Khai hội lớn nhất Xứ Lạng

Đây là lễ hội lớn nhất Lạng Sơn, được tổ chức long trọng hằng năm để tri ân công đức với các bậc tiền nhân, vào tạo không khí tươi vui phấn khởi đầu xuân. Lễ hội đền Kỳ Cùng - Tả Phủ diễn ra vào giờ Ngọ ngày 22 tháng Giêng, bắt đầu với lễ rước kiệu ông Tuần Tranh từ Đền Kỳ Cùng lên tạ nghĩa với ông Thân Công Tài ở Đền Tả Phủ. Đến giờ Ngọ ngày 27 tháng Giêng, nhân dân địa phương lại làm lễ tiễn biệt, rước kiệu ông Tuần Tranh trở lại Đền Kỳ Cùng.

Những người tham gia rước kiệu là thanh niên trai tráng mặc trang phục lộng lẫy gọi là "Đồng Nam". Một tốp thiếu niên mặc đồng phục gọi là “Đồng Tử” khiêng đỉnh hương trầm, có đội múa rồng, múa sư tử vây xung quanh.

Điểm độc đáo của lễ hội là đoàn rước kiệu hàng chục nghìn người đi bộ qua con phố dài, cứ đến ngã ba, ngã tư lại thực hiện động tác quay vòng, thu hút sự quan tâm của du khách.

Người dân hai bên đường tùy điều kiện mà sắm các mâm lễ, sản vật to nhỏ bày trước cửa nhà mình cùng cùng dâng lên quan lớn Tuần Tranh khi kiệu rước qua. Người quen cũng như lạ, trong ngày này có thể đến chung vui cùng các gia đình bày cỗ hai bên đường và ngắm các mâm cỗ trang trí trang trọng, cầu kỳ.

Tục truyền rằng, nhà nào được đội múa rồng đến xông đất trong hội thì trong năm làm ăn buôn bán phát đạt nhiều phúc lộc lớn.

Phần hội còn có các trò chơi dân gian như: Cờ người, chọi chim, đẩy gậy... Đặc biệt có trò chơi đốt đầu pháo diễn ra ngày 23, 24 tháng giêng.

Các đầu pháo theo thứ tự 1, 2, 3, 4, 5, 6, 8, 9, 10 (không có số 7 vì người dân quan niệm số 7 không tốt). Đầu pháo có gắn đầu kim loại, cuốn vải cẩn thận, rước ra sau đền làm lễ cúng thần. Sau đó, được đem ra đốt. Khi pháo nổ, vòng kim loại bay lên không trung rơi xuống, mọi người cùng tranh nhau cướp đầu pháo. Những ai tranh được đầu pháo thì đem đến trình với thần Đền và Ban Tổ chức lễ hội để nhận phần thưởng. Cùng với phần thưởng được trao, những người thắng cuộc mang đầu pháo thờ tại gia đình để cầu may mắn, bình yên.

Lễ hội đền Kỳ Cùng – Tà Phủ là hoạt động văn hóa tín ngưỡng dân gian độc đáo, mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc và ngày càng có quy mô lớn, thu hút quan tâm, tham gia của khách trong và ngoài tỉnh, trở thành điểm hẹn hấp dẫn của Xứ Lạng mỗi dịp tết đến xuân về.