Tích cực “đón đầu” nguồn nhân lực chất lượng cao

Nhiều trường đại học tích cực đi đầu

Cụ thể, Nghị quyết nhấn mạnh: Xây dựng và triển khai các chính sách phát hiện và bồi dưỡng tài năng STEM từ sớm, quy hoạch và đầu tư nâng cấp, mở rộng hệ thống trường chuyên, trường năng khiếu về khoa học tự nhiên.

Cùng với đó là rà soát, sửa đổi các quy định về chính sách cấp học bổng, miễn giảm học phí cho sinh viên, học viên các ngành STEM phục vụ phát triển công nghệ chiến lược, những người tham gia các chương trình đào tạo kỹ sư an ninh mạng, vật liệu tiên tiến từ nguồn ngân sách nhà nước. Chính phủ cũng yêu cầu triển khai các chương trình đào tạo kỹ sư, thạc sĩ và tiến sĩ tài năng trong các ngành khoa học cơ bản, các ngành kỹ thuật và công nghệ then chốt phục vụ phát triển công nghệ chiến lược…

Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn cho biết: Trong quy hoạch phát triển mạng lưới cơ sở giáo dục đại học đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 do Thủ tướng Chính phủ vừa mới ký ban hành, Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2030, tổng quy mô đào tạo bậc đại học có thể đạt đến 1 triệu sinh viên theo học khối ngành STEM. Nhà nước tập trung đầu tư nâng cấp, phát triển 5 cơ sở giáo dục đại học công lập có năng lực, uy tín hàng đầu về đào tạo, nghiên cứu một số ngành, lĩnh vực kỹ thuật, công nghệ then chốt, mũi nhọn.

Đây chính là giải pháp để “đón đầu” nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ cuộc cách mạng khoa học công nghệ và chuyển đổi số quốc gia.

Sinh viên Đại học Bách Khoa nghiên cứu khoa học

Nhận thức rõ tầm quan trọng của vấn đề này, Trường Đại học Công nghệ, Đại học Quốc gia Hà Nội, vừa ban hành Đề án “Đổi mới, nâng cao chất lượng đào tạo sau đại học”.

Theo nhà trường, đây không chỉ là chính sách hỗ trợ, mà còn là cam kết mạnh mẽ trong đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, thúc đẩy nghiên cứu khoa học gắn kết với thực tiễn, tạo ra mô hình giáo dục tiên tiến theo chuẩn quốc tế.

Cụ thể, chương trình đào tạo thạc sĩ: đối với học viên cao học là trợ giảng của Nhà trường được cấp học bổng tương đương mức học phí phải đóng; được nhận lương và hưởng các quyền lợi khác theo quy định của Nhà trường đối với trợ giảng.

Đối với học viên cao học không phải là trợ giảng của Nhà trường được cấp học bổng tương đương mức học phí phải đóng; được Nhà trường ký cam kết để thực hiện công việc hỗ trợ công tác đào tạo, nghiên cứu khoa học và các nhiệm vụ khác; được hỗ trợ sinh hoạt phí 5 triệu đồng/tháng.

Chương trình đào tạo Tiến sĩ: đối với nghiên cứu sinh là giảng viên của Nhà trường được cấp học bổng tương đương mức học phí phải đóng; được nhận lương và hưởng các quyền lợi khác theo quy định của Nhà trường đối với giảng viên.

Đối với nghiên cứu sinh không phải là giảng viên của Nhà trường, được cấp học bổng tương đương mức học phí phải đóng; được Nhà trường ký cam kết để thực hiện công việc hỗ trợ công tác đào tạo, nghiên cứu khoa học và các nhiệm vụ khác; được hỗ trợ sinh hoạt phí 7 triệu đồng/tháng.

TS Nguyễn Đình Tứ - Chánh Văn phòng Đại học Quốc gia TPHCM cho biết, từ năm học 2022 - 2023, đơn vị hỗ trợ 35% học phí cho một số ngành tại Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn như Triết học, Tôn giáo học, Lịch sử, Địa lý, Thông tin - thư viện, Lưu trữ học...

Từ năm 2022 đến nay, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên duy trì gói học bổng 2 tỷ đồng cho tân sinh viên trúng tuyển vào 7 ngành thuộc lĩnh vực khoa học tự nhiên, khoa học trái đất và khoa học biển nằm trong chiến lược phát triển khoa học công nghệ và phát triển bền vững quốc gia gồm: Vật lý, hải dương học, kỹ thuật hạt nhân, kỹ thuật địa chất, địa chất học, khoa học môi trường và công nghệ kỹ thuật môi trường.

Cần cơ chế về tín dụng sinh viên

Hiện nay, theo thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT), tỉ lệ học sinh nhập học của khối ngành STEM bậc đại học đã gia tăng đáng kể. Trong số hơn 600.000 sinh viên nhập học, đã có hơn 200.000 sinh viên khối ngành STEM; tăng 10% so với năm trước. Trong vòng 4 năm vừa qua về quy mô tuyển sinh thì các ngành liên quan đến STEM tăng bình quân khoảng 10%/năm, cao hơn so với tỷ lệ tăng trung bình về quy mô tuyển sinh của cả nước là khoảng 5,6%/năm. Số sinh viên học khối ngành STEM hiện nay đang ở mức khoảng 55 sinh viên/một vạn dân, mức này tương ứng chiếm khoảng 30% tổng quy mô đào tạo.

TS Lê Trường Tùng, Chủ tịch Hội đồng quản trị Trường Đại học FPT cho rằng, việc đào tạo nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực STEM không chỉ dừng lại ở kiến thức mà còn đòi hỏi khả năng nghiên cứu, thực hành sáng tạo.

Chuyên gia này cho rằng, trong bối cảnh hiện nay, rất cần có cơ chế, chính sách về tín dụng, học bổng và học phí để thu hút học sinh, sinh viên giỏi theo học các lĩnh vực kỹ thuật và công nghệ then chốt bởi nếu không đủ chi phí cho giáo dục đại học và cho người học, yêu cầu về nhân lực chất lượng cao rất khó đạt như mong muốn.

“Tín dụng sinh viên là tận dụng nguồn lực của tương lai để đầu tư cho thời điểm hiện tại, các em sẽ trả bằng chính tiền của các em sau này. Đây là vấn đề quan trọng, nhưng hiện nay, tín dụng sinh viên quy mô còn nhỏ, số tiền cũng nhỏ và chưa thực sự được quan tâm đúng mức nếu so sánh với các nước khác” - ông Tùng cho hay.