Doanh nghiệp tăng vay nợ từ trái phiếu: Chớ thấy lãi suất cao mà ham!

Theo thống kê của Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX), trong tháng 8/2020, các doanh nghiệp đăng ký phát hành 723 đợt trái phiếu để huy động 127.000 tỷ đồng, tăng gần 70% so với tháng trước, đây là mức huy động vốn cao nhất từ đầu năm. Tuy nhiên, chỉ có 37 doanh nghiệp tổ chức được phát hành thành công 172 đợt và huy động 38.400 tỷ đồng.

Tính luỹ kế 8 tháng đầu năm 2020, các doanh nghiệp đã đăng ký phát hành hơn 2.000 đợt trái phiếu với số vốn dự kiến huy động trên 435.000 tỷ đồng. Kết quả có 174 doanh nghiệp phát hành thành công và huy động gần 238.000 tỷ đồng.

Trong bối cảnh thời gian qua rất nhiều doanh nghiệp gia tăng huy động vốn thông qua kênh phát hành trái phiếu doanh nghiệp, ông Nguyễn Hoàng Dương - Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính các ngân hàng và tổ chức tài chính (Bộ Tài chính) thừa nhận thị trường trái phiếu doanh nghiệp có sự tăng trưởng nhanh về quy mô.

Theo ông Nguyễn Hoàng Dương, so với một số nước trong khu vực, mặc dù quy mô thị trường trái phiếu doanh nghiệp còn ở mức thấp, tuy nhiên sự phát triển nhanh của thị trường trái phiếu doanh nghiệp thời gian qua cũng đặt ra một số rủi ro đối với thị trường này.

Ảnh minh họa.

Ông Dương đánh giá, các doanh nghiệp quy mô nhỏ, doanh nghiệp bất động sản đẩy mạnh huy động vốn trái phiếu cho hoạt động sản xuất kinh doanh, đầu tư, phát triển dự án. Nếu hoạt động gặp khó khăn, họ sẽ không trả được nợ gốc, lãi trái phiếu gây bất ổn cho thị trường.

''Về phía các nhà đầu tư trái phiếu nếu không phân tích, đánh giá rủi ro, đầu tư trái phiếu chỉ vì lãi suất cao sẽ có rủi ro mất vốn khi doanh nghiệp không thực hiện được nghĩa vụ thanh toán gốc, lãi trái phiếu'', ông Dương đánh giá.

Các tổ chức phân phối, bảo lãnh phát hành trái phiếu doanh nghiệp (có thể là các ngân hàng thương mại, công ty chứng khoán) có rủi ro không thực hiện được các nghĩa vụ, cam kết với nhà đầu tư theo các điều kiện, điều khoản của trái phiếu do không đáp ứng được các quy định về chỉ tiêu an toàn tài chính theo quy định của pháp luật chuyên ngành.

Cũng theo ông Nguyễn Hoàng Dương, trước sự tăng trưởng và phát triển nhanh của thị trường trái phiếu doanh nghiệp, Bộ Tài chính đã thực hiện các giải pháp về cơ chế chính sách và quản lý giám sát để hạn chế, giảm thiểu những rủi ro cho thị trường.

Theo đó, các cơ chế chính sách về phát hành trái phiếu doanh nghiệp liên tục được hoàn thiện nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp huy động vốn, đồng thời tăng cường sự minh bạch và giảm thiểu rủi ro thị trường. Nghị định số 163/2018/NĐ-CP đã bổ sung quy định về hạn chế giao dịch trong vòng một năm kể từ ngày phát hành để phân biệt giữa phát hành riêng lẻ và phát hành ra công chúng; hoàn thiện cơ chế công bố thông tin và thiết lập chuyên trang thông tin về trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ; yêu cầu trái phiếu phải được đăng ký, lưu ký nhằm kiểm soát nhà đầu tư và hạn chế khi giao dịch trái phiếu.

Trong bối cảnh doanh nghiệp đẩy mạnh phát hành trái phiếu để huy động vốn, nhà đầu tư cá nhân nhỏ, lẻ vẫn được mua trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ ban hành Nghị định số 81/2020/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 163 nhằm nâng cao tiêu chuẩn, điều kiện phát hành; khống chế khối lượng phát hành theo phương thức riêng lẻ; quy định khoảng cách giữa các đợt phát hành tối thiểu 6 tháng; chuẩn hóa hồ sơ phát hành; yêu cầu doanh nghiệp công bố thông tin cụ thể về mục đích phát hành trái phiếu tạo điều kiện để nhà đầu tư giám sát; tăng cường chế độ công bố thông tin, báo cáo.

Bên cạnh đó, Luật Chứng khoán sửa đổi và Luật Doanh nghiệp sửa đổi đã được ban hành và có hiệu lực từ ngày 1/1/2021, trong đó quy định thống nhất về phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ của các loại hình doanh nghiệp, phân biệt giữa kênh phát hành riêng lẻ và phát hành ra công chúng. Theo đó, trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ chỉ được phát hành và giao dịch giữa nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp. Hiện nay, Bộ Tài chính đang xây dựng các Nghị định hướng dẫn quy định về phát hành trái phiếu doanh nghiệp ra công chúng và phát hành riêng lẻ để thực hiện từ ngày 1/1/2021.

Song song đó, công tác quản lý giám sát được tăng cường thông qua các đoàn kiểm tra liên bộ. Trên cơ sở kết quả kiểm tra, Bộ Tài chính có văn bản yêu cầu các đối tượng tham gia thị trường tuân thủ quy định của pháp luật và chấn chỉnh việc phát hành, cung cấp dịch vụ về trái phiếu doanh nghiệp. Đồng thời, Bộ Tài chính đã phối hợp với Ngân hàng Nhà nước, Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia tăng cường giám sát liên thông trên thị trường tài chính.