Công ty bán lẻ xăng dầu cạn kiệt tài chính, bán cả ruộng vườn để bù lỗ

Tại tọa đàm "Kinh doanh xăng dầu và bài toán đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia - Tiếng nói người trong cuộc" diễn ra ngày 6/3, đại diện một số doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu đã thẳng thắn chia sẻ những khó khăn khi các doanh nghiệp đầu mối bóp "chiết khấu" dẫn đến tình trạng thua lỗ, nhiều doanh nghiệp không thể tiếp tục duy trì kinh doanh.

Theo ông Giang Chấn Tây - Giám đốc Công ty TNHH MTV Bội Ngọc (Trà Vinh), vấn đề chiết khấu cho doanh nghiệp bán lẻ luôn là đề tài nóng, bởi hơn một năm qua, khi phải dùng tiền túi để bù lỗ nhằm duy trì hoạt động kinh doanh.

Những tưởng việc bù lỗ chỉ nghĩ rằng sẽ diễn ra trong thời gian ngắn, nhưng không ngờ diễn ra hơn một năm qua đã làm cho doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu lỗ nặng dẫn đến kiệt quệ về tài chính, có người phải bán cả ruộng vườn, đất đai, thậm chí cầm cố tài sản để bù lỗ.

"Để phục vụ bình ổn thị trường theo mệnh lệnh hành chính, dù lỗ vẫn phải bán, đây là hình thức cưỡng bức doanh nghiệp bán lẻ", ông Giang Chấn Tây đặt vấn đề.

Ông Giang Chấn Tây - Giám đốc Công ty TNHH MTV Bội Ngọc (Trà Vinh)

Ông Tây cũng cho biết, sau ngày 14/2/2023, Hội nghị góp ý sửa đổi Nghị định 95 về xăng dầu được tổ chức tại Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) thì chiết khấu xăng dầu bắt đầu tăng lại từ 1.000 - 1.500 đồng/lít, tùy khu vực.

"Đây là hiện tượng không bình thường. Vậy chiết khấu này từ đâu bỗng nhiên mà có”, ông Tây đặt câu hỏi.

Theo ông Giang Chấn Tây, Bộ Công thương luôn giải thích chiết khấu là do thoả thuận để tạo công bằng, cạnh tranh. Tuy nhiên, những gì diễn ra suốt hơn một năm qua đã chứng minh điều ngược lại, chiết khấu cho doanh nghiệp bán lẻ là do sự “ban phát” từ doanh nghiệp đầu mối. Do đó, ông Tây đề nghị liên Bộ Tài chính - Công thương thành lập hội đồng để phân chia tỷ lệ chiết khấu.

Trong khi đó, ông Văn Tấn Phụng - Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Thương mại Dầu khí Đồng Nai cho biết, thương nhân phân phối có cùng nỗi khổ như doanh nghiệp bán lẻ.

Theo ông Phụng, thời gian qua, cả doanh nghiệp bán lẻ, thương nhân đều lỗ. Doanh nghiệp nhập khẩu đầu mối đang là tác nhân, nguyên nhân khiến phân phối và bán lẻ bị lỗ. Đứt gãy thị trường xăng dầu, qua dịch bệnh, chiến tranh, lộ rõ điều hành vĩ mô có vấn đề. Đây là giọt nước tràn ly, cho thấy vai trò, trách nhiệm của cơ quan quản lý Nhà nước khi toàn hệ thống có những bất cập.

“Sau khi sửa Nghị định 83, hậu quả đứt gãy thị trường làm doanh nghiệp điêu đứng rất rõ ràng. Lượng hàng dự trữ không còn, chúng tôi là thương nhân phân phối mà cũng không được rót xăng dầu thì làm sao chúng tôi rót cho bán lẻ”, ông Phụng nói.

Chia sẻ tại tọa đàm, TS. Vũ Đình Ánh - chuyên gia kinh tế cho rằng, vấn đề lớn nhất của thị trường xăng dầu hiện nay là sự xung đột lợi ích giữa các khâu đầu mối - phân phối - bán lẻ, đây là điều cần phải khắc phục ngay dù sửa hay không sửa Nghị định 83, 95.

Theo vị chuyên gia, hệ thống kinh doanh xăng dầu hiện nay có thực sự ổn khi chúng ta luôn đề cập đến 3 bộ phận đầu mối – phân phối – bán lẻ mà bỏ quên hai Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn và Dung Quất, hai đơn vị sản xuất 70% nguồn cung xăng dầu.

Do vậy, ông cho rằng hệ thống kinh doanh xăng dầu chỉ nên có hai bộ phận là đầu mối và phân phối, khi nhìn nhận lại vai trò của từng bộ phận, chúng ta sẽ tư duy khác.

Ngoài ra, TS. Vũ Đình Ánh cũng chia sẻ một vấn đề khác là sự lầm tưởng giữa giá và chiết khấu. Theo đó, quy định về chiết khấu hiện nay đang vô hình chung coi doanh nghiệp bán lẻ nằm trong chuỗi của đầu mối, phụ thuộc đầu mối.

Ông Ánh cho rằng, dù luật gọi mối liên hệ giữa doanh nghiệp đầu mối và bán lẻ là quan hệ dân sự, doanh nghiệp bán lẻ có thể tiếp cận nhiều đầu mối, nhưng thủ tục pháp lý rất phức tạp nên thực chất vẫn là đại lý độc quyền.

Do vậy, vị chuyên gia cho rằng phải đảm bảo tính độc lập của bên phân phối, không bàn về chiết khấu nữa, thay vào đó tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận thị trường, kinh doanh trên thị trường.