mở rộng để thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân (HĐND).

Tại phiên họp, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Tạ Thị Yên trình bày tóm tắt tờ trình của Ủy ban về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân.

Theo đó, quan điểm sửa đổi nhằm bảo đảm sự lãnh đạo tuyệt đối của Đảng, bảo đảm việc sửa luật đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ thực hiện tinh gọn tổ chức bộ máy, tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Quốc hội.

Về đề xuất nội dung sửa đổi, bà Tạ Thị Yên cho biết, dự kiến sửa 24 điều liên quan đến tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp; sửa đổi 22 điều về điều chỉnh giảm thời gian thực hiện quy trình, thủ tục bầu cử, đặc biệt từ thời hạn cuối cùng nộp hồ sơ ứng cử đến ngày diễn ra bầu cử là 42 ngày.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Tạ Thị Yên trình bày tờ trình.

Đồng thời sửa đổi, bổ sung 6 điều, khoản liên quan đến công tác bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp có vướng mắc, bất cập và có tính cấp bách, phát sinh qua thực tiễn 2 cuộc bầu cử gần đây.

Về hình thức văn bản và phạm vi sửa đổi, Ủy ban Công tác đại biểu xác định phạm vi sửa đổi, bổ sung các nội dung liên quan đến 47-48/98 điều của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân 2015 và đề xuất tên gọi của dự thảo luật là: Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân”.

“Mặc dù số điều sửa khá lớn, nhưng không sửa nhiều về mặt nội dung, mà chủ yếu sửa về mặt kỹ thuật”, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Tạ Thị Yên cho biết.

Với tính chất yêu cầu khẩn trương, giải quyết những vấn đề cấp bách, phát sinh trong thực tiễn, để đảm bảo về tiến độ và mục đích của việc sửa đổi luật, Ủy ban Công tác đại biểu đề xuất trình tự xây dựng và ban hành luật theo thủ tục rút gọn để trình Quốc hội xem xét, ban hành tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, cùng thời điểm trình Quốc hội xem xét, ban hành Hiến pháp.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Hoàng Anh Công trình bày tóm tắt báo cáo thẩm tra.

Trình bày dự thảo báo cáo tóm tắt thẩm tra dự án luật, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Hoàng Anh Công cho biết, Ủy ban Dân nguyện và Giám sát tán thành với đề xuất về tên gọi của dự thảo luật là Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân.

Đồng thời, Ủy ban Dân nguyện và Giám sát đề nghị việc sửa đổi luật phải đảm bảo tính đồng bộ, phù hợp giữa các quy định của Đảng với quy định của pháp luật, tính thống nhất của hệ thống pháp luật.

Về một số nội dung cụ thể, một số nội dung cụ thể, Phó Chủ nhiệm Hoàng Anh Công nêu rõ, đối với các quy định liên quan đến việc tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, đa số ý kiến Ủy ban Dân nguyện và Giám sát tán thành với quy định giao UBND cấp xã quyết định việc xác định khu vực bỏ phiếu, nhằm tăng tính chủ động cho cấp xã. Tuy nhiên, đề nghị làm rõ hơn ngay trong dự thảo luật về trách nhiệm của UBND cấp tỉnh trong việc kiểm tra, kiểm soát, giám sát việc xác định khu vực bỏ phiếu.

Về việc sửa đổi các quy định nhằm điều chỉnh giảm thời gian thực hiện quy trình, thủ tục bầu cử, dự thảo Luật điều chỉnh giảm 28 ngày kể từ thời điểm cuối cùng nộp hồ sơ ứng cử đến ngày diễn ra bầu cử (còn 42 ngày so với 70 ngày của luật hiện hành) theo hướng rút ngắn thời gian đối với một số bước, công đoạn của quy trình bầu cử. Đa số ý kiến trong Ủy ban Dân nguyện và Giám sát tán thành với đề xuất của cơ quan chủ trì soạn thảo, nhằm phục vụ cuộc bầu cử sớm, góp phần tiết kiệm thời gian, ngân sách cho Nhà nước cũng như chi phí chung của toàn xã hội. Tuy nhiên, đề nghị nghiên cứu, cân nhắc rút ngắn thời gian cụ thể ở một số bước để đảm bảo tính khả thi, phù hợp với thực tế.

Có ý kiến cho rằng, mục tiêu của việc điều chỉnh giảm thời gian nhằm phục vụ cuộc bầu cử sớm nhiệm kỳ 2026-2031; các cuộc bầu cử tiếp theo cần được xem xét tùy vào tình hình thực tế. Do đó, Ủy ban Dân nguyện và Giám sát đề nghị nghiên cứu chỉ quy định trong Luật về nguyên tắc nội dung này và khoảng thời gian tối thiểu, tối đa cho từng bước, công đoạn để giao Hội đồng bầu cử quốc gia hướng dẫn chi tiết cho từng cuộc bầu cử.

Thẩm tra quy định về chủ thể tổ chức các Hội nghị hiệp thương ở Trung ương, một số ý kiến trong Ủy ban Dân nguyện và Giám sát tán thành với việc điều chỉnh theo hướng Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổ chức các Hội nghị hiệp thương lần thứ nhất và thứ hai, Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc tổ chức Hội nghị hiệp thương lần thứ ba. Quy định như vậy góp phần đơn giản hóa các quy trình, thủ tục, rút ngắn thời gian tổ chức trong các bước hiệp thương.

Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng, Hội nghị hiệp thương lần thứ hai và lần thứ ba là các bước rất quan trọng, đề nghị nghiên cứu quy định giao Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổ chức các Hội nghị hiệp thương lần thứ hai và lần thứ ba để đảm bảo thực hiện đầy đủ các nguyên tắc tự nguyện, hiệp thương dân chủ, thống nhất trong tổ chức và hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam…