Bài 2: Cái bắt tay giữa nhà quản lý và nhà doanh nhân

Khai mở “mỏ vàng”

Về mặt khái niệm, kinh tế đêm được hiểu là tất cả những hoạt động dịch vụ diễn ra trong giai đoạn từ 18h hôm trước cho đến 6h sáng hôm sau, bao gồm các dịch vụ về văn hóa (biểu diễn nghệ thuật, âm nhạc, vui chơi giải trí, ẩm thực, mua sắm và các hoạt động trải nghiệm tại các điểm du lịch chỉ mở cửa vào ban đêm).

Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), nhận định: Kinh tế đêm là xu hướng chung của các nước phát triển. Đó là thời gian để họ trao đổi, gặp gỡ và vui chơi giải trí sau giờ làm việc, vì thế các dịch vụ kinh doanh vào ban đêm phát triển rất mạnh mẽ. Trước đây, rất nhiều khách du lịch đến Hà Nội than phiền rằng cuộc sống về đêm ở đây khá buồn tẻ. Chúng ta chưa có nhiều sản phẩm, dịch vụ du lịch tương xứng trong khoảng thời gian này.

Chương trình trải nghiệm “Ngọc Sơn - Đêm huyền bí”

Hồi tháng 7/2020, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1129/QĐ-TTg phê duyệt Đề án phát triển kinh tế ban đêm ở Việt Nam. Trong đó, Hà Nội được chọn là một trong những địa phương triển khai thí điểm. Thành phố Hà Nội cũng đánh giá phát triển kinh tế đêm là đòn bẩy cho du lịch Thủ đô.

Tại hội nghị bàn về phát triển kinh tế đêm hồi cuối năm 2024, PGS.TS Phạm Trung Lương, nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Du lịch nhận định: Trước tới nay, Hà Nội luôn được du khách biết đến một điểm đến mà chỉ có hoạt động ban ngày. Thời điểm buổi tối, trước 22h, khách du lịch có thể có tham gia một số hoạt động nhất định. Nhưng sau đó, hầu như là không không còn hoạt động gì nữa. Điều đó ảnh hưởng rất nhiều đến hiệu quả trong phát triển du lịch, không chỉ đối với Hà Nội, mà còn đối với cả nước nói chung.

“Trước giai đoạn COVID-19, kinh tế ban đêm mang lại 35,1 tỷ USD mỗi năm cho thành phố New York (Mỹ). Tại Vương quốc Anh, trung bình doanh thu hàng năm từ loại hình này đạt 66 tỷ bảng và tạo ra hơn 1,3 triệu việc làm. Tại Australia, quy mô doanh thu từ kinh tế ban đêm ở các khu đô thị lớn đạt tới 136 tỷ đô la Australia trong năm 2018, tương đương 5% quy mô kinh tế nước này.

Mọt góc phố đi bộ Hồ Hoàn Kiếm nhìn từ trên cao

Tổ chức Deloitte Access Economics dự báo, nền kinh tế ban đêm của Sydney (Australia) có thể tăng trưởng 60% lên 43 tỷ đô la Australia (26 tỷ euro) nếu thành phố cải tạo và hỗ trợ cơ sở hạ tầng v/à các hoạt động ban đêm hiệu quả hơn. Như vậy, khai thác tốt tiềm năng kinh tế ban đêm sẽ thúc đẩy việc mua sắm, chi tiêu của du khách, đồng thời là đòn bẩy cho kinh tế địa phương”, PGS. TS Phạm Trung Lương phân tích.

Thực tế, theo báo cáo của UBND quận Hoàn Kiếm, các hoạt động kinh tế đêm mang lại nguồn thu khoảng trên 4.000 tỷ đồng. Trong đó, đáng chú ý là số lượng khách lưu trú tăng mạnh (gần 2 triệu lượt vào năm 2023). Quận này kỳ vọng lượng khách lưu trú sẽ đạt gần gấp đôi (trên 3 triệu lượt) vào năm 2024.

Không đơn thuần mang lại hiệu quả kinh tế, phát triển các hoạt động về đêm còn đóng vai trò là công cụ quảng bá hình ảnh, văn hóa địa phương, tạo động lực mới cho sự phát triển xã hội.

Nguyên Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu Du lịch Việt Nam Về phát triển đô thị PGS.TS Phạm Trung Lương phát biểu tại hội thảo về kinh tế đêm

PGS. TS Phạm Trung Lương nói thêm: Các hoạt động văn hóa, xã hội, giải trí thuộc kinh tế ban đêm là công cụ thu hút khách du lịch hiệu quả tại nhiều quốc gia. Mô hình này không những thúc đẩy phát triển du lịch, tăng nguồn thu cho ngân sách địa phương mà xét trên góc độ văn hóa, kinh tế ban đêm có thể quảng bá hình ảnh, văn hóa bản địa của địa phương, vùng miền. Mặt khác, các hoạt động vui chơi, giải trí thuộc kinh tế ban đêm tạo ra không gian cơ bản để tăng cường giao tiếp xã hội và phát triển ý thức bản thân, đặc biệt cho giới trẻ.

Cũng về vấn đề này, Tổng Thư ký Hiệp hội Du lịch Hà Nội Lê Bá Dũng cho rằng, bước đầu, phát triển kinh tế đêm tại Hà Nội đang đi đúng hướng, cung cấp các sản phẩm đa dạng, phù hợp với nhu cầu của du khách. "Về lâu dài, kinh tế đêm chắc chắn sẽ trở thành thành phần quan trọng góp phần vào sự tăng trưởng chung của Thủ đô", ông Dũng nhấn mạnh.

Kinh nghiệm từ cố đô Hoa Lư

Như đã thông tin, du lịch tỉnh Ninh Bình đã và đang đạt được những dấu mốc và con số ấn tượng. Không chỉ thành công về mặt doanh thu, du lịch Ninh Bình còn góp phần nâng cao nhận diện của địa phương này trong nước và quốc tế. Giới chuyên gia cho rằng, thành công của du lịch Ninh Bình đến từ nhiều yếu tố, trong đó, không thể không kể đến vai trò then chốt của khu vực kinh tế tư nhân.

Chia sẻ với phóng viên Báo Tuổi trẻ Thủ đô, ông Bùi Văn Mạnh, Giám đốc Sở Du lịch tỉnh Ninh Bình, cho hay: Trong quá trình phát triển du lịch Ninh Bình, doanh nghiệp tư nhân đã khẳng định vị trí quan trọng không chỉ ở vai trò nhà đầu tư mà còn là động lực thúc đẩy đổi mới sáng tạo, xây dựng thương hiệu điểm đến và hình thành các chuỗi giá trị du lịch bền vững.

Ông Bùi Văn Mạnh, Giám đốc Sở Du lịch Ninh Bình

Theo Giám đốc Sở Du lịch tỉnh Ninh, với hơn 83 dự án du lịch được cấp phép đầu tư bằng nguồn vốn ngoài ngân sách, hàng chục nghìn tỷ đồng đã được các doanh nghiệp tư nhân đổ vào xây dựng các khu nghỉ dưỡng, khách sạn, điểm tham quan và dịch vụ trải nghiệm. Các mô hình du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng cao cấp và cộng đồng như Khu du lịch sinh thái Tràng An, Tam Cốc – Bích Động, Minawa Kênh Gà Resort, Emeralda Resort, Vedana Resort, Thung Nham… là những ví dụ tiêu biểu về hiệu quả đầu tư tư nhân gắn với bảo tồn giá trị cảnh quan – di sản.

“Doanh nghiệp tư nhân cũng là lực lượng tiên phong ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số trong du lịch. Từ phát triển nền tảng giới thiệu sản phẩm trực tuyến, xây dựng tour du lịch đêm, tour văn hóa đến triển khai hướng dẫn viên ảo, bản đồ số, họ góp phần đổi mới phương thức tiếp cận và nâng cao trải nghiệm cho du khách.

Tinh thần đổi mới sáng tạo, tính linh hoạt và khả năng thích nghi với thị trường của doanh nghiệp tư nhân chính là yếu tố giúp du lịch Ninh Bình phục hồi nhanh sau đại dịch, gia tăng chất lượng dịch vụ và kéo dài thời gian lưu trú, tiêu dùng của khách du lịch. Điều này hoàn toàn phù hợp với tinh thần Nghị quyết số 68-NQ/TW, xác định rõ vai trò “trụ cột” của khu vực kinh tế tư nhân trong phát triển kinh tế – xã hội”, ông Bùi Văn Mạnh trao đổi.

Trở lại với Hà Nội, bóng dáng doanh nghiệp tư nhân cũng xuất hiện, dù chưa thực sự nổi bật, trong các hoạt động kinh tế về đêm.

Lấy ví dụ như tour đêm “Chữ Tâm, chữ Tài” được triển khai tại Bảo tàng Văn học Việt Nam từ cuối năm 2022 cũng là sản phẩm do sự kết hợp giữa khối quản lý và doanh nghiệp. Theo đó, tham gia tour, du khách ở mọi lứa tuổi được biết thêm về cuộc đời, sự nghiệp, tác phẩm của nhiều thế hệ anh hào Việt Nam như: Nguyễn Trãi, Nguyễn Du, Hồ Xuân Hương, Xuân Quỳnh. Tên gọi của chương trình lấy cảm hứng từ tác phẩm Truyện Kiều của Nguyễn Du: "Chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài".

Tour du lịch văn học “chữ Tâm, chữ Tài” là sản phẩm từ cái bắt tay giữa đơn vị quản lý và doanh nghiệp

Đánh giá cao tour đêm “Chữ Tâm, chữ Tài”, ông Trần Trung Hiếu, Phó Giám đốc Sở Du lịch Hà Nội nhận định: “Thủ đô Hà Nội luôn tập trung ưu tiên phát triển các sản phẩm du lịch mang giá trị văn hoá, giáo dục. Lãnh đạo sở và các đơn vị lữ hành thường xuyên có sự phối hợp để xây dựng các sản phẩm du lịch có sự hợp tác, gắn kết giữa văn hoá và sản phẩm. Mong rằng, tour đêm “Chữ Tâm, chữ Tài” của Bảo tàng Văn học sẽ góp phần định hình sản phẩm du lịch Hà Nội trên bản đồ du lịch chung của cả nước”.

Tour đêm “Chữ Tâm, chữ Tài” của Bảo tàng Văn học là một trong những sản phẩm góp phần định hình sản phẩm du lịch Hà Nội trên bản đồ du lịch chung của cả nước.

Nhà văn Nguyễn Thị Thu Huệ, Giám đốc Bảo tàng Văn học Việt Nam bộc bạch: “Với sứ mệnh của mình, Bảo tàng Văn học là nơi lưu giữ những kỷ vật, tác phẩm, câu chuyện vô cùng đặc biệt, quý giá của nhiều thế hệ nhà văn, nhà văn hóa lớn của dân tộc Việt Nam. Làm thế nào để giá trị văn hóa, văn học đó lan tỏa rộng rãi đến với công chúng đặc biệt hơn cách mà lâu nay những người yêu văn chương vẫn thể hiện là đến ngắm nhìn hàng nghìn hiện vật và nghe thuyết minh. Chúng tôi rất trăn trở mong mọi người sẽ tiếp cận Bảo tàng Văn học thêm một cách mới.

May mắn, chúng tôi được sự hỗ trợ quý báu của nhiều người yêu văn học, đặc biệt là một số công ty du lịch đã đồng hành để cùng biến những ước mơ biến thành hiện thực. Thông qua tour du lịch mới này, Bảo tàng Văn học Việt Nam mong muốn tiếp cận gần hơn với du khách. Qua đó biến đây thành địa chỉ quen thuộc của những người yêu văn chương và du khách”.

Không chỉ đối với tour đêm “Chữ Tâm, chữ Tài”, bóng dáng của doanh nghiệp cũng được thấy rõ tại chương trình tour đêm “Giải mã Hoàng Thành Thăng Long”, “Ngọc Sơn đêm huyền bí” hay “Tinh hoa đạo học” tại Văn Miếu – Quốc tử giám.

Một cảnh trong “Ngọc Sơn đêm huyền bí”

Đạo diễn Lê Quý Dương, người viết kịch bản cho “Ngọc Sơn đêm huyền bí”, cũng đề cao vai trò của các doanh nghiệp trong phát triển những sản phẩm du lịch về đêm.

Ông phân tích: “Bắt tay xây dựng sản phẩm liên quan đến du lịch, đặc biệt là du lịch ban đêm, chúng ta phải có sự phối hợp rất chặt chẽ giữa các mảnh ghép. Chúng tôi là nghệ sỹ, chỉ biết cố gắng xây dựng sản phẩm nghệ thuật tốt nhất, hay nhất nhằm chạm vào cảm xúc của khán giả. Nhưng để sản phẩm tốt đẹp ấy đến với công chúng, cụ thể là khách du lịch, chúng ta sẽ trông chờ vào sự điều phối của Sở Du lịch, các cơ sở lưu trú, công ty lữ hành. Như thế, chúng ta ghép các mảnh ghép lại với nhau, tạo ra chuỗi liên kết, qua đó nâng tầm sản phẩm du lịch, đồng nghĩa với việc nâng cao giá trị kinh tế về đêm”.