Bộ trưởng Bộ Nội vụ giải trình quy định viên chức được “chân trong, chân ngoài”

Như Báo Tuổi trẻ Thủ đô đã đưa tin, thảo luận tại hội trường sáng 13/11 về dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi), nhiều đại biểu Quốc hội bày tỏ quan tâm đến quy định cho phép viên chức được góp vốn, tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp, hợp tác xã hay cơ sở ngoài công lập.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Phòng) đánh giá cao quy định cho phép viên chức được góp vốn, tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp, hợp tác xã, bệnh viện, cơ sở giáo dục, tổ chức nghiên cứu khoa học ngoài công lập, trừ trường hợp pháp luật về phòng, chống tham nhũng hoặc pháp luật chuyên ngành có quy định khác.

Theo đại biểu Nga, đây là quy định mở đối với viên chức, tạo cơ hội cho viên chức khai thác và phát huy năng lực, khuyến khích sử dụng năng lực của mỗi cá nhân để đóng góp cho xã hội, tận dụng chất xám và trình độ chuyên môn của đội ngũ viên chức trong khu vực tư nhân. Tuy nhiên, cùng với việc mở rộng quyền này cần siết chặt các quy định về cơ chế kiểm soát, phòng chống tham nhũng.

Đại biểu cho rằng nếu quy định như dự thảo luật có thể tiềm ẩn một số nguy cơ xung đột lợi ích giữa vị trí công tác trong khu vực công và khu vực tư (đặc biệt là khi viên chức là người giữ chức vụ quản lý của cả 2 đơn vị trong và ngoài công lập hoạt động cùng một lĩnh vực), dẫn tới việc lợi dụng chức vụ trong khu vực công để trục lợi cho đơn vị mình quản lý ở khu vực tư.

Quang cảnh phiên họp ngày 13/11.

Vì vậy, cần có quy định không cho phép viên chức quản lý tham gia quản lý, điều hành các cơ sở kinh doanh, hoạt động tư nhân thuộc cùng lĩnh vực đang công tác; quy định cơ chế kê khai, minh bạch, giám sát và giải trình hoạt động góp vốn, tham gia quản lý của viên chức tại khu vực tư, đặc biệt là đối với viên chức quản lý.

Cùng quan điểm, đại biểu Cao Thị Xuân (đoàn Thanh Hoá) cũng tán thành quy định về việc viên chức được quyền ký hợp đồng thực hiện hoạt động nghề nghiệp và hoạt động kinh doanh.

Theo đại biểu, quy định như vậy nhằm tận dụng năng lực, kinh nghiệm chuyên môn trong hoạt động nghề nghiệp của viên chức để đóng góp cho xã hội, đặc biệt là các công việc đòi hỏi chuyên môn cao trong lĩnh vực y tế, giáo dục, đồng thời, tăng thu nhập chính đáng cho viên chức. Điều này cũng phù hợp với chủ trương chung, xu thế chung trong việc cải cách, đổi mới để phát huy tối đa mọi nguồn lực cho phát triển đất nước.

Mặc dù vậy, đại biểu Cao Thị Xuân cũng cho biết, nếu so sánh với luật hiện hành, dự thảo luật đã mở rộng quyền, cụ thể hơn các quyền nhưng có vẻ lại thiếu đi sự chặt chẽ trong việc bảo đảm nguyên tắc là phải hoàn thành mọi nhiệm vụ, trách nhiệm của một viên chức nhà nước trước khi tham gia các công việc bên ngoài.

“Nói cách khác nếu không có cơ chế giám sát chặt chẽ thì có thể dẫn đến hệ lụy đó là nhiệm vụ chính lại trở thành phụ, chất lượng dịch vụ công cơ bản thiết yếu không được bảo đảm”, nêu quan điểm như vậy, đại biểu đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát kỹ lưỡng để bổ sung các quy định nhằm tránh được các rủi ro như trên và nếu cần thiết thì giao Chính phủ quy định chi tiết để có thể có thêm thời gian tính toán cho các biện pháp được xây dựng bảo đảm tính khả thi, hiệu lực, hiệu quả trong quản lý đội ngũ viên chức.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Đỗ Thanh Bình.

Cũng quan tâm tới quyền của viên chức về ký hợp đồng thực hiện hoạt động nghề nghiệp và hoạt động kinh doanh tại điều 13, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (đoàn TP HCM) đề nghị ban soạn thảo bổ sung nghĩa vụ kê khai, báo cáo và được phê duyệt bằng văn bản của người đứng đầu trước khi ký kết, đồng thời quy định thời hạn “làm nguội” ít nhất 24 tháng sau khi thôi chức vụ quản lý mới được tham gia điều hành tổ chức tư nhân cùng lĩnh vực.

“Việc này sẽ giúp bảo đảm minh bạch, tránh chuyển hóa lợi ích từ khu vực công sang khu vực tư”, đại biểu nhấn mạnh.

Cũng theo đại biểu Nguyễn Tâm Hùng, quy định về những việc viên chức không được làm (tại Điều 10), hiện dự thảo luật chưa làm rõ phạm vi cấm tham gia hoạt động kinh doanh. Do đó cần làm rõ việc viên chức không được đầu tư, góp vốn, điều hành hoặc bảo lãnh cho doanh nghiệp, tổ chức có cùng lĩnh vực chuyên môn với đơn vị mình.

“Việc mở rộng phạm vi cấm như vậy nhằm phòng ngừa tình trạng chân trong chân ngoài, tránh xung đột lợi ích, nhất là trong lĩnh vực y tế, giáo dục, nghiên cứu khoa học - nơi ranh giới giữa công vụ và lợi ích tư nhân dễ bị lẫn lộn”, đại biểu Hùng nói.

Trong khi đó, đại biểu Trần Văn Lâm (đoàn Bắc Ninh) cho rằng, nếu quy định viên chức không được hoạt động doanh nghiệp, kinh doanh vì có thể lợi dụng công vụ là không hợp lý.

Đại biểu Trần Văn Lâm phân tích, trên thực tế nếu viên chức đang hoạt động rất giỏi trong lĩnh vực đấy thì sẽ phát huy ở lĩnh vực đó để mở rộng ra bên ngoài.

“Nếu lại quy định hạn chế, chỉ cho hoạt động kinh doanh ở những lĩnh vực mà không phải sở trường, không phải ưu thế của người ta, thế thì coi như là cho mà cũng gần như là không cho. Chỗ này không hợp lý, và đây cũng là một biểu hiện của tư duy không quản được thì cấm”, nhấn mạnh như vậy, ông Lâm cho rằng vấn đề cốt lõi là phải xác lập cơ chế quản lý trong các cơ sở sự nghiệp công lập đó, để không thể lợi dụng được kể cả có ý đồ.

Giải trình về quy định quyền của viên chức về ký hợp đồng thực hiện hoạt động nghề nghiệp và hoạt động kinh doanh ngoài đơn vị sự nghiệp đang công tác, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Đỗ Thanh Bình cho biết, các ý kiến của đại biểu Quốc hội thống nhất cao với chủ trương cho phép viên chức ký hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc để tạo cơ chế liên thông nguồn nhân lực giữa khu vực công và khu vực tư, đồng thời tạo điều kiện để viên chức tăng thu nhập chính đáng từ sức lao động của mình.

Cơ quan soạn thảo cũng sẽ tiếp thu các góp ý của đại biểu Quốc hội, tiếp tục rà soát, chỉnh lý, đảm bảo nguyên tắc tạo điều kiện tối đa cho viên chức trong hoạt động nghề nghiệp nhưng đồng thời cũng phải đảm bảo tính minh bạch, không để tình trạng xung đột lợi ích và trục lợi chính sách.

Về đánh giá xếp loại viên chức, Bộ trưởng Đỗ Thanh Bình ghi nhận các ý kiến của các đại biểu Quốc hội quan tâm đến phương thức đánh giá, đảm bảo đánh giá thực chất dựa trên nguyên tắc gắn với sản phẩm, kết quả thực hiện nhiệm vụ định lượng khách quan đa chiều.

Bộ trưởng khẳng định, cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ rà soát chỉnh lý quy định về nguyên tắc thẩm quyền đánh giá, đảm bảo thường xuyên, liên tục, đa chiều trên kết quả chất lượng dịch vụ sự nghiệp công và sự hài lòng của người dân.

"Ứng dụng công nghệ số, xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về viên chức đảm bảo công khai minh bạch trong đánh giá, quản lý và phát triển đội ngũ viên chức", Bộ trưởng cho biết thêm.