Lợi ích của Nhân dân là trung tâm của mọi quyết sách

Kiến tạo khuôn khổ pháp lý cho giai đoạn mới

Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV đã kết thúc thành công tốt đẹp. Trong đó, dấu ấn lập pháp tại kỳ họp được kỳ vọng sẽ kiến tạo khuôn khổ pháp lý cho giai đoạn mới, đặt lợi ích của Nhân dân vào trung tâm của mọi quyết sách.

Tại kỳ họp thứ 10, công tác lập pháp ngày càng có nhiều đổi mới nhằm hoàn thiện thể chế, pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới. Quốc hội đã chủ động đổi mới tư duy trong xây dựng pháp luật, tích cực, kịp thời thể chế hóa chủ trương của Đảng thành pháp luật, phát huy vai trò tiên phong, “đi trước một bước về thể chế”.

Theo đó, Quốc hội đã xem xét, thông qua 51 luật, 8 nghị quyết quy phạm pháp luật. Đây là kỳ họp dài nhất với khối lượng lập pháp lớn nhất trong lịch sử các kỳ họp Quốc hội, chiếm gần 30% tổng số luật, nghị quyết quy phạm được ban hành của cả nhiệm kỳ.

Các luật, nghị quyết được thông qua đã bao trùm hầu hết các lĩnh vực quan trọng, thiết yếu của đời sống kinh tế - xã hội - văn hóa, nhiều vấn đề mới, phát sinh trong thực tiễn, đồng thời tập trung tháo gỡ các điểm nghẽn về thể chế.

Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XV.

Một trong ví dụ điển hình là Quốc hội đã xem xét, thông qua Luật Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế để tạo cơ sở pháp lý hoàn thiện cho việc tạo lập cơ chế giải quyết nhanh chóng, hiệu quả các tranh chấp phát sinh trong hoạt động đầu tư, kinh doanh tại Trung tâm tài chính quốc tế với trình tự, thủ tục tố tụng hiện đại, vượt trội, phù hợp với thông lệ quốc tế.

Đây là lần đầu tiên luật này được Quốc hội xem xét, thông qua trên cơ sở các quan điểm, chủ trương của Đảng, Nghị quyết số 222/2025/QH15 của Quốc hội về thành lập Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam và tham khảo, tiếp thu có chọn lọc kinh nghiệm của các quốc gia phát triển trên thế giới.

Đặc biệt, đây cũng là lần đầu tiên Quốc hội xem xét, thông qua mô hình tòa án chuyên biệt để giải quyết các tranh chấp đầu tư, kinh doanh theo hệ thống pháp luật thông luật (hệ thống pháp luật rất phức tạp và nước ta chưa có nhiều kinh nghiệm trong xây dựng cũng như áp dụng trên thực tiễn).

Một trong những nội dung được cử tri, Nhân dân, hộ kinh doanh và cộng đồng doanh nghiệp quan tâm tại kỳ họp thứ 10 là Quốc hội đã thông qua các luật về thuế, như: Luật Quản lý thuế (sửa đổi), Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi), Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế Giá trị gia tăng…

Quốc hội thông qua Nghị quyết kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV.

Trong đó điểm thay đổi quan trọng và nhận được sự quan tâm lớn từ cộng đồng hộ kinh doanh là việc nâng mức doanh thu được miễn thuế từ 200 triệu đồng/năm lên 500 triệu đồng/năm. Đây được xem là bước cải cách mạnh mẽ nhằm giảm gánh nặng về thủ tục và chi phí tuân thủ cho khu vực kinh tế cá thể, đồng thời phù hợp với bối cảnh phục hồi sản xuất, kinh doanh và việc điều chỉnh mặt bằng giá chung.

Theo quy định mới, hộ và cá nhân kinh doanh có tổng doanh thu không vượt 500 triệu đồng trong năm tài chính sẽ không phải nộp thuế thu nhập cá nhân, cũng như không phải nộp thuế giá trị gia tăng.

Việc nâng ngưỡng doanh thu không chịu thuế lên mức mới được kỳ vọng tạo thêm động lực để các hộ kinh doanh nhỏ có thêm dư địa tích lũy, mở rộng hoạt động và chính thức hóa mô hình kinh doanh của mình.

Đối với nhóm hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ trên 500 triệu đồng đến 3 tỷ đồng/năm, Luật cho phép người nộp thuế được tự lựa chọn phương pháp tính thuế phù hợp. Sự linh hoạt này nhằm đảm bảo công bằng hơn, phản ánh đúng năng lực và thực tế kinh doanh của từng hộ.

Cùng với đó, việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế Giá trị gia tăng lần này cũng được đánh giá là cấp bách và cần thiết để kịp thời khắc phục hậu quả thiên tai, bão lũ, sớm khôi phục sản xuất kinh doanh, đặc biệt là trong lĩnh vực nông nghiệp, đồng thời tháo gỡ “điểm nghẽn” trong hoàn thuế giá trị gia tăng.

Bên cạnh đó, Quốc hội đã thông qua các luật liên quan đến kinh tế như: Luật Thương mại điện tử; Luật Đầu tư (sửa đổi); Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giá; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm…, qua đó góp phần cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Chúng ta đã mạnh mẽ chạm vào những “điểm nghẽn”

Cũng tại kỳ họp, Quốc hội đã thông qua các luật quan trọng trong lĩnh vực khoa học, công nghệ, như: Luật Chuyển đổi số; Luật Trí tuệ nhân tạo; Luật Công nghệ cao; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chuyển giao công nghệ… nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật đồng bộ để định hướng và quản lý sự phát triển của các lĩnh vực công nghệ mới, làm nền tảng để khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số thực sự trở thành động lực chủ yếu của tăng trưởng kinh tế - xã hội trong giai đoạn tiếp theo.

Các đại biểu Quốc hội tại kỳ họp.

Đáng chú ý, việc Quốc hội thông qua Luật Trí tuệ nhân tạo đã tạo khung pháp lý thống nhất cho phát triển, ứng dụng và quản lý trí tuệ nhân tạo (AI) tại Việt Nam, đưa Việt Nam vào nhóm những quốc gia đầu tiên trên thế giới có luật chuyên biệt về trí tuệ nhân tạo. Đây không chỉ là bước đi cần thiết để bảo đảm an toàn, minh bạch trong hoạt động ứng dụng trí tuệ nhân tạo ở đa lĩnh vực, đa ngành nghề, mà còn nhằm tạo hành lang pháp lý ổn định, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và hỗ trợ các chủ thể tham gia vào hệ sinh thái công nghệ số.

Quốc hội cũng đã ban hành Nghị quyết quy định về một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai và quyết định một số nội dung về tài chính ngân sách, mở rộng việc áp dụng một số cơ chế, chính sách đặc thù… nhằm thể chế hóa đầy đủ, kịp thời các quan điểm, chủ trương của Đảng và Nhà nước về chính sách đất đai; tháo gỡ kịp thời những “điểm nghẽn”, vấn đề mới phát sinh từ thực tiễn, góp phần thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, sử dụng đất, phù hợp với yêu cầu quản lý mới.

Cùng với việc tháo gỡ vướng mắc về tổ chức thi hành Luật Đất đai, Quốc hội đã thông qua các Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị quyết số 98/2023/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Hồ Chí Minh; Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị quyết số 136/2024/QH15 về tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng; Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện các dự án lớn, quan trọng trên địa bàn Thủ đô.

Đây là những cơ sở pháp lý quan trọng, tạo sự linh hoạt, giúp thúc đẩy sự phát triển của các đô thị đặc biệt nhanh và bền vững; tăng cường phân cấp, trao quyền chủ động cho địa phương, giúp đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án quan trọng, huy động hiệu quả nguồn lực xã hội và nâng cao chất lượng quản trị đô thị. Đây cũng là bước đi chiến lược nhằm hình thành những mô hình thí điểm có thể nhân rộng, góp phần tạo động lực mới cho phát triển kinh tế - xã hội của cả nước.

Đại biểu Bùi Hoài Sơn (đoàn Hà Nội).

Quốc hội cũng thông qua nhiều luật, nghị quyết có phạm vi tác động lớn nhằm kịp thời thể chế hóa các chủ trương, nghị quyết mới của Đảng về cải cách tư pháp, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; tập trung vào việc phân cấp, phân quyền, tháo gỡ điểm nghẽn về thể chế, nhất là trong lĩnh vực đất đai, đầu tư, quy hoạch, xây dựng, môi trường, năng lượng; thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh; tăng cường công tác quản lý và phát triển báo chí trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ; tăng cường công tác phòng, chống, khắc phục thảm họa, sự cố, cứu nạn, cứu hộ; chủ động và tích cực hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng…

Tiêu biểu như: Luật An ninh mạng; Luật Bảo vệ bí mật Nhà nước; Luật Tiết kiệm, chống lãng phí; Luật Quy hoạch; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn; Luật Xây dựng (sửa đổi); Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo; Luật Báo chí (sửa đổi)…

Đánh giá về thành công của kỳ họp thứ 10 cũng như dấu ấn của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV, đại biểu Bùi Hoài Sơn (đoàn Hà Nội) cho rằng, khi kỳ họp khép lại, di sản lớn nhất của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV không phải là danh sách các đạo luật, mà là tinh thần cải cách thể chế đồng hành với Nhân dân.

“Chúng ta đã thay đổi cách làm luật, thay đổi cách giám sát, thay đổi cách thảo luận, thay đổi cách phản hồi kiến nghị cử tri, thay đổi cách tiếp cận nguồn lực, thay đổi cách tổ chức bộ máy, thay đổi cách đánh giá hiệu quả chính sách.

Chúng ta đã mạnh mẽ chạm vào những “điểm nghẽn” mà nhiều nhiệm kỳ trước chưa làm được như phân cấp - phân quyền, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, cơ chế tự chủ, đổi mới dịch vụ công, dữ liệu quản trị, minh bạch thông tin, trách nhiệm giải trình, quản lý kinh tế sáng tạo, thị trường văn hóa, tổ chức đô thị hạnh phúc”, đại biểu Bùi Hoài Sơn nhấn mạnh.

Ông Bùi Hoài Sơn hy vọng, Quốc hội khóa tới sẽ tiếp tục hành trình đổi mới này nhưng với yêu cầu lớn hơn, tốc độ cao hơn, trách nhiệm thực thi mạnh mẽ hơn, năng lực giám sát sâu hơn, và sự tham gia của Nhân dân rộng rãi hơn.

“Nếu luật pháp chỉ hình thành, nhưng không đi vào cuộc sống, thì sức mạnh của cải cách sẽ giảm. Vì vậy, nhiệm kỳ tới cần trọng tâm vào thực thi cơ chế giải trình, cơ chế giám sát liên thông, dữ liệu công khai, trách nhiệm người đứng đầu, đánh giá độc lập, cải cách hành chính mạnh mẽ hơn, xã hội hóa dịch vụ công linh hoạt hơn, và bảo đảm mọi chính sách đến được với từng người dân, từng cộng đồng, từng nhóm yếu thế”, ông Sơn nêu quan điểm.