Đánh thức “mỏ vàng” du lịch Thanh Liệt

Đánh thức vùng đất địa linh nhân kiệt

Phường Thanh Liệt vừa được thành lập theo Nghị quyết 1656/NQ-UBTVQH15, với diện tích hơn 6,4km² và gần 93.000 dân, là một trong những vùng đất cổ lâu đời của Hà Nội. Trong không gian làng cổ, sông hồ, gò đồi còn lại, lớp lớp di sản văn hóa vật thể và phi vật thể đan cài, tạo nên “bản đồ ký ức” đặc biệt ở phía Nam Thủ đô.

Nổi bật trên bản đồ ấy là hệ thống di tích gắn với ba danh nhân: Tiên triết Chu Văn An, Đô Hồ Đại Vương Phạm Tu và Sư tổ Vĩnh Nghiêm Thích Thanh Hanh, với Đình Ngoại, Đình Nội, chùa Quang Ân cùng hai cụm Đình - Đền - Chùa Yên Xá, Triều Khúc đã được xếp hạng di tích cấp Quốc gia. Mỗi di tích không chỉ là một “địa chỉ đỏ” về lịch sử, mà còn là “phòng trưng bày sống” về không gian làng Việt, nếp sống, phong tục của cư dân vùng ven đô.

Điệu múa "Con đĩ đánh bồng" đặc sản của làng Triều Khúc.

Trên nền di sản vật thể là kho tàng lễ hội, nghệ thuật trình diễn dân gian, tập quán xã hội được cộng đồng gìn giữ qua nhiều thế hệ. Lễ hội làng Triều Khúc với điệu múa Bồng hay còn gọi là “Con đĩ đánh Bồng” đã được ghi danh Di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia từ năm 2019, được giới nghiên cứu xếp vào nhóm điệu múa cổ tiêu biểu của đất Thăng Long. Những chàng trai giả gái, má phấn môi son, tay ôm trống Bồng vừa di chuyển vừa múa trong tiếng trống, tiếng chiêng rộn rã đã trở thành hình ảnh biểu tượng, khiến bất kỳ ai một lần xem cũng khó quên.

Không chỉ dừng lại ở những giá trị đơn lẻ, Thanh Liệt đang được nhìn nhận như mảnh ghép quan trọng trên bản đồ du lịch văn hóa - tâm linh phía Nam Hà Nội. Các nhà nghiên cứu cho rằng, chính mật độ di tích dày đặc, lễ hội độc đáo và truyền thống hiếu học lâu đời đã tạo cho Thanh Liệt một “câu chuyện” đủ dài để xây dựng sản phẩm du lịch chuyên đề, thay vì chỉ là điểm dừng chân ngắn ngủi trong hành trình của du khách.

Ba trụ cột sản phẩm và cú hích từ những dự án mới

Từ nguồn tài nguyên di sản sẵn có, chính quyền địa phương đang định hướng phát triển ba nhóm sản phẩm chính: du lịch văn hóa - tâm linh; du lịch học đường - giáo dục truyền thống; và du lịch làng nghề - ẩm thực. Trên nền đó, mục tiêu không chỉ là “khoe” di tích, mà là kể lại một cách hấp dẫn câu chuyện về danh nhân, về khoa cử Nho học, về nếp làng ven đô trong đời sống hôm nay.

Để làm được điều đó, Thanh Liệt đã và đang xây dựng Đề án phát triển du lịch gắn với văn hóa tâm linh, tập trung hoàn thiện hạ tầng tại các điểm đến: chỉnh trang cảnh quan, bổ sung hệ thống chiếu sáng, biển thuyết minh song ngữ, bãi đỗ xe, nhà vệ sinh công cộng và không gian thuyết minh chuẩn hóa. Song song là kế hoạch hình thành không gian trải nghiệm như khu trưng bày trang phục Trạng Nguyên, khu viết chữ Hán Nôm, thực hành thư pháp, giúp du khách “chạm” sâu hơn vào truyền thống hiếu học của vùng đất gắn với Chu Văn An.

Đoàn khảo sát du lịch phường Thanh Liệt

Đáng chú ý, địa phương đang triển khai dự án Nhà khách, lưu niệm danh nhân Chu Văn An với tổng mức đầu tư hơn 42 tỷ đồng giai đoạn 2024 - 2026; đồng thời thúc đẩy quy hoạch Công viên khu tưởng niệm danh nhân Chu Văn An với quy mô hàng chục héc-ta, gồm không gian tưởng niệm, bảo tàng và công viên sinh thái phục vụ cộng đồng. Khi hoàn thành, đây sẽ là “điểm nhấn” mới, kết nối mạch nguồn di sản Chu Văn An từ trung tâm Hà Nội tới Thanh Liệt.

Các chuyên gia du lịch nhận định, để những dự án ấy thực sự phát huy hiệu quả, yếu tố con người phải đi trước một bước. Đội ngũ thuyết minh tại điểm đến, cán bộ quản lý di tích, cộng đồng dân cư cần được đào tạo bài bản về nghiệp vụ, ngoại ngữ, kỹ năng số để có thể kể chuyện di sản một cách sống động, phù hợp với nhiều nhóm khách khác nhau, từ học sinh, sinh viên đến khách quốc tế.

Liên kết tour - mở đường cho sản phẩm mới

Từ góc nhìn doanh nghiệp, Thanh Liệt được ví như “mỏ vàng” còn chưa được khai thác đúng tầm. Chỉ trong một hành trình ngắn, du khách có thể đi từ Đình Nội thờ Tiên triết Chu Văn An, sang chùa Long Quang, chùa Quang Ân, Đình Ngoại thờ Đô Hồ Đại Vương Phạm Tu rồi ghé cụm di tích Triều Khúc để xem múa Trống Bồng ngay tại sân đình. Nếu biết liên kết khéo, tuyến điểm này hoàn toàn có thể trở thành “Tuyến danh nhân Chu Văn An” nối Văn Miếu - Quốc Tử Giám với vùng đất Thanh Liệt, kéo dài thêm thời gian lưu trú của khách trong ngày.

Nhiều ý tưởng sản phẩm đã được gợi mở: tour trải nghiệm “học làm Tiến sĩ” cho học sinh với nghi thức đội mũ, khoác áo Trạng Nguyên, nhận “bằng” trên sân đình Chu Văn An; lớp học Hán Nôm, thư pháp theo kiểu “trải chiếu” như xưa; chương trình biểu diễn định kỳ điệu múa “Con đĩ đánh Bồng” dành riêng cho khách du lịch; combo tham quan di tích - trải nghiệm làng nghề - nấu món chay phục vụ thị trường khách quốc tế. Những gợi mở này cho thấy Thanh Liệt có khả năng phát triển sản phẩm chuyên sâu, chứ không chỉ dừng ở việc “đưa khách đi xem đình, chùa”.

Ấn tượng điệu múa làng cổ

Cùng với đó, yêu cầu đặt ra là phải đẩy mạnh truyền thông số để định vị thương hiệu điểm đến. Thay vì chờ lễ hội, địa phương có thể phối hợp doanh nghiệp xây dựng nội dung số về múa Bồng, về hành trình danh nhân Chu Văn An, về câu chuyện các làng nghề, ẩm thực đặc trưng… trên các nền tảng trực tuyến, từ đó tạo “độ phủ” trước khi du khách thực sự đặt chân tới Thanh Liệt.

Về phía cơ quan quản lý du lịch, định hướng chung là đưa Thanh Liệt trở thành một mắt xích quan trọng trong chuỗi tour văn hóa - tâm linh, làng nghề, lễ hội của Hà Nội giai đoạn 2025 - 2030. Doanh nghiệp lữ hành được xem là lực lượng then chốt trong việc thiết kế tour, kết nối tuyến, tạo dòng khách ổn định.

Khi chính quyền, cộng đồng và doanh nghiệp cùng chung tay, vùng đất cổ Thanh Liệt có cơ hội bừng sáng trên bản đồ du lịch Thủ đô, không chỉ bởi di tích dày đặc, mà bởi những trải nghiệm văn hóa sống động, mang đậm hồn cốt Hà Nội.