Thứ trưởng Bộ Công thương chỉ ra 6 lý do khiến một số cửa hàng xăng dầu đóng cửa

Thứ trưởng Bộ Công thương Đỗ Thắng Hải nhận định, tình hình thị trường mặt hàng xăng dầu trên thế giới và khu vực vừa qua hết sức là bất thường và nhiều chuyên gia cho rằng là "dị biệt".

Theo ông Hải, ngay từ cuối năm 2021, đặc biệt kể từ khi cuộc xung đột vũ trang giữa Nga và Ukraina xảy ra (bắt đầu từ tháng 2/2022), thị trường xăng dầu thế giới có diễn biến phức tạp, nguồn cung khan hiếm, giá liên tục tăng cao (giá xăng dầu thành phẩm thế giới bình quân 10 tháng năm 2022 đã tăng 57-85% so với cùng kỳ năm 2021).

Tuy nhiên, từ cuối tháng 6 đến cuối tháng 9/2022, giá xăng dầu có xu hướng giảm liên lục với biên độ lớn (nhưng vẫn ở mức cao so với cùng kỳ năm 2021). Từ đầu tháng 10 đến nay, giá thành phẩm xăng dầu thế giới lại có xu hướng tăng trở lại do quyết định giảm sản lượng khai thác dầu của OPEC+ và hiện nay tiếp tục có diễn biến phức tạp, khó lường.

Trong thời gian gần đây, xảy ra hiện tượng một số doanh nghiệp kinh doanh bán lẻ xăng dầu, một số cửa hàng xăng dầu đóng cửa hoặc tạm ngừng kinh doanh, bán cầm chừng, tập trung tại một số tỉnh, thành phố như TP HCM Cần Thơ, An Giang, Bình Phước, Đắk Lắk…

Lãnh đạo Bộ Công thương đã chỉ ra 6 nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên.

Thứ nhất, do nguồn cung xăng dầu trên thị trường quốc tế khan hiếm, không ổn định (chúng ta vẫn cần nhập khẩu 20 – 30% nguồn nhập khẩu về xăng dầu thành phẩm để phục vụ cho nhu cầu trong nước, ngoài ra chúng ta vẫn phải nhập khẩu dầu thô để phục vụ 2 nhà máy trong nước chế biến thành xăng dầu thành phẩm).

Thứ hai, do giá xăng dầu biến động lớn, phức tạp, dị biệt cho nên các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đã gặp khó khăn và thua lỗ liên tục, chính vì vậy nhiều doanh nghiệp đã thu hẹp hoạt động kinh doanh và nhập khẩu xăng dầu cầm chừng. Các doanh nghiệp đã phải cắt giảm mạnh chiết khấu bán hàng dẫn đến các doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu cũng bị ảnh hưởng hoặc không đủ chi phí duy trì kinh doanh và cắt giảm sản lượng hoặc gián đoạn việc bán hàng.

Thứ trưởng Bộ Công thương Đỗ Thắng Hải

Thứ ba, trong khi giá xăng dầu tăng, tỷ giá USD/VND tăng và nhiều doanh nghiệp vẫn còn khó tiếp cận nguồn ngoại tệ, nguồn tín dụng vì vậy các doanh nghiệp đầu mối không có đủ nguồn tài chính để nhập hàng với khối lượng như các năm trước nên chỉ chủ yếu duy trì lượng hàng đủ để cung cấp cho hệ thống phân phối trực thuộc của doanh nghiệp mình và duy trì lượng dự trữ tồn kho theo quy định.

Thứ tư, chi phí đưa xăng dầu từ nước ngoài về Việt Nam tăng liên tục và tăng cao trong khi các chi phí này chưa được kịp thời tính đúng, tính đủ vào giá cơ sở mặt hàng xăng dầu do nhà nước điều hành nên doanh nghiệp hạn chế lượng nhập khẩu để giảm thua lỗ.

Thứ năm, một số doanh nghiệp đầu mối khu vực phía Nam bị tước giấy phép kinh doanh xăng dầu trong 1-1,5 tháng (do vi phạm hành chính và bị xử phạt) dẫn đến thiếu nguồn cung cục bộ cho các đơn vị trước đây vẫn thường xuyên lấy hàng của doanh nghiệp đầu mối bị tước giấy phép này.

Thứ sáu, tình hình mưa bão ảnh hưởng đến việc vận chuyển hàng từ các nhà máy sản xuất trong nước và nhập khẩu về kho của doanh nghiệp làm chậm nguồn cung hàng hóa trong một số giai đoạn.

Về thẩm quyền trách nhiệm của mình, lãnh đạo Bộ Công thương cho biết đã phối hợp với UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu trên địa bàn có phương án bảo đảm nguồn cung xăng dầu; duy trì việc cung ứng xăng dầu trong hệ thống phân phối của doanh nghiệp; chỉ đạo các đơn vị chức năng trên địa bàn đôn đốc, kiểm tra, giám sát việc thực hiện các quy định về duy trì bán lẻ xăng dầu tại các cửa hàng; chỉ đạo các lực lượng chức năng trên địa bàn tạo điều kiện về việc thông quan hàng hóa nhập khẩu, cho phép các xe vận chuyển xăng dầu được đi trong thành phố trong giờ cao điểm để kịp cấp hàng cho các cửa hàng bán lẻ xăng dầu.

Đồng thời, Bộ Công thương cũng đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài chính, điều hành giá xăng dầu bám sát diễn biến giá xăng dầu thế giới, phù hợp với diễn biến cung cầu xăng dầu trong nước để bảo đảm hài hòa lợi ích giữa các chủ thể tham gia thị trường xăng dầu

Bên cạnh đó, Bộ Công thương cũng đã chỉ đạo các thương nhân đầu mối, thương nhân phân phối hỗ trợ lẫn nhau để điều phối nguồn hàng, tăng cường cung ứng xăng dầu tại một số địa phương có hiện tượng thiếu xăng dầu cục bộ.

Cùng với đó, Bộ Công thương cũng chỉ đạo lực lượng Quản lý thị trường trên toàn quốc phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng trên địa bàn (đầu mối là Sở Công thương) tăng cường kiểm tra, kiểm soát thị trường một cách chặt chẽ ở khâu bán lẻ và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm theo quy định.

Ngoài ra, Bộ Công thương cũng đã kiến nghị các cơ quan liên quan để trình các cấp có thẩm quyền giảm các loại thuế của mặt hàng xăng dầu (thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt) và đồng thời rà soát điều chỉnh mức chi phí đưa xăng dầu trong nước về đến cảng và premium trong nước theo mức phù hợp với thực tế phát sinh thời gian vừa qua để bảo đảm tính đúng, tính đủ trong giá cơ sở xăng dầu theo quy định hiện hành để khuyến khích các doanh nghiệp tăng lượng nhập hàng, bảo đảm duy trì nguồn cung xăng dầu ổn định cho thị trường.

Đặc biệt, Bộ Công thương cũng đã chỉ đạo các nhà máy sản xuất xăng dầu trong nước Bình Sơn và Nghi Sơn có các biện pháp hỗ trợ việc giao hàng nhanh cho doanh nghiệp, sử dụng nguồn hàng dự trữ để hỗ trợ cung ứng cho các đầu mối, ưu tiên bán hàng tại các khu vực bị thiếu cục bộ để kịp thời bổ sung nguồn hàng cho các cửa hàng bán lẻ; điều chỉnh cơ cấu sản xuất cho phù hợp với nhu cầu của thị trường, tăng lượng sản xuất xăng để cung ứng cho thị trường trong nước.

Bộ Công thương đã họp với Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam và các doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu nhằm đánh giá thực hiện tổng nguồn xăng dầu tối thiểu 9 tháng năm 2022 và phân giao tổng nguồn xăng dầu tối thiểu quý IV/2022 để bảo đảm cung ứng đủ xăng dầu cho thị trường trong nước.