Bất thường đấu thầu tại Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam: “Con voi chui qua lỗ kim”

Một trong những dấu hiệu bất thường đó là việc Tổng công ty cho phép nhiều nhà thầu không đủ tư cách hợp lệ để tham gia các gói thầu dành cho các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ.

Đáng chú ý, tất cả 05 gói thầu trên và nhiều gói thầu xây lắp khác đều thuộc các dự án sử dụng 100% vốn ngân sách nhà nước (NSNN) mà Tổng công ty Đường sắt bắt buộc phải tuân thủ theo quy định pháp luật đấu thầu.

Trong 5 gói thầu trên thuộc kế hoạch nâng cấp, cải tạo đường ngang trong 3 năm từ 2018-2020 sử dụng nguồn vốn NSNN chi cho hoạt động kinh tế đường sắt được Chính phủ bố trí hàng năm.

Thông báo một đằng thực hiện một nẻo

Điều 43 Luật Đấu thầu quy định một trong những quy định việc xét duyệt trúng thầu đối với nhà thầu cung cấp dịch vụ xây lắp là hồ sơ dự thầu (HSDT) phải hợp lệ, phù hợp với văn bản pháp lý đã được chủ đầu tư phê duyệt trước đó, trong đó có Thông báo mới thầu (TBMT).

Ảnh minh họa

Tuy nhiên, đối với 5 gói thầu xây lắp mà Tổng công ty Đường sắt tổ chức đấu thầu rộng rãi vừa qua, TBMT yêu cầu chỉ cho phép doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ tham gia nhưng không hiểu vì lý do gì nhà thầu mà Tổng công ty Đường sắt phê duyệt trúng thầu lại “siêu to khổng lồ”.

Cụ thể: Gói thầu số 1: Nâng cấp cải tạo 5 đường ngang bao gồm đường ngang Km1554+619, Km1562 + 720, Km1577+790, Km1593+570 đến Km1597+750 tuyến đường sắt Hà Nội - TP Hồ Chí Minh. Thuộc dự án đầu tư phát triển sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước chi cho hoạt động kinh tế đường sắt. Gói thầu được tổ chức lựa chọn nhà thầu theo hình thức đấu thầu rộng rãi trong nước. Thời gian phát hành HSMT từ 17/10/2019 đến 28/10/2019.

Trong TBMT do Tổng công ty Đường sắt đăng tải ngày 11/10/2019 ghi rất rõ: “gói thầu chỉ dành cho nhà thầu cấp siêu nhỏ, nhỏ (theo quy định của pháp luật DN) tham gia đấu thầu”. Song, khi phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu, nhà thầu trúng thầu lại không phải DN cấp siêu nhỏ, nhỏ.

Nhà thầu trúng là Công ty cổ phần thông tin tín hiệu Đường sắt Sài Gòn. Giá trúng thầu: 4.004.105.000 đồng. Quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu số 1424/QĐ-ĐS ngày 5/11/2019.

Một gói thầu khác cũng thuộc dự án đầu tư phát triển sử dụng nguồn vốn NSNN chi cho hoạt động kinh tế đường sắt là Gói thầu số 1: Nâng cấp, cải tạo 4 đường ngang bao gồm: Đường ngang Km1600+100, Km1604+000, Km1608+380, Km1611 +975, tuyến đường sắt Hà Nội - TP Hồ Chí Minh. Hình thức đấu thầu rộng rãi trong nước.

Thời gian phát hành HSMT từ 17/10/2019 đến 28/10/2019. TBMT do Tổng công ty đăng tải ngày 11/10/2019 ghi rất rõ: “gói thầu chỉ dành cho nhà thầu cấp siêu nhỏ, nhỏ (theo quy định của pháp luật DN) tham gia đấu thầu”.

Nhà thầu trúng thầu tiếp tục Công ty cổ phần thông tin tín hiệu Đường sắt Sài Gòn. Giá trúng thầu: 3.286.587.000 đồng (Quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu số 1428/QĐ-ĐS ngày 6/11/2019).

Gói thầu thứ ba: Gói thầu số 1: Xây lắp thuộc dự án nâng cấp cải tạo 03 đường ngang biển bao thanh đường ngang cảnh báo tự động có cầu chắn tự động bao gồm: DN Km1322 + 915, km1355+730, km1387+018, tuyến đường sắt Hà Nội và TPHCM. Gói thầu được tổ chức lựa chọn nhà thầu theo hình thức đấu thầu rộng rãi, không qua mạng. Nguồn vốn: sự nghiệp kinh tế đường sắt 2018.

Gói thầu trên chỉ dành cho nhà thầu cấp siêu nhỏ, nhỏ - căn cứ TBMT đăng tải ngày 06/08/2018. Thời gian phát hành hồ sơ mời thầu từ 10/08/2018 đến ngày 20/8/2018.

Kết quả lựa chọn nhà thầu trúng thầu là Công ty cổ phần thông tin tín hiệu Đường sắt Sài Gòn. Giá trúng thầu: 4.855.438.000 đồng. (Quyết định phê duyệt lựa chọn nhà thầu số số 1428/QĐ-ĐS ngày 11/9/2018).

Gói thầu thứ tư là: Gói thầu số 01: Thi công xây dựng thuộc công trình Sửa chữa tín hiệu đèn màu vào ga, lắp đặt tính hiệu lặp lại tại phía Bắc ga Đông Tác, phía Nam ga Sông Dinh, phía nam ga Bảo Chánh tuyến đường sát Hà Nội - TP Hồ Chí Minh. Hình thức lựa chọn: Đấu thầu rộng rãi trong nước.

Thời điểm phát hành HSMT từ 09/04/2019 đến 23/04/2019. TBMT được Tổng công ty đăng tải vào ngày 03/04/2019, nội dung: gói thầu chỉ dành cho nhà thầu cấp siêu nhỏ, nhỏ. Quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu số 534/QĐ-ĐS ngày 29/03/2019 cho Công ty cổ phần thông tin tín hiệu Đường sắt Sài Gòn. Giá trúng thầu: 1.145.972.000 đồng.

Quyết định phê duyệt kết quả trúng thầu của Công ty CP thông tin tín hiệu đường sắt Sài Gòn do ông Đặng ãy Mạnh - Phó Tổng giám đốc Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam ký ban hành

Khoản 3, Điều 6 Nghị định số 63/2014/NĐ-CP của Chính phủ quy định đối với gói thầu xây lắp có giá gói thầu không quá 5 tỷ đồng chỉ cho phép nhà thầu là DN cấp nhỏ và siêu nhỏ theo quy định của pháp luật về DN tham gia đấu thầu.

Ngoài ra tại Mẫu Hồ sơ mời thầu xây lắp ban hành kèm theo Thông tư số 03/2015/TT-BKHĐT ngày 6/5/2015 của Bộ KH&ĐT, yêu cầu các chủ đầu tư phải quy định rõ về điều kiện tham gia (tư cách hợp lệ nhà thầu) đối với gói thầu không quá 5 tỷ đồng tại Hồ sơ mời thầu.

Báo cáo Kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty cổ phần thông tin tín hiệu Đường sắt Sài Gòn đã được kiểm toán, doanh thu bán hàng năm 2017 trên 160 tỷ đồng (160.990.627.131 đồng); năm 2018 là 141.796.743.198 đồng. Tổng nguồn vốn đầu năm 2018 là trên 121 tỷ đồng (121.117.044.011 đồng), số cuối năm 2018 là 93.307.203.332 đồng.

Nếu căn cứ quy định pháp luật về phân loại doanh nghiệp siêu nhỏ và nhỏ, nhà thầu Công ty cổ phần thông tin tín hiệu Đường sắt Sài Gòn hoàn toàn không đủ điều kiện để được tham gia đấu thầu gói thầu trên do không thuộc doanh nghiệp siêu nhỏ và nhỏ. Tổng nguồn vốn và tổng doanh thu của Nhà thầu này trong năm 2017 và 2018 gấp nhiều lần tiêu chuẩn quy định pháp luật về doanh nghiệp siêu nhỏ và nhỏ.

Như vậy, có thể thấy sự khó hiểu khi một mặt Tổng công ty công khai thông tin các gói thầu trên Hệ thống mạng Đấu thầu Quốc gia, nội dung đều ghi rất rõ: “Gói thầu chỉ dành cho nhà thầu cấp siêu nhỏ, nhỏ (theo quy định của pháp luật DN) tham gia đấu thầu” thì kết quả trúng thầu lại rơi vào DN không đủ điều kiện xét duyệt trúng thầu.

Nhà thầu trúng thầu 04 gói thầu vẫn là “gương mặt thân quen” Công ty cổ phần thông tin tín hiệu Đường sắt Sài Gòn trúng thầu.

Và 05 Quyết định phê duyệt trúng thầu khó hiểu dành cho “gà nhà”

Một gói thầu nữa là Gói thầu số 1: Thi công xây dựng công trình Sửa chữa cải tạo đường ngang Km1596 + 244, tuyến đường sắt Hà Nội và TPHCM. Giá gói thầu 1.764.357.628 đồng. Đấu thầu rộng rãi trong nước, không qua mạng. Thời điểm mở thầu 24/09/2018.

Có tổng cộng 03 nhà thầu tham gia gói thầu trên gồm:

-Công ty CP Tư vấn Đầu tư và Xây dựng Đất Việt

-Công ty CP Đường sắt Sài Gòn

-Công ty cổ phần công trình An Thịnh

Căn cứ kết quả đấu thầu gói thầu này, 2 nhà thầu không trúng là Công ty cổ phần Công trình An Thịnh và Công ty cổ phần tư vấn đầu tư và xây dựng Đất Việt. Nhà thầu trúng thầu là Công ty CP Đường sắt Sài Gòn.

Lý do trượt thầu Công ty CP Công trình An Thịnh giá dự thầu cao hơn giá dự thầu của nhà thầu trúng thầu. Còn Công ty CP tư vấn đầu tư và xây dựng Đất Việt không đáp ứng các tiêu chuẩn đánh giá về năng lực và kinh nghiệm: thiếu khả năng huy động công nhân. Thiết bị thi công chủ yếu: hầu hết đi thuê, không đủ độ tin cậy về tính sẵn sàng.

Tuy nhiêu theo ý kiến của một chuyên gia trong lĩnh vực đấu thầu, lý do đánh trượt nhà thầu Công ty cổ phần tư vấn đầu tư và xây dựng Đất Việt đã thuyết phục chưa trong khi theo hướng dẫn tại Điểm b, Mục 2.2, Chương III Mẫu hồ sơ mời thầu xây lắp ban hành kèm theo Thông tư số 03/2015/TT-BKHĐT ngày 6/5/2015 của Bộ KH&ĐT, nhà thầu phải chứng minh khả năng huy động thiết bị thi công chủ yếu để thực hiện gói thầu. Theo đó, hướng dẫn nêu trên chỉ đưa ra yêu cầu về khả năng huy động thiết bị thi công chủ yếu mà không yêu cầu nhà thầu phải sở hữu các thiết bị này. Do đó, việc nhà thầu đi thuê máy móc, thiết bị của một đơn vị khác là không trái với quy định của pháp luật về đấu thầu.

Vì vậy, quyết định loại nhà thầu Công ty cổ phần tư vấn đầu tư và xây dựng Đất Việt ra khỏi “cuộc chơi” của Tổng Công ty Đường sắt, đồng thời phê duyệt cho nhà thầu Công ty cổ phần Đường Sắt đã phù hợp với quy định pháp luật chưa?

Báo cáo Kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty cổ phần Đường sắt Sài Gòn đã được kiểm toán, doanh thu bán hàng năm 2017 xấp xỉ 120 tỷ đồng. Tổng nguồn vốn năm 2017 là trên 85 tỷ đồng.

Như vậy, Công ty cổ phần Đường sắt Sài Gòn cũng không thuộc doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ đủ điều kiện tham gia gói thầu trên đó vi phạm tư cách hợp lệ nhà thầu.

Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh của công ty CP Đường sắt Sài Gòn

Cả 05 gói thầu mà Tổng công Đường sắt làm chủ đầu tư, nhà thầu trúng đều rơi vào tay các “gà nhà” của Tổng công ty này, dù vi phạm pháp luật đấu thầu bao gồm nhà thầu Công ty cổ phần thông tin tín hiệu Đường sắt Sài Gòn và Công ty cổ phần Đường sắt Sài Gòn.

Một lý do khiến dư luận đặt câu hỏi dựa vào cơ sở pháp lý nào để các lãnh đạo Tổng công ty Đường sắt phê duyệt cho nhà thầu Công ty cổ phần thông tin tín hiệu Đường sắt Sài Gòn và Công ty cổ phần Đường sắt Sài Gòn trúng thầu 05 gói thầu trên, cũng như một số gói thầu tương tự khác do Tổng công ty Đường sắt được giao làm chủ đầu tư.

Phải chăng Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam vì ưu ái cho nhà thầu là công ty con của mình nên đã phớt lờ các quy định pháp luật đấu thầu.

Một điều đáng nói, dù có những khuất tất trong lựa chọn nhà thầu trong ngành trúng thầu, nhưng ở nhiều gói thầu, Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam không công khai nhà thầu trượt. Đó là:

Gói thầu số 1: Nâng cấp cải tạo 5 đường ngang bao gồm đường ngang Km1554+619, Km1562 + 720, Km1577+790, Km1593+570 đến Km1597+750 tuyến đường sắt Hà Nội - TP Hồ Chí Minh.

Gói thầu số 1: Nâng cấp, cải tạo 4 đường ngang bao gồm: Đường ngang Km1600+100, Km1604+000, Km1608+380, Km1611 +975, tuyến đường sắt Hà Nội - TP Hồ Chí Minh;

Gói thầu số 01:Thi công xây dựng thuộc công trình Sửa chữa tín hiệu đèn màu vào ga, lắp đặt tính hiệu lặp lại tại phía Bắc ga Đông Tác, phía Nam ga Sông Dinh, phía nam ga Bảo Chánh tuyến đường sát Hà Nội – TP Hồ Chí Minh.

Các gói thầu trên có giá thầu hàng tỷ đồng nhưng chỉ công bố kết quả nhà thầu trúng, không công khai nhà thầu trượt, lý do trượt thế nào đều không được rõ.

(Còn tiếp)