GenZ quay cuồng trong vòng xoáy công việc

Thời đại công nghệ 4.0 phát triển chóng mặt, vô hình chung “ép buộc” các GenZ phải thích ứng nhanh chóng với guồng quay xã hội. GenZ bị các thế hệ đi trước gán cho định kiến “khi còn trẻ thì phải cống hiến hết mình”, “trẻ, khỏe thì sẽ được giao việc nặng”,... Giới trẻ nếu không đáp ứng được những yêu cầu này sẽ bị cho là yếu kém và thiếu năng động. Với những gánh nặng khó nói “từ nhà ra ngõ”, nhiều GenZ đã mất hết động lực và nhiệt huyết vốn có, chỉ biết gắng gượng làm việc để kiếm tiền và đáp ứng kỳ vọng của gia đình, xã hội và để “không bị thua bạn kém bè”.

“Còng lưng” với công việc

Với công việc là nhân viên thiết kế đồ họa tại một công ty marketing online, Lê Mai Anh – 24 tuổi (Bắc Ninh) đang phải chạy đua với thời gian để hoàn thành các hợp đồng đã ký. Dịp cuối năm, quản lý yêu cầu nhân viên cấp dưới phải tăng ca thường xuyên mỗi ngày, thậm chí yêu cầu làm việc tại công ty cả dịp cuối tuần. Mai Anh chỉ được nghỉ tại nhà 3 ngày trong suốt khoảng thời gian 2 tháng qua, cô bạn chỉ mong ước từ giờ tới trước Tết Nguyên đán sẽ có được một dịp đi du lịch cuối tuần cùng gia đình, bạn bè.

“Trước khi vào làm chính thức tại công ty, mình đã chuẩn bị tinh thần để tăng ca và thậm chí làm việc xuyên đêm. Tuy nhiên, hiện nay cường độ công việc dồn dập kèm theo đó là sự chỉ trích “không cố gắng phấn đấu” từ các quản lý cấp trên, đồng thời khách hàng liên tục yêu cầu “làm lại, sửa đổi” khiến mình rất kiệt sức” – Mai Anh rầu rĩ chia sẻ.

Áp lực từ công việc khiến nhiều bạn trẻ đau đầu, khó bộc lộ cảm xúc

Mai Anh cho biết, cô bạn đã từng phải đi truyền nước khẩn cấp 6 lần vì quá gắng sức làm việc. Dù trước đây chưa từng sử dụng cafe, trà xanh và những đồ uống tăng lực, nhưng từ khi làm việc tại đây, Mai Anh đã phải “làm bạn” hàng ngày với những đồ uống đầy caffeine để giữ tỉnh táo, tập trung hoàn thành tiến độ được giao. Cô không thể than phiền với bố mẹ vì sẽ nhận được những câu trả lời như “bằng độ tuổi con bố/mẹ phải cố gắng hơn rất nhiều” hay “thời nay đầy đủ quá các con sinh ra lười biếng, thiếu tư duy tích cực”...

“Làm thiết kế đồ họa thật sự đòi hỏi người làm có sự sáng tạo liên tục và tư duy nhanh, rộng ở nhiều vấn đề như màu sắc, bố cục, truyền tải thông điệp trong thiết kế,... Nhưng với áp lực công việc hiện tại, mình rất khó để đưa ra được những ý tưởng đột phá mới mà chỉ làm việc theo yêu cầu và những “lối mòn” tiện lợi nhất để đưa ra sản phẩm đáp ứng cho khách hàng. Mình cảm thấy đang dần mất đi sự sáng tạo vốn có của bản thân, thiếu nhiệt huyết làm việc. Mình thật sự mong muốn có một vài ngày không phải làm gì cả để nghỉ ngơi, đi đây đi đó để tìm lại cảm hứng và hồi phục cho mình” – Mai Anh nói.

Những định kiến và áp lực từ gia đình khiến các GenZ "khóa chặt" tâm tư bản thân

Chung hoàn cảnh với Mai Anh, anh Đoàn Thế Tùng – 27 tuổi (Long Biên) thậm chí còn phải đối mặt với vô số vấn đề khó nhằn hơn. Lập gia đình từ năm 2022 và hiện tại đã có một cậu con trai, anh và vợ phải làm việc cật lực để nuôi gia đình và đồng thời chăm sóc bố mẹ hai bên.

Ban ngày, anh Tùng làm nhân viên của một công ty xuất nhập khẩu, nhưng cứ sau giờ tan tầm, anh lại khoác chiếc áo xanh xe ôm công nghệ để chạy khắp Hà Nội để tăng thu nhập. Vợ anh là giáo viên hợp đồng tại một trường THCS tại Long Biên, mỗi tối sau khi chấm bài và hoàn thành giáo án, chị tiếp tục livestreams bán hàng trên nền tảng Tiktok kiếm thêm đồng ra đồng vào góp sức lo cho gia đình.

Chạy xe ôm công nghệ để kiếm thêm thu nhập là công việc vất vả nhưng linh hoạt mà các GenZ lựa chọn để lo cho cuộc sống và ổn định tài chính bản thân

Anh Tùng chia sẻ: “Trước dịch COVID-19, mình công tác tại một công ty với chức vụ trưởng phòng. Nhưng sau đó công ty cắt giảm nhân sự do khó khăn tài chính, mình thất nghiệp và phải chạy xe ôm công nghệ suốt một khoảng thời gian do không tìm được việc thay thế. Hiện tại, tuy đã ổn định hơn nhưng công việc làm xuất nhập khẩu nhiều khi phải đi đêm về hôm để đảm bảo các quy trình cho hàng hóa. Thêm nữa, do phải chạy xe ôm kiếm thêm tiền nên mình thường xuyên về muộn và không có thời gian dành cho con. Tất cả gánh nặng chăm sóc con đều dồn lên vai vợ. Cô ấy cũng rất mệt mỏi khi vừa phải đi dạy, chăm con, mà mỗi tối vẫn thức khuya để bán hàng online. Hai vợ chồng đều hiểu nhưng do còn trẻ, cố gắng được đến đâu hay đến đó”.

Anh Tùng mong muốn có khoảng thời gian nghỉ ngơi dành cho vợ và con trai, đưa gia đình đi thăm thú đây đó để giải tỏa căng thẳng. Nhưng áp lực tài chính, thời gian và cả sự thành công của bạn bè cùng lứa khiến cả anh và vợ buộc phải chạy “hết công suất” từng ngày để làm tròn nghĩa vụ với gia đình.

Mong muốn của những GenZ

Nhiều người trẻ Việt Nam đang mắc kẹt trong vòng quay vội vã: sáng ra ăn vội ăn vàng rồi đi làm, đi sớm về muộn vì tắc đường, về nhà đã muộn lại phải ăn vội để còn xem con học hành thế nào, chưa kịp thở đã lại phải đi ngủ sớm để mai còn bắt đầu một vòng lặp mới... Cuộc sống cứ quay cuồng như vậy nên chẳng còn chút thời gian cho bản thân để tính đến chuyện thư giãn.

GenZ cảm thấy áp lực khi bị so sánh với sự thành công của thế hệ đi trước và đặc biệt là bạn bè cùng trang lứa

Mới đây, Instagram đã bắt tay với Worth Global Style Network - một công ty dự báo xu hướng hàng đầu trên thế giới để tạo ra khảo sát về “các chủ đề, vấn đề và xu hướng được GenZ quan tâm” qua nền tảng Instagram Trend Talk 2024. Khoảng 5.000 người tham gia là Gen Z đã trả lời cuộc khảo sát trên khắp Hoa Kỳ, Vương quốc Anh, Ấn Độ, Hàn Quốc và Brazil.

Qua khảo sát, ba ưu tiên hàng đầu mà người trẻ quan tâm đó là giữ gìn sức khỏe, khám phá con đường sự nghiệp phù hợp với bản thân và cuối cùng là những chuyến du lịch. Ngoài ra, một số điều mà các Gen Z cũng mong muốn có được trong năm 2024 là khả năng tự cải thiện hoặc phát triển; Không hối tiếc về bản thân mình và tinh thần kinh doanh tự thân. Nhưng dù thế nào đi chăng nữa, Gen Z rất mong muốn có cơ hội cải thiện sức khỏe cả về thể chất lẫn tinh thần trong cuộc sống của họ vào năm 2024.

Một môi trường làm việc năng động, thoải mái và có thể đem lại điểm nhấn khác biệt cho bản thân là điều GenZ mong muốn

Khi Gen Z bước chân vào thị trường lao động, họ rất quan tâm đến môi trường làm việc vừa thoải mái, vừa giúp họ tạo ra sự khác biệt. Theo báo cáo của Firstup, Gen Z quan tâm nhiều tới sự cân bằng giữa cuộc sống - công việc và hạnh phúc cá nhân. Họ tìm kiếm những quyền lợi khác như nghỉ phép có lương, nâng cao sức khỏe đặc biệt là sức khỏe tinh thần, tham gia vào các hoạt động giúp nâng cao ý thức cộng đồng...

Theo một báo cáo của Hiệp hội Tâm lý Học Hoa Kỳ (American Psychological Association) chỉ ra rằng, thế hệ Z có khả năng gặp phải các vấn đề liên quan đến sức khỏe tinh thần nhiều hơn bất kỳ nhóm dân số nào khác.

Sự mệt mỏi và dồn nén cảm xúc lâu ngày sẽ có hậu quả khó lường

Các lý do xuất phát phần nhiều bởi áp lực từ công việc và gia đình. Gánh nặng “buộc phải thành công”, “kiếm nhiều tiền”, “gia đình hạnh phúc”... đã tạo áp lực cho họ. Điều này khiến nhiều bạn trẻ sinh ra tâm lý ức chế dồn nén lâu ngày và rất nhiều trường hợp đã bùng phát theo xu hướng cực đoan như tự tử, làm đau bản thân, bỏ nhà,...

Vậy nên, việc phân bổ và điều tiết công việc – cuộc sống và hạnh phúc cá nhân là yếu tố hết sức quan trọng để đạt được hiệu quả ở nhiều mặt trong cuộc sống giới trẻ. GenZ sẵn sàng đầu tư thời gian làm việc và nỗ lực cố gắng nhưng họ cũng cần thời gian để kết nối với bạn bè và đặc biệt là không gian giải tỏa căng thẳng. Những chuyến du lịch, các khóa học thiền hay hoạt động từ thiện cộng đồng... đang được bạn trẻ quan tâm và ưa chuộng như một cách “điều hòa” năng lượng và hơi thở của bản thân nhằm tìm lại điểm cân bằng cho chính mình.

GenZ chọn những chuyến hành trình tự do khám phá cùng bạn bè ở những nơi mới lạ để tìm cảm hứng và giải tỏa căng thẳng cuộc sống

Xã hội ngày càng phát triển trong thời đại mới, những tư duy và định kiến của thời đại cũ về giới trẻ không thể hoàn toàn áp dụng 100% trong dòng chảy mạnh mẽ ngày nay. Việc thế hệ đi trước thấu hiểu và không áp đặt những tư tưởng có phần “vắt kiệt” sức lực GenZ sẽ là sự động viên to lớn dành cho các bạn trẻ ngày nay.

Hãy lắng nghe tiếng nói và thấu hiểu tâm sự bên trong của GenZ trước khi đưa ra phán xét về cuộc sống của họ. Mỗi bản thể đều có khả năng và tiềm lực khác nhau để phát triển trong cuộc sống, hãy lắng nghe để hỗ trợ thế hệ trẻ tìm về đúng môi trường của mình. Từ đó GenZ sẽ có cơ hội phát triển toàn lực sức trẻ của bản thân để cống hiến cho xã hội những giá trị quý báu.