Bài 9: Vi phạm đất đai tràn lan, chính quyền quận Long Biên lên kế hoạch xử lý thế nào?

Liên quan đến những vi phạm trong công tác quản lý, sử dụng đất nông nghiệp, đất công trên địa bàn quận Long Biên theo Kết luận thanh tra số 316 của Sở Tài nguyên và Môi trường (TNMT) Hà Nội; trong cuộc làm việc với phóng viên Báo Tuổi trẻ Thủ đô, ông Trịnh Quốc Huy - Trường phòng Tài nguyên Môi trường quận Long Biên khẳng định quan điểm của UBND quận này là sẽ xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.

Theo ông Huy, dù cho đến nay UBND TP Hà Nội vẫn chưa có chỉ đạo cụ thể, nhưng UBND quận Long Biên đã ban hành kế hoạch xử lý, khắc phục sau thanh tra. "Quan điểm của quận là xử lý nghiêm các vi phạm, những trường hợp thuộc diện phá dỡ, thu hồi sẽ kiên quyết thực hiện nhưng cũng phải theo quy định của pháp luật", ông Huy cho biết.

Ông Huy cũng cho biết, theo kế hoạch, UBND quận Long Biên sẽ phân ra từng nhóm vi phạm cụ thể để xử lý, các vi phạm phải được xác định đúng hành vi, thời điểm xảy ra và trách nhiệm của tập thể, cá nhân liên quan để có hình thức xử lý theo quy định.

Hàng loạt nhà xưởng xây dựng trái phép trên đất nông nghiệp tại quận Long Biên.

Cụ thể, đối với các vi phạm trước ngày 14/1/2014, UBND quận Long Biên yêu cầu các phường lập biên bản xác định thời điểm, hành vi, tình trạng tranh chấp, khiếu kiện; hướng dẫn các hộ gia đình làm đơn đăng ký, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc làm đơn đề nghị chuyển mục đích sử dụng đất. Trường hợp không phù hợp với quy hoạch đất ở, UBND các phường thẩm tra, xác nhận và hoàn thiện hồ sơ trình UBND quận để chuyển Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai Hà Nội quận Long Biên cấp giấy xác nhận đã đăng ký đất đai. Các trường hợp vi phạm được tạm thời sử dụng đất cho đến khi nhà nước thu hồi, nhưng phải giữ nguyên hiện trạng.

Trong khi đó, đối với các vi phạm từ ngày 14/1/2014 đến trước ngày 1/7/2014 thì xử lý và xem xét xử lý trách nhiệm của Chủ tịch UBND phường và các cá nhân liên quan theo Chỉ thị 04/CT-UBND ngày 14/1/2014 của UBND TP Hà Nội. Còn đối với các trường hợp vi phạm sau ngày 1/7/2014, đủ điều kiện thu hồi đất sẽ lập hồ sơ thu hồi đất theo quy định và báo cáo UBND Thành phố xem xét lập dự án đầu tư để đấu giá quyền sử dụng đất theo quy định hiện hành.

Tại phường Bồ Đề, đến thời điểm thanh tra còn 46 trường hợp xây dựng trái phép trên đất nông nghiệp với tổng diện tích vi phạm là 3.596 m2.

Cũng theo ông Huy, đối với các vi phạm của tổ chức trong việc sử dụng đất nông nghiệp công ích, đất công khác thì trường hợp tổ chức cho thuê nhưng để xảy ra vi phạm trước năm 2014 phải tổ chức thanh tra, kiểm tra và đề xuất xử lý theo hướng hướng dẫn lập hồ sơ cho thuê gửi Sở TNMT thẩm định trình UBND TP Hà Nội xem xét cho thuê đất để thực hiện dự án theo đúng quy định của pháp luật... Còn đối với các trường hợp vi phạm sau ngày 14/1/2014, UBND phường có trách nhiệm lập hồ sơ xử lý các công trình xây dựng và chấm dứt hợp đồng thuê thầu theo quy định.

Theo kế hoạch được ông Huy tiết lộ thì trong 359 trường hợp vi phạm trên đất công, đất nông nghiệp sẽ có 69 công trình thuộc diện phá dỡ. Trong đó, 50 công trình bị phá dỡ toàn bộ và 19 công trình sẽ tháo dỡ một phần vi phạm. Bên cạnh đó, còn có 49 trường hợp thuộc vào nhóm đề xuất làm thủ tục thuê đất với Thành phố; nhóm nằm trong kế hoạch sử dụng đất năm 2019 nhưng phải thực hiện trong quý 4/2019 và trong năm 2020, đề xuất xử lý vi phạm theo kế hoạch là 59 trường hợp.

Ngoài ra, nhóm hộ gia đình, cá nhân tự chuyển mục đích và xây dựng nhà để ở trên đất nông nghiệp được giao, lấn chiếm đất công là 151 trường hợp. Trong nhóm này, UBND quận Long Biên sẽ yêu cầu UBND các phường lập biên bản xác định hành vi tại thời điểm vi phạm, diện tích đất vi phạm; xác định các công trình phải xử lý; ký cam kết bàn giao mặt bằng khi nhà nước thu hồi đất, thời hạn thực hiện là quý 3/2019...

Tại phường Thượng Thanh, đến thời điểm thanh tra còn 7.746 m2 gồm 47 trường hợp ở tổ 13 tự chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp.

Trước đó, như Báo Tuổi trẻ Thủ đô đã thông tin, qua thanh tra, Sở TNMT Hà Nội phát hiện tổng trường hợp vi phạm đất nông nghiệp giao theo Nghị định số 64 là 304 trường hợp với tổng diện tích đất vi phạm là 13,7144 ha, chiếm 0,009% đất nông nghiệp. Trong đó, sử dụng không đúng mục đích, xây dựng trái phép là 286 trường hợp, diện tích 13,2939 ha; chuyển nhượng trái quy định 14 trường hợp, diện tích 0,1725 ha...

Cũng theo kết luận của Sở TNMT Hà Nội, từ năm 2014 đến nay, UBND quận Long Biên đã tổ chức thanh tra việc quản lý, sử dụng đất công tại 14 phường và có 18 kết luận thanh tra từ năm 2014, tuy nhiên, các kết luận thanh tra không chỉ rõ các vi phạm, mặt khác đến nay UBND quận Long Biên chưa làm rõ việc xử lý, khắc phục sau thanh tra theo quy định, cần được kiểm điểm và nghiêm túc rút kinh nghiệm.

Đối với quản lý, sử dụng đất nông nghiệp công ích, đất công và xử lý vi phạm, kết quả thanh tra cho thấy, phần lớn diện tích đất nông nghiệp công ích đều đã cho các hộ gia đình, cá nhân thuê nhưng không sử dụng vào mục đích nông nghiệp, việc cho thuê đất công ích không thực hiện thông qua đấu giá để giao thầu sử dụng đất nông nghiệp theo quy định của Luật Đất đai năm 2003 và Luật Đất đai năm 2013.

"Nhiều trường hợp ngay sau khi được thuê đã tự chuyển mục đích sử dụng làm nhà xưởng, cơ sở kinh doanh, dịch vụ, cơ sở sinh thái nhưng không được UBND các phường lập hồ sơ xử lý vi phạm theo quy định của pháp luật như các trường hợp vi phạm trên địa bàn phường Thượng Thanh, Bồ Đề, Giang Biên, Long Biên, Việt Hưng, Cự Khối, Đức Giang", kết luận nêu.

Trong đó, đất công ích bị vi phạm, xây dựng nhà ở, nhà xưởng, cơ sở kinh doanh, dịch vụ trái phép đến 32 trường hợp với diện tích đất vi phạm là 3,31 ha; đất công bị vi phạm để xây dựng nhà ở, nhà kho, cơ sở kinh doanh, dịch vụ, bến bái trái quy định là 254 trường hợp với diện tích vi phạm đến 8,32 ha.

Đến thời điểm thanh tra, các vi phạm chưa được UBND các phường và UBND quận Long Biên xử lý theo quy định của pháp luật là buông lỏng quản lý, không thực hiện đúng các quy định tại Luật Đất đai năm 2003, Luật Đất đai năm 2013 và chỉ đạo của UBND TP Hà Nội.

Trong khi đó, đối với việc sử dụng đất nông nghiệp, đất công vào mục đích kinh tế trang trại, phương án chuyển đổi cơ cấu cây trồng được UBND quận Long Biên phê duyệt, kết quả thanh tra cho thấy cũng có nhiều vi phạm.

Cụ thể, phần lớn các phương án sử dụng đất được UBND quận Long Biên phê duyệt không xác định được loại đất sử dụng trong phương án; không làm rõ căn cứ pháp luật khi cho phép chủ đầu tư được xây dựng công trình trên đất, không phù hợp với Quyết định số 05/2008/QĐ-UBND của UBND TP Hà Nội; trách nhiệm thuộc các Phòng, Ban chuyên môn thuộc quận Long Biên trong công tác tham mưu trình UBND quận phê duyệt phương án và quản lý việc thực hiện phương án, cần làm rõ trách nhiệm và có biện pháp khắc phục.

Bên cạnh đó, quá trình chủ đầu tư thực hiện phương án sử dụng đất không được các cơ quan chức năng của UBND quận Long Biên và UBND các phường tổ chức kiểm tra, có biện pháp xử lý dứt điểm các vi phạm phát sinh; trách nhiệm thuộc về Thanh tra xây dựng quận Long Biên (nay là Đội Quản lý trật tự xây dựng đô thị quận Long Biên), Chủ tịch UBND các phường có phương án được phê duyệt để phát sinh công trình xây dựng vi phạm, cần được làm rõ trách nhiệm đối với Chánh Thanh tra xây dựng, Đội trưởng Đội quản lý trật tự xây dựng và Chủ tịch UBND các phường, cần có biện pháp khắc phục vi phạm theo quy định của pháp luật.

Báo Tuổi trẻ Thủ đô sẽ tiếp tục thông tin.