Hội thảo cấp quốc gia “Không gian văn hóa Phật giáo Bắc Giang - Tây Yên Tử”

Từ ngày 31/10 -1/11, tại quảng trường 3/2 TP Bắc Giang đã diễn ra Hội thảo cấp quốc gia “Không gian văn hóa Phật giáo Bắc Giang - Tây Yên Tử” do Đại học Quốc gia Hà Nội và UBND tỉnh Bắc Giang phối hợp, tham mưu thực hiện của Viện Trần Nhân Tông và Sở Văn hoá và Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Giang.

Hội thảo cấp quốc gia “Không gian văn hóa Phật giáo Bắc Giang - Tây Yên Tử” nhằm lan tỏa những giá trị mang tính di sản và đương đại của Phật giáo để bảo tồn, phát huy, tạo thành nguồn lực cho sự phát triển nhân văn, hài hòa và bền vững

Tham dự Hội thảo có Phó Cục trưởng Cục Di sản văn hóa, Bộ VHTT & DL Nông Quốc Thành; Viện trưởng Viện Nghiên cứu văn hóa, Viện Hàn Lâm Khoa học Xã hội Việt Nam - PGS.TS. Nguyễn Thị Phương Châm; Viện trưởng Viện Văn hóa nghệ thuật Quốc gia Việt Nam - PGS.TS. Nguyễn Thu Phương.

Về phía Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam có Trưởng lão Hoà thượng Thích Thanh Dũng, Phó pháp chủ kiêm Chánh Thư ký Hội đồng Chứng minh; Hoà thượng, Tiến sĩ Thích Quảng Tùng, Phó Chủ tịch Hội đồng Trị sự Trung ương Giáo hội phật giáo (GHPG) Việt Nam, Trưởng ban Từ thiện xã hội Trung ương GHPG Việt Nam; Thượng toạ Thích Thanh Phong, Phó Chủ tịch Hội đồng Trị sự Trung ương GHPG Việt Nam, Trưởng ban Kinh tế Tài chính Trung ương GHPG Việt Nam. Về phía tỉnh Bắc Giang có Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Bắc Giang Mai Sơn và các đơn vị liên quan.

Bắc Giang có khoảng 940 ngôi chùa, tự viện Phật giáo phân bố ở hầu khắp 10 huyện, thành phố từ miền đồng bằng, từ đô thị đến các làng xã, vùng sâu hay núi cao của tỉnh

Phát biểu khai mạc Hội thảo, PGS.TS Nguyễn Tiến Vinh, Viện trưởng Viện Trần Nhân Tông, ĐH Quốc gia Hà Nội cho biết, Phật giáo đã đồng hành cùng từng bước thăng trầm, có những đóng góp to lớn cho sự nghiệp xây dựng, bảo vệ và phát triển của đất nước, trở thành một thành tố văn hóa, bản sắc của dân tộc.

Theo PGS.TS Nguyễn Tiến Vinh, Bắc Giang là vùng đất thuộc miền thượng của xứ, trấn Kinh Bắc ngàn năm văn hiến, là một trong những địa phương mang trong mình nhiều dấu tích, di sản và sự hiện diện sinh động nhất của Phật giáo truyền thống và đương đại Việt Nam.

Những ghi chép trong thư tịch cổ và các kết quả nghiên cứu khảo cổ đều cho thấy những dấu chân truyền pháp, hoằng pháp Đạo Phật đầu tiên vào Việt Nam có trên mảnh đất Bắc Giang.

Hiện nay, trên địa bàn Bắc Giang có khoảng 940 ngôi chùa, tự viện Phật giáo phân bố ở hầu khắp 10 huyện, thành phố từ miền đồng bằng, từ đô thị đến các làng xã, vùng sâu hay núi cao của tỉnh.

Các sản phẩm sách được trưng bày tại hội thảo

Các cơ sở tự viện Phật giáo Bắc Giang chủ yếu thuộc hai dòng Phật giáo tiêu biểu, có sự ảnh hưởng lớn bậc nhất ở Việt Nam, là Phật giáo Lâm Tế và Phật giáo Trúc Lâm.

Trong đó, nhiều ngôi chùa là di sản hay mang trong mình những di sản quốc gia và thế giới như chùa Bổ Đà (chốn tổ của Phật giáo Lâm Tế ở xã Tiên Sơn, huyện Việt Yên), chùa Vĩnh Nghiêm (chốn tổ Phật giáo Trúc Lâm ở xã Trí Yên, huyện Yên Dũng).

Đặc biệt, Bắc Giang - Tây Yên Tử còn là một trong những vùng đất ghi dấu ấn sự phát triển và hưng thịnh của Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử, là chặng đường quan trọng trên con đường hoằng dương Phật pháp của vị Sơ tổ của Phật giáo Trúc Lâm - Phật hoàng Trần Nhân Tông.

Hội thảo “Không gian Phật giáo Bắc Giang (Tây Yên Tử)” được tổ chức với mong muốn đóng góp những nhận thức, đánh giá hệ thống và toàn diện, bao gồm cả những phát hiện khoa học mới về Phật giáo Bắc Giang - Tây Yên Tử.

Hội thảo “Không gian Phật giáo Bắc Giang (Tây Yên Tử)” được tổ chức với mong muốn đóng góp những nhận thức, đánh giá hệ thống và toàn diện, bao gồm cả những phát hiện khoa học mới về Phật giáo Bắc Giang - Tây Yên Tử

Hội thảo cũng được kỳ vọng làm sáng rõ, lan tỏa những giá trị mang tính di sản và đương đại của Phật giáo Bắc Giang, nhận diện và đưa những giải pháp đối với tiềm năng, cơ hội và thách thức để những giá trị này có thể được bảo tồn, phát huy, tạo thành nguồn lực cho sự phát triển nhân văn, hài hòa và bền vững của địa phương.

Ông Mai Sơn, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Bắc Giang cho biết, Giang được ví là nền di sản, kho tàng di sản văn hóa vật thể và phi vật thể phong phú, đặc sắc sắc. Đến nay, trên địa bàn tỉnh có 5 di sản văn hóa được UNESCO vinh danh, 15 di sản văn hóa phi vật thể được đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, 4 bảo vật quốc gia, 746 di tích được xếp hạng các cấp, gần 800 lễ hội truyền thống.

Chùa Vĩnh Nghiêm thu hút hàng trăm nghìn lượt khách đến tham quan, vãn cảnh mỗi năm

Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Bắc Giang cho biết, Phật giáo là một trong hai tôn giáo chính ở Bắc Giang, được Nhà nước công nhận với gần 200.000 tín đồ. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh có 2 trung tâm Phật giáo lớn là chùa Vĩnh Nghiêm (xã Trí Yên, huyện Yên Dũng) và chùa Bổ Đà (xã Tiên Sơn, huyện Việt Yên). Với những giá trị đặc sắc về lịch sử, văn hóa, Chùa Vĩnh Nghiêm và chùa Bổ Đà đã được xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt.

Hiện nay, Bắc Giang cũng đang phối hợp với các tỉnh Quảng Ninh, Hải Dương xây dựng, hoàn thiện hồ sơ khoa học quần thể di tích danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc trình UNESCO vinh danh là Di sản thế giới, trong đó chùa Vĩnh Nghiêm và chùa Bổ Đà là 2 điểm di tích của tỉnh Bắc Giang được các nhà khoa học lựa chọn đưa vào hồ sơ đề cử.

Ông Mai Sơn khẳng định, văn hóa Phật giáo là một bộ phận quan trọng góp phần tạo nên bức tranh văn hóa Bắc Giang đa dạng, phong phú, đậm đà bản sắc dân tộc. Tỉnh Bắc Giang xác định, bảo tồn và phát huy di sản văn hóa Phật giáo nói chung, di sản văn hóa Phật giáo Trúc Lâm Yên Tử nói riêng gắn với phát triển du lịch văn hóa tâm linh bền vững là nhiệm vụ quan trọng đối với các cấp chính quyền và nhân dân toàn tỉnh.

Khu du lịch tâm linh, sinh thái Tây Yên Tử ở huyện Sơn Động

Trong những năm gần đây, tỉnh Bắc Giang đã nỗ lực cao trong việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa Phật giáo, xuất bản nhiều cuốn sách ấn phẩm nghiên cứu, tuyên truyền, tổ chức nhiều cuộc khai quật khảo cổ, lập hồ sơ khoa học đề nghị xếp hạng di tích các cấp, tổ chức các cuộc hội thảo khoa học.

Con đường hoằng dương Phật pháp của các Phật tổ thiền phái Trúc Lâm Yên Tử đang được đầu tư nghiên cứu, triển khai với các hoạt động cụ thể nhằm khai thác tiềm năng, lợi thế cảnh quan thiên nhiên gắn với dấu tích chùa tháp liên quan đến Phật giáo Trúc Lâm Yên Tử để xây dựng thành sản phẩm du lịch trọng điểm của tỉnh.

Tuy nhiên, nguồn thông tin tư liệu liên quan đến Phật giáo, văn hóa Phật giáo Bắc Giang qua các thời kỳ lịch sử còn ít và chưa mang tính hệ thống; các công trình, tác phẩm nghiên cứu chuyên sâu về văn hoá Phật giáo Bắc Giang còn là số lượng khiêm tốn; việc đề xuất các giải pháp bảo tồn, phát huy di sản văn hóa Phật giáo gắn với phát triển du lịch còn hạn chế.