Bài 3: Kinh tế tư nhân – lực đẩy nâng tầm kinh tế đêm

Doanh nhân, doanh nghiệp đón chờ làn gió mới

Trao đổi với bà Hoàng Anh, Giám đốc Công ty Du lịch Bền vững VIETNAM S.T.I.D, mới vỡ ra rằng doanh nghiệp này tham gia tổ chức nhiều sản phẩm du lịch đêm tại Hà Nội, trong đó có thể kể tới: “Giải mã Hoàng Thành Thăng Long” hay “Chữ Tâm, chữ Tài”.

Bà Hoàng Anh chia sẻ, khi bắt tay thực hiện các sản phẩm du lịch đêm, công ty tranh thủ sự ủng hộ của Sở Du lịch Hà Nội và các di tích – điểm đến, sau đó, đào sâu nghiên cứu để đưa ý tưởng về sự khác biệt trong mỗi chương trình.

Sản phẩm kinh tế đêm của Hà Nội bước đầu thu hút khách du lịch

“Trên quan điểm của doanh nghiệp, chúng tôi muốn tạo ra những sản phẩm có giá trị, bản sắc riêng. Để làm được điều đó, chúng tôi kết hợp với các nhà văn hoá, chuyên gia lịch sử, nghệ thuật nhằm tận dụng tri thức và năng lực sáng tạo của họ. Từ đó, nâng tầm giá trị của điểm đến.

Hơn nữa, chúng tôi cũng nghiên cứu nhằm cân bằng, hài hoà giữa cung cấp dịch vụ cho du khách và đảm bảo giá trị văn hoá. Làm thế nào để du khách sau khi trải nghiệm sản phẩm du lịch đêm, họ sẽ kể cho người thân, bạn bè. Qua đó, thu hút thêm khách hàng cho các tour đêm”, bà Hoàng Anh cho hay.

Trong khi đó, CEO Nguyễn Tiến Đạt của Công ty AZA Travel đặt vấn đề về phương thức bắt tay giữa doanh nghiệp, đơn vị quản lý và các điểm đến. Đáng chú ý, ông Đạt nhấn mạnh về chia sẻ lợi ích kinh tế từ các hoạt động du lịch, mua sắm, trải nghiệm về đêm.

“Trong chuỗi liên kết giữa cơ quan quản lý, doanh nghiệp và các điểm đến, chúng ta phải đặt ra bài toán chia sẻ với nhau. Đầu tiên, cần phải nhấn mạnh sự hỗ trợ từ phía các ban, sở, ngành của thành phố Hà Nội. Sự thay đổi trong quy hoạch, chính sách, cơ chế để “cởi trói” cho các sản phẩm kinh tế đêm.

Làm sao để phát triển kinh tế đêm nhưng không gây ra các mặt trái, ảnh hưởng đến đời sống của bà con. Bên cạnh đó, câu chuyện chia sẻ giữa doanh nghiệp, đơn vị lưu trú, dịch vụ với điểm đến cũng cần ưu tiên giải quyết. Từ đó, hình thành hệ thống vững chắc, làm “xương sống” cho phát triển các hoạt động kinh tế về đêm”, ông Đạt chia sẻ.

Doanh nghiệp tham gia xây dựng các chương trình biểu diễn, góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế

Ông Trần Trung Hiếu, Phó Giám đốc Sở Du lịch Hà Nội cho rằng, việc các sản phẩm du lịch đêm đã được ra mắt và nhận được sự đón nhận của công chúng nhờ giá trị của sản phẩm cũng như nỗ lực của các doanh nghiệp trong việc kết nối thị trường, tiếp cận khách hàng.

Cũng nói về vấn đề này, với kinh nghiệm 20 năm hoạt động trong lĩnh vực du lịch, đạo diễn Lê Quý Dương đề xuất một số phương thức nhằm hài hoà lợi ích giữa các đơn vị trong chuỗi liên kết.

Cụ thể, vị đạo diễn này cho rằng, trong trường hợp các doanh nghiệp tham gia, đầu tư, hỗ trợ xây dựng các sản phẩm du lịch, việc phân chia lợi ích có thể bằng quyền lợi đối với sản phẩm.

“Đối với các đơn vị lưu trú hay công ty lữ hành, khách của họ có thể được mua vé vào cửa, mua sản phẩm với giá ưu đãi. Thậm chí, một vài phần đặc biệt của chương trình chỉ dành cho khách hàng từ các đơn vị đồng hành”, đạo diễn Lê Quý Dương, nêu ý tưởng.

Nói thêm về vấn đề này, ông Trần Trung Hiếu, Phó Giám đốc Sở Du lịch Hà Nội cho hay, trong thời gian qua, các sản phẩm du lịch đã được ra mắt và nhận được sự đón nhận của công chúng. Nguyên nhân một phần do giá trị của sản phẩm, phần khách nhờ vào nỗ lực của các doanh nghiệp trong việc kết nối thị trường, tiếp cận khách hàng.

“Thành phố tiếp tục chủ trương tạo điều kiện thuận lợi tối đa nhất, từ quy hoạch đến chính sách thu hút đầu tư, đối với các đơn vị doanh nghiệp. Chúng tôi mong muốn sẽ có thêm các không gian văn hoá, sản phẩm du lịch từ sự đồng hành của các doanh nghiệp”, ông Hiếu nhấn mạnh.

Cân bằng lợi ích, chia sẻ trách nhiệm

Ngày 24/5/2024, Bộ Chính trị đã ban hành Kết luận số 80-KL/TƯ về Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Đồ án Điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065.

Trong đó, một nội dung quan trọng là: “Nghiên cứu, phát triển các mô hình kinh tế đêm đặc thù đối với từng khu vực, xây dựng thành phố Hà Nội trở thành điểm đến an toàn, sôi động, hấp dẫn, đặc sắc có thương hiệu về kinh tế đêm, đáp ứng nhu cầu của người dân và du khách, có năng lực cạnh tranh cao hơn so với các điểm đến khác trong nước và quốc tế”.

Cụ thể hoá yêu cầu nói trên, nhiều quận, huyện tại Hà Nội đã và đang triển khai các mô hình kinh tế đêm. Thời gian tới, phố đi bộ hồ Ngọc Khánh (quận Ba Đình), hồ Hoàng Cầu (quận Đống Đa), phố ẩm thực đêm Nguyễn Văn Tuyết, mô hình hoạt động biểu diễn văn hóa, nghệ thuật, mua sắm, giải trí đêm, giới thiệu văn hóa ẩm thực, dịch vụ ăn uống về đêm tại xã Đông Xuân (Quốc Oai), điểm Văn hóa ẩm thực Vân Đình tại Làng nghề sản xuất hương xã Quảng Phú Cầu (Ứng Hòa) cũng dự kiến ra mắt.

Trông chờ sức bật của kinh tế đêm

Trong khu vực nội thành sẽ đưa Chợ đấu mối hoa đêm lớn nhất miền Bắc tại Quảng An quận Tây Hồ; Điểm giới thiệu, trưng bày sản phẩm phục vụ khách du lịch và phát triển kinh tế đêm Hà Nội tại Khu liên hợp thể thao quốc gia Mỹ Đình, quận Nam Từ Liêm trở thành điểm đến dành cho du khách.

Trước sự nở rộ của các mô hình kinh tế đêm, PGS.TS Nguyễn Ngọc Sơn, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân cho rằng, một số quận của Hà Nội đã có những sự thay đổi để khai thác tiềm năng của kinh tế đêm, tuy nhiên vẫn còn đó những hạn chế cần khắc phục để có thể tận dụng và phát huy tốt hơn nữa trong tương lai.

Nhất là công tác quy hoạch, do thiếu quy hoạch nên nhiều cơ sở kinh doanh ban đêm hiện đều gần sát các khu dân cư, ảnh hưởng đến sinh hoạt của Nhân dân. Một số nơi phát triển chưa hợp lý, nên chưa tạo được sức hút đối với du khách. Thiếu sự quy hoạch đồng bộ và rõ ràng nên các phố đi bộ thiếu chương trình văn hóa nghệ thuật, có tình trạng mua bán hàng rong chèo kéo, chặt chém du khách, tình trạng xả rác bừa bãi đã làm ảnh hưởng xấu đến môi trường...

Về kinh nghiệm của tỉnh Ninh Bình, ông Bùi Văn Mạnh, Giám đốc sở Du lịch tỉnh này, cho rằng cần xác định rõ vai trò của quản lý nhà nước và phương cách cân bằng lợi ích giữa Nhà nước và doanh nghiệp tư nhân.

Theo ông Mạnh, quản lý Nhà nước trong lĩnh vực du lịch có vai trò kiến tạo, định hướng và bảo đảm hài hòa giữa phát triển kinh tế – xã hội với bảo tồn di sản, giữ gìn bản sắc và bảo vệ môi trường.

Trong giai đoạn vừa qua, tỉnh Ninh Bình đã ban hành hàng loạt chính sách, văn bản chiến lược: Nghị quyết 07-NQ/TU, Đề án phát triển du lịch đến năm 2030, Kế hoạch phục hồi sau COVID-19, cùng các quy hoạch vùng di sản Tràng An… tạo hành lang pháp lý và định hướng rõ ràng cho hoạt động của các doanh nghiệp.

Nhà nước cũng giữ vai trò tích cực trong việc đầu tư cơ sở hạ tầng trọng yếu bằng vốn ngân sách như các tuyến giao thông kết nối khu du lịch, hệ thống chiếu sáng, hạ tầng thoát nước, quảng trường, khu trưng bày di sản, công viên động vật hoang dã… Đây là nền tảng quan trọng giúp các doanh nghiệp tư nhân thuận lợi trong triển khai dự án.

Để đảm bảo sự phát triển hài hòa, tỉnh Ninh Bình công khai hóa các quy hoạch, kế hoạch du lịch; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính; tổ chức các diễn đàn lấy ý kiến cộng đồng và doanh nghiệp; xây dựng mô hình hợp tác công – tư, nhất là tại vùng di sản và khu vực phát triển du lịch cộng đồng. Công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động du lịch được duy trì thường xuyên nhằm bảo đảm môi trường kinh doanh minh bạch, an toàn, thân thiện với du khách.

Bên cạnh đó, Sở Du lịch và các cơ quan chức năng đã đồng hành cùng doanh nghiệp qua các chương trình xúc tiến, đào tạo nguồn nhân lực, hỗ trợ ứng dụng công nghệ, kết nối thị trường trong – ngoài nước, tạo nền tảng cho doanh nghiệp phát triển vững chắc.

Đối với Hà Nội, với mục tiêu tổng quát là khai thác tiềm năng phát triển kinh tế ban đêm nhằm tận dụng tối đa cơ hội phát triển kinh tế mới, nâng cao thu nhập và đời sống của người dân; đồng thời hạn chế những rủi ro, tác động tiêu cực đối với công tác đảm bảo an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội, PGS. TS Phạm Trung Lương, nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Du lịch, thành viên Tổ tư vấn quy hoạch quốc gia cho rằng, rất cần thiết các giải pháp nâng cao nhận thức về lợi ích và rủi ro phát triển kinh tế ban đêm.

Hà Nội sẽ vui về đêm

Hà Nội cần tiếp tục hoàn thiện chính sách, khung pháp lý nhằm tạo điều kiện thuận lợi phát triển kinh tế ban đêm và kiểm soát rủi ro, bao gồm các quy định về giấy phép hoạt động, sản phẩm ưu tiên phát triển ban đêm, tiêu chuẩn và thời gian hoạt động…

Theo đó, đối với Hà Nội, PGS.TS Phạm Trung Lương đề xuất thành phố có giải pháp nhằm nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý Nhà nước, nhận thức và vai trò của chính quyền địa phương trong việc chủ động nghiên cứu, xây dựng, triển khai, phát triển các hoạt động kinh tế ban đêm phù hợp với từng địa bàn. Đồng thời, nâng cao nhận thức trong cộng đồng xã hội theo hướng lành mạnh, tích cực với các hoạt động kinh tế ban đêm thông qua tăng cường truyền thông chính sách.

Bên cạnh đó, Hà Nội cần tiếp tục hoàn thiện chính sách, khung pháp lý nhằm tạo điều kiện thuận lợi phát triển kinh tế ban đêm và kiểm soát rủi ro, bao gồm các quy định về giấy phép hoạt động, sản phẩm ưu tiên, tiêu chuẩn và thời gian hoạt động…

“Xây dựng khung pháp lý cần đảm bảo tính khoa học, phù hợp với từng đối tượng, tín ngưỡng, văn hóa khác nhau và đảm bảo tính toán cân bằng giữa lợi ích mà kinh tế đêm trong hoạt động du lịch mang lại và những mặt trái tiềm ẩn của kinh tế đêm.

Quan trọng hơn là xây dựng các cơ chế, chính sách cho phát triển kinh tế ban đêm không nhất thiết phải theo hướng hỗ trợ, ưu đãi về tài chính, mà cần xây dựng cơ chế, chính sách ổn định, phù hợp, nới lỏng hơn để khuyến khích các cá nhân, doanh nghiệp tham gia đầu tư phát triển”, PGS. TS Phạm Trung Lương bày tỏ.