Viên chức không đáp ứng yêu cầu, có thể xem xét cho thôi việc

Chiều 10/12, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 10, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật Viên chức (sửa đổi) với tỷ lệ 92,39% đại biểu có mặt tán thành.

Luật Viên chức (sửa đổi) gồm 6 Chương 43 Điều, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2026.

Luật đổi mới toàn diện phương thức quản lý theo vị trí việc làm. Thay vì tiếp tục sử dụng hệ thống tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp riêng biệt như trước đây, luật chuyển sang quản lý, tuyển dụng và sử dụng viên chức dựa trên vị trí việc làm.

Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật Viên chức (sửa đổi) với tỷ lệ 92,39% đại biểu có mặt tán thành.

Luật cũng bỏ tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp, mà áp dụng khung năng lực theo vị trí việc làm gắn với tiêu chuẩn chuyên môn nghiệp vụ dùng chung cho cả khu vực công và tư. Chính phủ xác định lộ trình hoàn thành việc bố trí và xếp lương theo vị trí việc làm trước ngày 1/7/2027 để đảm bảo thời gian chuyển tiếp và không gây xáo trộn.

Vị trí việc làm được chia thành 3 nhóm, trong đó lấy vị trí việc làm chuyên môn nghiệp vụ làm trung tâm; vị trí hỗ trợ sẽ thay thế cho tên gọi vị trí việc làm chuyên môn dùng chung.

Luật Viên chức (sửa đổi) không tiếp tục quy định về chế độ tập sự sau khi trúng tuyển. Người được tuyển dụng phải đáp ứng ngay yêu cầu của vị trí việc làm, đảm bảo đồng bộ với pháp luật về cán bộ, công chức và phương thức quản lý mới.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Đỗ Thanh Bình trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý và hoàn thiện dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi).

Trong công tác tuyển dụng, bên cạnh thi tuyển và xét tuyển, luật quy định hình thức tiếp nhận đối với chuyên gia, nhà khoa học, người có tài năng đặc biệt để thu hút nhân tài. Cùng với đó, đẩy mạnh phân cấp cho cơ quan quản lý đơn vị sự nghiệp công lập (bộ, ngành, UBND cấp tỉnh) và đơn vị sự nghiệp công lập tự chủ được thực hiện tuyển dụng theo quy định của Chính phủ.

Luật Viên chức điều chỉnh các quy định về hợp đồng để phù hợp thực tiễn và bảo đảm quyền lợi viên chức. Theo đó, luật cho phép viên chức được phép ký hợp đồng lao động/dịch vụ với cơ quan khác để thực hiện hoạt động nghề nghiệp nếu pháp luật chuyên ngành không cấm, không gây xung đột lợi ích và hoàn thành nhiệm vụ tại đơn vị chủ quản.

Đơn vị sự nghiệp công lập được ký hợp đồng lao động (không phải hợp đồng viên chức) để thực hiện một số công việc chuyên môn, quản lý hoặc hỗ trợ nhằm linh hoạt sử dụng nguồn nhân lực khu vực tư.

Luật Viên chức (sửa đổi) bỏ quy định 2 năm không hoàn thành nhiệm vụ thì buộc thôi việc. Thay vào đó, nếu trong năm, viên chức không đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, cấp có thẩm quyền có thể xem xét cho thôi việc mà không cần chờ kết quả xếp loại cuối năm (nội dung cụ thể sẽ được quy định tại nghị định).

Ngoài ra, luật cũng bổ sung quy định miễn, giảm, loại trừ trách nhiệm đối với viên chức năng động, sáng tạo, dám làm vì lợi ích chung nhưng gây thiệt hại do nguyên nhân khách quan. Luật Viên chức (sửa đổi) xác định rõ viên chức hưởng lương từ ngân sách nhà nước, nguồn thu hoạt động sự nghiệp và "các nguồn thu hợp pháp khác", tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho việc tăng thu nhập.

Trước khi tiến hành biểu quyết, Quốc hội nghe Bộ trưởng Bộ Nội vụ Đỗ Thanh Bình trình bày Báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý và hoàn thiện dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi).

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Đỗ Thanh Bình nêu rõ, Chính phủ đã chỉnh lý một số nội dung liên quan để chuyển đổi phương thức quản lý viên chức theo vị trí việc làm, lấy vị trí việc làm là căn cứ chính để thực hiện tuyển dụng, bố trí, đánh giá, quy hoạch, bổ nhiệm, đào tạo, bồi dưỡng và thực hiện chế độ, chính sách đối với viên chức.

Dự thảo luật cũng đã chỉnh lý quy định về nghĩa vụ, quyền của viên chức trong hoạt động nghề nghiệp ở bên ngoài đơn vị sự nghiệp công lập bảo đảm chặt chẽ. Viên chức có trách nhiệm hoàn thành nhiệm vụ được giao tại đơn vị sự nghiệp công lập, tuân thủ quy định của pháp luật về quản lý ngành, lĩnh vực và không xung đột lợi ích theo quy định của pháp luật về phòng, chống tham nhũng.

Đồng thời, dự thảo Luật cũng hoàn thiện quy định về ký hợp đồng lao động và hợp đồng dịch vụ, bổ sung quy định chấm dứt hợp đồng, đơn phương chấm dứt hợp đồng tại Điều 22 để bảo đảm đồng bộ với Bộ luật Lao động.

Theo Bộ trưởng Đỗ Thanh Bình, dự thảo chỉnh lý các quy định về đánh giá, xếp loại chất lượng bảo đảm đồng bộ với Quy định số 366-QĐ/TW ngày 30/8/2025 của Bộ Chính trị và Luật Cán bộ, công chức; giao Chính phủ quy định Khung tiêu chí đánh giá làm cơ sở để các đơn vị sự nghiệp công lập xây dựng Quy chế đánh giá đối với viên chức thuộc phạm vi quản lý.

Bên cạnh đó, dự thảo luật cũng chỉnh lý quy định về biệt phái, từ chức, miễn nhiệm, cho thôi giữ chức vụ bảo đảm đồng bộ với Quy định số 377-QĐ/TW ngày 8/10/2025 của Bộ Chính trị mới được ban hành.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Đỗ Thanh Bình nêu rõ, Luật Viên chức (sửa đổi) là bước cụ thể hóa quan trọng các nghị quyết chiến lược của Bộ Chính trị về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, giáo dục đào tạo, y tế và các quy định mới về công tác cán bộ nhằm thực hiện cơ cấu lại, nâng cao chất lượng đội ngũ viên chức gắn với vị trí việc làm; tăng cường ứng dụng khoa học, công nghệ và chuyển đổi số; hiệu quả hoạt động đánh giá dựa trên sản phẩm, kết quả công việc; tạo cơ chế liên thông nguồn nhân lực giữa khu vực công và khu vực tư; thu hút, trọng dụng nguồn nhân lực chất lượng cao để nâng cao hiệu quả hoạt động của đơn vị sự nghiệp công lập, góp phần phát triển kinh tế - xã hội và phục vụ Nhân dân trong giai đoạn mới.