Hà Nội tập huấn triển khai Luật Di sản văn hóa 2024

Hội nghị quy tụ nhiều nhà khoa học, chuyên gia, đại diện Ban Quản lý di tích các quận, huyện, thị xã và cán bộ phụ trách lĩnh vực di sản tại 126 xã, phường trên toàn thành phố. Đây là hoạt động có ý nghĩa quan trọng nhằm chuẩn bị cho việc đưa các quy định mới của Luật vào thực tiễn quản lý từ ngày 1/7/2025.

Hà Nội hiện được đánh giá là địa phương có mật độ di sản dày đặc nhất cả nước. Theo thống kê, toàn thành phố có 6.489 di tích lịch sử – văn hóa, bao gồm nhiều loại hình khác nhau từ di tích kiến trúc nghệ thuật, khảo cổ, lịch sử cách mạng cho tới các cụm di tích tổng hợp. Bên cạnh đó, Hà Nội cũng đã kiểm kê được 1.793 di sản văn hóa phi vật thể – một con số cho thấy sự đa dạng và phong phú của đời sống văn hóa truyền thống trên địa bàn Thủ đô.

Bà Bạch Liên Hương, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội

Trong số này, Hà Nội có 6 di sản vật thể và phi vật thể đã được UNESCO vinh danh, góp phần đưa hình ảnh Thủ đô trở thành điểm sáng trên bản đồ văn hóa của khu vực và thế giới. Thành phố có 22 di tích và cụm di tích quốc gia đặc biệt, 1.165 di tích cấp quốc gia, 1.600 di tích cấp thành phố cùng 59 di sản văn hóa phi vật thể được ghi danh vào Danh mục quốc gia. Ngoài ra, Hà Nội còn có tới 351 bảo vật quốc gia – trải rộng từ hiện vật khảo cổ học, đồ gốm, tác phẩm điêu khắc cho đến các bảo vật gắn liền với lịch sử triều đại phong kiến.

Không chỉ có kho tàng di sản phong phú, Hà Nội còn là nơi hội tụ nhiều nghệ nhân tiêu biểu đang nắm giữ, bảo tồn và truyền dạy các giá trị văn hóa truyền thống. Hiện Thủ đô có 131 nghệ nhân được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Nhân dân” và “Nghệ nhân Ưu tú” trong lĩnh vực văn hóa phi vật thể. Đây là lực lượng có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc gìn giữ tri thức dân gian, nghề thủ công truyền thống, ngôn ngữ, trình diễn nghệ thuật… Qua nhiều năm, Hà Nội cũng duy trì hệ thống 1.350 làng nghề truyền thống – một không gian văn hóa sống động góp phần tạo nên diện mạo và cá tính văn hóa riêng biệt cho thành phố.

Phát biểu tại hội nghị, bà Bạch Liên Hương, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội nhấn mạnh rằng Luật Di sản văn hóa số 45/2024/QH13 sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, mang theo nhiều điểm đổi mới về cách tiếp cận và quản lý di sản. Một trong những nội dung mới quan trọng là lần đầu tiên luật đã chính thức luật hóa yêu cầu đánh giá tác động di sản. Quy định này gắn trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước và nghĩa vụ của các tổ chức, cá nhân có liên quan với việc bảo vệ di tích, di sản thế giới trong quá trình xây dựng, tu bổ, tôn tạo, hoặc thực hiện các dự án phát triển có khả năng ảnh hưởng đến giá trị di sản.

Ông Trần Đình Thành - Phó Cục trưởng Cục Di sản văn hóa (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch)

Theo bà Hương, nhiều quy định liên quan đến phân cấp quản lý, thẩm quyền quyết định, thủ tục tu bổ di tích… cũng được điều chỉnh, bổ sung. Điều này tạo cơ sở pháp lý đầy đủ hơn để nâng cao hiệu quả quản lý di sản tại các địa phương, trong đó Hà Nội – với quy mô di sản lớn – đặc biệt cần cập nhật, nắm rõ các nội dung mới của Luật.

Tại hội nghị, Phó Cục trưởng Cục Di sản văn hóa Trần Đình Thành đã trình bày chi tiết về những điểm mới của Luật cũng như các văn bản hướng dẫn thi hành. Ông nhấn mạnh rằng việc hiểu đúng, nắm chắc quy định pháp luật là điều kiện tiên quyết để triển khai hiệu quả công tác quản lý và bảo tồn di sản trong thời gian tới. Những thay đổi của Luật không chỉ tác động tới cơ quan quản lý mà còn liên quan trực tiếp đến hoạt động của các Ban quản lý di tích, nghệ nhân và cộng đồng – những chủ thể gắn bó mật thiết với di sản.

Các nhà khoa học, chuyên gia và đại diện các cơ quan quản lý di sản tại Hà Nội cũng chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn, những vấn đề thường gặp trong quá trình tu bổ, tôn tạo, gìn giữ và phát huy giá trị di tích. Những trao đổi này giúp làm sáng rõ hơn các điểm còn vướng mắc trong thực tế, đồng thời đặt ra yêu cầu nâng cao năng lực cán bộ, hoàn thiện quy trình nghiệp vụ và tăng cường sự phối hợp giữa các cấp.

Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội cho biết hội nghị tập huấn không chỉ nhằm cung cấp kiến thức lý luận mà còn giúp cán bộ các đơn vị quản lý di sản trên địa bàn có thể áp dụng ngay các quy định mới của Luật vào công việc hằng ngày. Việc hiểu rõ trách nhiệm, quy trình và thẩm quyền sẽ góp phần nâng cao chất lượng công tác tu bổ, tôn tạo di tích, đồng thời phát huy giá trị di sản trong đời sống xã hội một cách bền vững.

Ngoài các nội dung liên quan đến Luật, hội nghị còn là diễn đàn để trao đổi về các vấn đề gắn với thực tiễn sinh động tại các tỉnh, thành trong cả nước. Phó Cục trưởng Trần Đình Thành cùng các nhà quản lý đã thảo luận nhiều trường hợp cụ thể liên quan đến di tích văn hóa lịch sử của Hà Nội – nơi có hệ thống di sản phong phú, đa dạng và liên tục đặt ra yêu cầu mới trong công tác bảo tồn.

Hội nghị được đánh giá là bước chuẩn bị quan trọng để Hà Nội chủ động triển khai các quy định mới của Luật Di sản văn hóa năm 2024, góp phần bảo vệ và phát huy hiệu quả giá trị kho tàng di sản đồ sộ của Thủ đô trong giai đoạn tới.