Hà Nội trong hành trình xây dựng kinh tế đêm

Vai trò của kinh tế đêm

Cụ thể, trong Kết luận số 80 của Bộ Chính trị chỉ rõ, Hà Nội cần nghiên cứu, phát triển các mô hình kinh tế đêm đặc thù đối với từng khu vực, xây dựng TP Hà Nội trở thành điểm đến an toàn, sôi động, hấp dẫn, đặc sắc, có thương hiệu về kinh tế đêm, đáp ứng nhu cầu của người dân và du khách, có năng lực cạnh tranh cao hơn so với các điểm đến khác trong nước và quốc tế.

Theo Th.S Phạm Hoàng Hà, Viện Chiến lược và Chính sách tài chính, Bộ Tài chính, kinh tế đêm bao gồm các hoạt động kinh tế diễn ra từ 18h hôm trước đến 6h hôm sau, như dịch vụ ăn uống, văn hóa, giải trí, nghệ thuật, lễ hội, sự kiện, thể thao, nghỉ dưỡng, du lịch và vận tải.

Không có một định nghĩa thống nhất về kinh tế đêm trong các nghiên cứu trước đây. Nhưng qua thực tiễn, chúng ta có thể hình dung được kinh tế đêm bao gồm các hoạt động tiêu dùng và các cơ hội kinh tế liên quan đến các ngành dịch vụ, như giải trí, du lịch, mua sắm, thể dục, văn hóa và ăn uống… Các ngành dịch vụ này cấu thành các tính năng nổi bật nhất của kinh tế đêm.

Kinh tế đêm đóng nhiều vai trò trong việc thúc đẩy phát triển đô thị và nâng cao sức sống đô thị, trong đó quan trọng nhất là kích thích tăng trưởng kinh tế, tăng cơ hội việc làm, mở rộng tiêu dùng và cải thiện khả năng cạnh tranh và sức hấp dẫn của thành phố.

Tại Anh, kinh tế đêm là ngành lớn thứ năm. Những vùng có kinh tế đêm sôi động của nước này tạo ra gần 8% việc làm và doanh thu hằng năm lên đến 66 tỷ bảng Anh (6% tổng doanh thu hằng năm của Vương quốc Anh).

Tại Hoa Kỳ, doanh thu của kinh tế đêm tại riêng thành phố San Francisco đạt 6 tỷ USD; còn ở thành phố New York là 10 tỷ USD. Riêng tại New York (Mỹ), doanh thu từ kinh doanh đêm đến từ các nhà hàng, các quán bar, các cơ sở nghệ thuật, từ bảo tàng, phòng tranh cho đến sân khấu kịch; tạo ra hàng chục nghìn việc làm mỗi ngày. Theo thống kê, New York từng thu về hơn 8 triệu USD mỗi đêm từ trình diễn và triển lãm nghệ thuật.

Thực tế các nước trên thế giới cho thấy, kinh tế đêm là một trong những ngành chính góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế ở khu vực đô thị. Do đó, Hà Nội của Việt Nam đã cam kết phát triển kinh tế đêm là ưu tiên của giai đoạn 2020 - 2025.

Để làm được điều này, thời gian qua, Hà Nội đã xây dựng thành công các sản phẩm du lịch đêm, trong đó nổi bật một số sản phẩm: Hoạt động đêm tại các khu phố đi bộ, tour đêm tại di tích Nhà tù Hỏa Lò, tour đêm Hoàng thành Thăng Long, tour văn học tại Bảo tàng Văn học Việt Nam. Các sản phẩm tour đêm đã mang đến nhiều trải nghiệm cho du khách, tạo được nét riêng của du lịch Hà Nội.

Đóng vai trò đầu tàu của vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc, khai thác hoạt động kinh tế đêm là một đòi hỏi tất yếu đối với thành phố Hà Nội.

Hoạt động hiệu quả của không gian đi bộ, tour du lịch đêm, kéo dài thêm thời gian hoạt động thương mại, dịch vụ là những thành công ban đầu của TP.

Nếu như trước đây, các trung tâm thương mại hay nhiều quán ăn trên địa bàn TP chỉ mở cửa đến khoảng 22 giờ, thì hiện nay, thời gian hoạt động đã kéo dài hơn rất nhiều. Bên cạnh đó, hàng loạt tour du lịch đêm, phố đi bộ đêm được đưa vào khai thác làm phong phú sự lựa chọn của khách.

Du khách đến với tour khám phá Nhà tù Hoả lò vào ban đêm. Ảnh IT

Hồ Thiền Quang và Công viên Thống Nhất là những không gian công cộng quen thuộc của người Hà Nội. Nhưng thời gian gần đây, khu vực này đã thu hút sự chú ý của người dân Thủ đô khi được kết nối với nhau trong tổng thể của không gian đi bộ phố Trần Nhân Tông và vùng phụ cận.

Việc tổ chức trục phố Trần Nhân Tông làm trung tâm của không gian đi bộ, một bên là Công viên Thống Nhất, bên kia là bờ hồ Thiền Quang đã phát huy lợi thế của khu vực, cũng như phát huy giá trị cụm di tích chùa Quang Hoa, Thiền Quang, kết hợp quảng trường Công an Nhân dân vì dân phục vụ. Được tổ chức từ sáng thứ Bảy đến hết 24 giờ Chủ nhật hằng tuần, nhưng không gian này thường đông nhất vào buổi tối.

Dù cách không gian đi bộ hồ Hoàn Kiếm không xa, nhưng vào hai buổi tối cuối tuần, vẫn có hàng nghìn lượt người đến tham quan và tham gia các hoạt động vui chơi, giải trí tại đây.

Bên cạnh các không gian biểu diễn nghệ thuật, Ban tổ chức còn bố trí nhiều gian hàng bán các loại thực phẩm đường phố, hàng lưu niệm tạo điểm nhấn cũng như phục vụ nhu cầu của khách tham quan.

Việc tổ chức không gian đi bộ phố Trần Nhân Tông và vùng phụ cận nhằm tạo một không gian mở cho cộng đồng, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống, đồng thời góp phần phát triển kinh tế đô thị theo hướng bền vững.

Để "thắp sáng" kinh tế đêm Hà Nội

Không thể phủ nhận hiệu quả của kinh tế đêm, minh chứng bằng sự tăng trưởng của các hoạt động kinh doanh, buôn bán, vui chơi và giải trí diễn ra vào ban đêm đem lại tăng trưởng kinh tế. Thế nhưng, kinh tế đêm ở mảnh đất như Hà Nội lại chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế.

Liên quan đến vấn đề này, nhiều chuyên gia đã đóng góp ý kiến nhằm "thắp sáng" kinh tế đêm Hà Nội.

Theo Phó Chủ tịch Hiệp hội Lữ hành Việt Nam Phùng Quang Thắng, hoạt động du lịch trong kinh tế đêm cần sự tham gia của nhiều lĩnh vực và cần sự tham gia của người dân. Nhưng để làm được điều này đòi hỏi cơ quan quản lý có cơ chế chính sách phù hợp, đặc thù cho hoạt động kinh tế đêm, qua đó doanh nghiệp xây dựng các sản phẩm du lịch đặc thù như du lịch văn hóa, du lịch ẩm thực đêm, du lịch mua sắm.

“Tại Hà Nội, khu vực có thể tập trung cho kinh tế đêm là phố cổ thuộc quận Hoàn Kiếm. Tại đây, có thể xây dựng một số tour trải nghiệm về đêm đặc thù kết hợp với tour ẩm thực”, ông Thắng gợi ý.

Du khách mua sắm tại khu vực chợ phố cổ ở Hà Nội. Ảnh IT

Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển du lịch Việt Nam Nguyễn Anh Tuấn cho rằng, vấn đề quy hoạch cần được coi là một trong những điều kiện tiên quyết cùng đồng bộ với chính sách cho loại hình kinh tế này.

Giải pháp quy hoạch ở đây chính là xây dựng một mô hình kinh tế mới cho khu vực, đánh giá được tiềm năng của kinh tế du lịch đêm và xác định được nguồn lực đầu tư một cách bài bản nhất, hiệu quả nhất nhưng vẫn hài hòa với các loại hình kinh tế khác, giảm thiểu mọi tác động tới người dân trong khu vực.

Đóng góp ý kiến cho việc phát triển chuỗi hoạt động phát triển sản phẩm du lịch đêm Hà Nội, Phó Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại, Du lịch Hà Nội Nguyễn Thị Mai Anh chia sẻ, hoạt động kinh tế đêm Hà Nội nên đẩy mạnh ở nhiều dịch vụ tương thích và mở rộng ở nhiều khu vực, không nên chỉ tập trung ở khu phố cổ. Hoạt động du lịch ẩm thực cần hình thành những hộ gia đình kinh doanh ẩm thực có năng lực phục vụ khách về đêm.