Phú Thọ: Lợi dụng thi công dự án để khai thác Cao lanh trái phép
“Đất thải” từ công trình chạy về nhà máy sơ chế cao lanh
Trong thời gian qua, Báo Tuổi trẻ Pháp luật liên tiếp nhận được thông tin của người dân thuộc Đội 4, xóm Tranh, xã Sơn Hùng, huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ phán ánh về hàng loạt xe chở đất thải từ dự án: Cải tạo, nâng cấp và xử lý cải thiện môi trường bãi rác thải sinh hoạt huyện đổ lấp vô tội vạ khắp nơi.
Ghi nhận của phóng viên cho thấy, những chiếc xe trọng tải hàng chục tấn chở đất đỏ từ công trường đang đổ xuống hai bên đường đi, hoặc cạnh ruộng trồng hoa màu của người dân. Thậm chí, xung quanh nhà dân họ cũng đổ hàng trăm mét khối đất đỏ bao vây cao như ngọn núi. Một người dân cho biết, nếu chỉ cần một trận lũ lụt như tháng 10 năm ngoái thì trong chốc lát, nhà dân sẽ bị vùi lấp, tính mạng con người sẽ bị đe dọa.
Đất thải từ công trình dự án xây dựng bãi rác thải được nhà thầu chở đổ khắp nơi không theo quy định.
Được biết, tình trạng xe tải đổ đất thải trái phép như thế này đã diễn ra nhiều tháng nay, bắt đầu từ cuối năm ngoái khi Công ty TNHH một thành viên đầu tư và xây dựng Bằng Ninh (Công ty Bằng Ninh) thi công dự án xây dựng bãi rác thải của huyện ở xã Sơn Hùng. Ông N.V.H, một người dân gần đấy cho biết: Đây là một trong những dự án rất lớn của huyện, có nguồn vốn đầu tư lên tới hàng chục tỉ đồng nhưng việc thi công của nhà thầu rất cẩu thả.
“Các xe chở đất thải từ dự án đụng đâu là đổ đấy, nhiều người dân rất bức xúc nhưng không làm được gì. Trước khi dự án khởi công, chúng tôi cũng không biết về việc xây dựng, mở rộng bãi rác này. Bao nhiêu năm nay, chúng tôi sống cách bãi rác cũ chỉ vài ba trăm mét đã rất khốn khổ vì mùi hôi thối, ô nhiễm, nay dự án mở rộng với quy mô lớn hơn rất nhiều mà không hề được thông báo, lấy ý kiến”, ông H nói thêm.
Ngoài việc đổ đất thải từ công trình không đúng quy định, các tài xế chở đất thải từ công trình còn bán đất này cho những ai có nhu cầu san lấp ruộng vườn. “Nếu ai cần san lấp ruộng vườn thì chỉ cần 2, 3 triệu là họ sẽ cho xe đổ đất theo yêu cầu”, chị L.T.H, một người dân ở xóm Tranh cho biết.
Nhiều ngôi nhà dân bị đất thải đổ bao vây xung quanh.
Điều khiến nhiều người dân bức xúc là lợi dụng dự án này, đã có hiện tượng khai thác khoáng sản trái phép. Có mặt tại công trình thi công, chúng tôi ghi nhận gần 10 chiếc xe ô tô tải, trong đó nhiều chiếc dán logo “Thanh Nhàn” đang chở khoáng sản cao lanh về một số nhà máy chế biến thuộc xã Giáp Lai, huyện Thanh Sơn, cách đó vài km mà không bị kiểm tra bởi bất cứ cơ quan chức năng nào.
Trong quá trình tác nghiệp, chúng tôi được một người đàn ông tự xưng tên là Thắng, chủ doanh nghiệp Thanh Nhàn đề nghị đứng lại “nói chuyện cho rõ”. Người đàn ông này cho biết, giữa công ty Thanh Nhàn và Công ty Bằng Ninh (đơn vị thi công dự án bãi rác thải) có hợp đồng về vận chuyển đất thải từ nhiều tháng qua. Ông Thắng cho biết, đúng là những chiếc xe của ông có vận chuyển cao lanh nhưng “chủ yếu là tận thu chứ không lời lãi được bao nhiêu”. Khi chúng tôi hỏi giữa công ty ông và nhà thầu Bằng Ninh có hợp đồng về việc vận chuyển đất thải hay không thì ông Thắng cho biết chỉ là “hợp đồng bằng miệng”. “Nhà anh có 6 xe nhưng bị hỏng mất 2 xe, chỉ có 4 xe vận chuyển thôi. Còn mấy xe khác thì anh không biết”, ông Thắng nói thêm.
Một khối lượng khoáng sản (cao lanh) được nhà thầu cho doanh nghiệp ngoài đến khai thác trái phép.
Một số người dân sống hai bên đường từ công trình đến nhà máy cao lanh ở xã Giáp Lai cho biết, những chiếc xe tải mang logo Thanh Nhàn vận chuyển cao lanh từ sáng đến tối. “Những chiếc xe trọng tải hàng chục tấn chở cao lanh chạy suốt ngày gây ô nhiễm môi trường, rất mất an toàn nhưng không hiểu sao công an và cơ quan chức năng không hề xử lý”, một người dân bức xúc.
Công ty Bằng Ninh có “bán thầu?"
Theo tìm hiểu của chúng tôi, dự án: Cải tạo nâng cấp, xử lý cải thiện môi trường bãi rác thải sinh hoạt huyện Thanh Sơn trên địa bàn xã Sơn Hùng có công suất thu gom và xử lý rác là 45 tấn/ngày. Các hạng mục của dự án gồm: Khu chôn lấp rác thải, khu xử lý nước rác, khu phụ trợ, hệ thống hạ tầng kỹ thuật, trang thiết bị thu gom vận chuyển rác thải với tổng mức đầu tư là 49.769.588.000 đồng.
Những chiếc xe tải có trọng tải hàng chục tấn chở cao lanh từ công trình thi công dự án bãi rác thải huyện Thanh Sơn về nhà máy chế biến ở xã Giáp Lai.
Nguồn vốn của dự án được thực hiện theo Văn bản số 5953/BTNMT-KH ngày 16/12/2016 của Bộ Tài nguyên và Môi trường (chi sự nghiệp môi trường năm 2017 của các Bộ, ngành, địa phương) và được phê duyệt giai đoạn 1 là 22.123.071.000 đồng. Trong đó, gói thầu số 05: Thi công xây dựng + cung cấp, lắp đặt thiết bị (giai đoạn I) được phê duyệt dự toán là 17.995.945.000 đồng, được tổ chức đấu thầu rộng rãi trong nước. Đơn vị được giao làm đại diện chủ đầu tư là Ban quản lý các chương trình, dự án về quy hoạch và đầu tư huyện Thanh Sơn.
Tại buổi mở thầu ngày 28/8/2018, có 3 nhà thầu tham gia gồm: Công ty THHH MTV đầu tư và xây dựng Bằng Ninh, Công ty Cổ phần Đông Đô và Công ty TNHH xây dựng Soi Sáng. Ngày 6/9/2018, Chủ tịch UBND huyện Thanh Sơn, ông Nguyễn Văn Mạnh ký Quyết định số 3234/QĐ-UBND phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu gói thầu số 05. Theo đó, Công ty THHH MTV đầu tư và xây dựng Bằng Ninh (địa chỉ tại tổ 22, phường Sông Bằng, thành phố Cao Bằng) trúng thầu với giá 17.963.335.000 đồng còn Công ty Đông Đô, Soi Sáng trượt thầu do không đáp ứng về mặt kỹ thuật.
Một chiếc xe tải có logo Thanh Nhàn chở cao lanh vào cổng nhà máy chế biến khoáng sản.
Trong buổi làm việc với chúng tôi, ông Trần Quang Thành, Trưởng ban QLDA về quy hoạch và đầu tư huyện Thanh Sơn cho biết, ông không biết có cao lanh trong quá trình thi công dự án và ông cũng tỏ ra ngạc nhiên về việc nhà thầu là Công ty Bằng Ninh cho doanh nghiệp bên ngoài vào khai thác cao lanh. Ông Thành nói, việc nhà thầu đổ đất thải lung tung là sai về quy trình nhưng nguyên nhân là do “đã hết chỗ đổ thải”.
Theo ông Thành, trách nhiệm của việc này là của đơn vị thi công giám sát thi công, nhưng khi Phóng viên đề nghị ông Thanh cung cấp tên đơn vị giám sát thì ông Thành lại… không nhớ. “Anh ít kiểm tra, không có thời gian để đi làm cụ thể về việc này”, “nhiều khi làm bài bản rất khó, chủ yếu tạo điều kiện cho anh em làm đúng tiến độ”, ông Thành nói thêm.
Khi chúng tôi đề nghị phía Ban quản lý cung cấp hồ sơ mời thầu và phương án xử lý đất thải của nhà thầu trong hồ sơ dự thầu, ông Thành không cung cấp, đồng thời khẳng định: “Việc đổ như thế thì khẳng định là không ai cho như vậy. Về khoảng cách để đổ thì cách vài chục, vài trăm mét, nhưng ở đây, nhà thầu lại đổ bừa bãi không đúng quy định, đổ xa hơn so với hồ sơ”.
Liên quan đến việc doanh nghiệp Thanh Nhàn là đơn vị không liên quan đến đơn vị thi công nhưng lại vào vận chuyển đất thải và khai thác cao lanh trái phép, ông Thành cho rằng, có thể đơn vị này là nhà thầu phụ của Công ty Bằng Ninh. Tuy nhiên, khi chúng tôi đề nghị cung cấp tài liệu chứng minh doanh nghiệp Thanh Nhàn là nhà thầu phụ thì ông Thành cho biết… không có. Thông tin này cũng khá xác thực với người đàn ông tên Thắng, tự xưng là chủ doanh nghiệp Thanh Nhàn đã khẳng định trước đó là “giữa Thanh Nhàn và Công ty Bằng Ninh chỉ hợp đồng miệng”.
Theo thông tin mà phía ông Thành cung cấp, dự toán vận chuyển khối lượng đất thải khoảng hơn 1 tỉ đồng. Vậy câu hỏi đặt ra, việc nhà thầu Bằng Ninh đăng ký phương tiện vận chuyển chất thải trong hồ sơ dự thầu có trùng khớp với hàng loạt phương tiện khác đang thi công ngoài công trường hay không? Việc doanh nghiệp bên ngoài đến khai thác cao lanh trái phép không những vi phạm pháp luật nghiêm trọng, mà còn có dấu hiệu của việc “bán thầu” trái phép của Công ty Bằng Ninh. Về những nghi vấn này, các cơ quan chức năng cần vào cuộc để làm rõ.
Nhiều ý kiến cho rằng, chỉ mới thi công phần đơn giản mà nhà thầu đã gian dối, làm trái pháp luật thì phần quan trọng khác của dự án là xử lý ô chôn lấp rác, kết cấu thành đáy, kết cấu lớp chống thấm… cũng xảy ra hiện tượng tương tự thì nguy cơ về một công trình kém chất lượng đã hiện rõ.
Liên quan đến thông tin nhà thầu không đủ năng lực thi công dự án này, cũng như quá trình đấu thầu thiếu minh bạch, chúng tôi đã đề nghị ông Trần Quang Thành cung cấp hồ sơ, tài liệu liên quan nhưng đến nay vẫn chưa nhận được phản hồi.