Luật Giám định tư pháp (sửa đổi): Công an tỉnh được giám định thương tích

Chiều 5/12, Quốc hội đã chính thức biểu quyết thông qua Luật Giám định tư pháp (sửa đổi) với đa số đại biểu tán thành (92,81%).

Luật Giám định tư pháp (sửa đổi) quy định tổ chức giám định tư pháp công lập về kỹ thuật hình sự thuộc công an tỉnh, thành phố được thực hiện giám định pháp y tử thi, pháp y thương tích và giao Chính phủ quy định chi tiết khoản này.

Theo quy định cũ, trong lĩnh vực pháp y, việc giám định tỷ lệ thương tật phải được thực hiện tại các tổ chức giám định tư pháp công lập do cơ quan nhà nước có thẩm quyền thành lập. Trong số này có Viện Pháp y của Bộ Y tế; Viện pháp y quân đội thuộc Bộ Quốc phòng; Trung tâm Giám định pháp y cấp tỉnh hoặc của Viện Khoa học hình sự thuộc Bộ Công an.

Trong báo cáo về tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo luật nêu một số ý kiến đại biểu Quốc hội tán thành với việc bổ sung nhiệm vụ giám định pháp y thương tích cho tổ chức giám định tư pháp công lập thuộc công an tỉnh, thành phố. Một số ý kiến khác đề nghị giữ nguyên như quy định hiện hành, theo đó tổ chức này chỉ thực hiện giám định pháp y tử thi.

Giải trình các ý kiến trên, Chính phủ cho biết, quá trình xây dựng dự án luật Giám định tư pháp (sửa đổi), Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Tư pháp phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an, Bộ Y tế, các bộ, cơ quan liên quan nghiên cứu, đề xuất sửa đổi liên quan đến nội dung bổ sung nhiệm vụ giám định thương tích tổ chức giám định tư pháp công lập thuộc Công an tỉnh, thành phố.

Quốc hội biểu quyết thông qua Luật Giám định tư pháp (sửa đổi) với đa số đại biểu tán thành (92,81%).

Trên cơ sở tờ trình của Chính phủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã có kết luận, trong đó cơ bản tán thành với quy định này tại dự thảo luật, tuy nhiên đề nghị cần cung cấp thêm thông tin, đánh giá cụ thể hơn về ưu điểm, hạn chế, tác động tích cực và tiêu cực khi sửa đổi quy định này.

Bộ Công an đã có báo cáo cung cấp thông tin, đánh giá về nội dung này. Trên cơ sở ý kiến kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và báo cáo, đánh giá của Bộ Công an, dự thảo luật tiếp tục quy định tại khoản 4 điều 17 về việc tổ chức giám định tư pháp công lập về kỹ thuật hình sự thuộc Công an tỉnh, thành phố được thực hiện giám định pháp y tử thi, pháp y thương tích và giao Chính phủ quy định chi tiết khoản này.

Về phạm vi thành lập, hoạt động của văn phòng giám định tư pháp, một số ý kiến đại biểu Quốc hội tán thành với quy định của dự thảo luật về mở rộng phạm vi thành lập văn phòng giám định tư pháp.

Bên cạnh đó, một số ý kiến đề nghị xem xét mở rộng nhiều hơn nữa theo nhu cầu thực tế như: thông tin truyền thông, khoa học và công nghệ, dược, mỹ phẩm, an toàn thực phẩm, nông lâm thủy sản, động vật hoang dã, quý, hiếm, môi trường, giao thông và được phục vụ cả tố tụng hình sự, nhu cầu xã hội để góp phần giảm tải áp lực đối với cơ quan, đơn vị giám định hiện nay. Ngoài ra, có ý kiến đề nghị luật không quy định cho phép thành lập văn phòng giám định tư pháp mà cân nhắc giao Chính phủ quy định cụ thể cho linh hoạt.

Liên quan đến nội dung này, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh nêu rõ, thời gian qua, Đảng đã có các chỉ đạo về tiếp tục hoàn thiện cơ chế huy động nguồn lực để xã hội hóa và phát triển lĩnh vực giám định tư pháp, sửa đổi Luật Giám định tư pháp theo hướng mở rộng phạm vi thành lập văn phòng giám định tư pháp ở một số lĩnh vực, chuyên ngành giám định có nhu cầu lớn, thường xuyên, bảo đảm phù hợp với yêu cầu thực tế.

Đặc biệt, Chỉ thị số 54-CT/TW ngày 30/11/2025 của Bộ Chính trị về tăng cường lãnh đạo của Đảng đối với công tác giám định tư pháp đã có chỉ đạo: “Đẩy mạnh xã hội hoá một số lĩnh vực giám định nhằm đáp ứng tốt yêu cầu của hoạt động tố tụng, nhất là tố tụng dân sự, hành chính; khuyến khích, tạo điều kiện phát triển các tổ chức giám định tư pháp ngoài công lập với lộ trình phù hợp yêu cầu thực tế, đồng thời có biện pháp bảo đảm, kiểm soát chặt chẽ về chất lượng giám định”.

Do đó, để thể chế hoá các chủ trương, chỉ đạo nêu trên của Đảng, dự thảo Luật quy định theo hướng mở rộng thêm phạm vi thành lập văn phòng giám định tư pháp ở một số lĩnh vực, chuyên ngành, trong đó riêng chuyên ngành giám định ADN, tài liệu, kỹ thuật số và điện tử, dấu vết đường vân chỉ được thực hiện đối với tố tụng dân sự, hành chính.

Trên cơ sở quy định mang tính nguyên tắc cơ bản này của luật, tới đây, Chính phủ tiếp tục quy định chỉ tiết trình tự, thủ tục thành lập, đăng ký, kiểm soát chất lượng hoạt động của Văn phòng giám định tư pháp.

Mặc dù một số lĩnh vực, chuyên ngành giám định có phát sinh trưng cầu giám định (môi trường, thông tin và truyền thông, khoa học và công nghệ...) có phát sinh trưng cầu giám định nhưng chưa thực sự lớn, thường xuyên nên trước mắt chưa mở rộng phạm vi thành lập văn phòng giám định tư pháp đến các lĩnh vực, chuyên ngành này.

Từ các lý do nêu trên, Chính phủ đề nghị giữ nguyên quy định về mở rộng phạm vi thành lập, hoạt động của văn phòng giám định tư pháp như dự thảo luật; riêng chuyên ngành ADN, giám định tài liệu, kỹ thuật số và điện tử, dấu vết đường vân thì văn phòng giám định tư pháp chỉ được thực hiện trong tố tụng dân sự, tố tụng hành chính, các cơ quan giám định công lập thực hiện trong tố tụng hình sự.