Sáp nhập tỉnh cần ưu tiên giữ lại các địa danh có ý nghĩa lịch sử

Sáng 11/6, Quốc hội thảo luận ở tổ về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh năm 2025.

Tại tổ 2 (đoàn TP HCM), đa số các đại biểu Quốc hội đồng thuận với việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp tỉnh là chủ trương hoàn toàn đúng đắn, thể hiện sự sáng suốt, quyết tâm chính trị rất cao trong thực hiện cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy, sắp xếp các đơn vị hành chính với quy mô chưa từng có trên cơ sở phù hợp với trình độ phát triển, năng lực quản lý và yêu cầu về mở rộng không gian phát triển, kết hợp với điều chỉnh cơ cấu kinh tế, phân bổ và kết hợp các nguồn lực để tạo nền tảng ổn định lâu dài và sức bật cho đất nước theo các mục tiêu, tầm nhìn chiến lược và dài hạn trong kỷ nguyên mới.

Nêu quan điểm về nội dung sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh năm 2025, đại biểu Trương Trọng Nghĩa đề xuất việc sắp xếp, sáp nhập cần ưu tiên giữ lại các địa danh có ý nghĩa lịch sử, gắn liền với quá trình đấu tranh dựng nước và giữ nước của dân tộc.

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa.

Khi sắp xếp, sáp nhập có thể có địa danh mất đi, nhưng chúng ta cần giữ lại tối đa các địa danh gắn liền với giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc; bởi địa danh là hồn cốt của dân tộc gắn liền với quá trình lịch sử, góp phần đào tạo con người Việt Nam.

Do đó, những địa danh như: Lam Sơn, Mê Linh, Chí Linh, Ba Đình, Hoàn Kiếm, Phú Xuân, Sài Gòn, Gia Định, Chợ Lớn… cần được lưu giữ. Đại biểu Trương Trọng Nghĩa đề xuất Quốc hội nên có chủ trương nhất quan về việc giữ lại các địa danh mang tính lịch sử, ưu tiên các địa danh gắn liền với truyền thống văn hóa.

Cũng tham gia đóng góp ý kiến, đại biểu Trần Hoàng Ngân khẳng định, tờ trình về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh năm 2025 đã thể hiện rõ 2 nội dung quan trọng, một là góp phần tinh gọn bộ máy hành chính, giảm gánh nặng ngân sách, hai là mở ra không gian phát triển cho các địa phương.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân.

Từ khi đất nước thống nhất năm 1975, số đơn vị hành chính cấp tỉnh đã có những thay đổi rất lớn, ban đầu là 38 tỉnh, sau tăng lên thành 44 tỉnh, rồi 64 tỉnh và hiện tại còn 63 tỉnh, thành phố, tức tăng gần 40%. Điều này đã phát sinh hệ thống bộ máy quản lý Nhà nước rất nặng.

Tuy nhiên, trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 và thời đại số hiện nay, vấn đề áp dụng chính quyền số, chính quyền điện tử đã đặt ra việc tinh gọn bộ máy quản lý Nhà nước là rất cần thiết.

Theo đại biểu Trần Hoàng Ngân, để đạt được mục tiêu vừa tinh gọn vừa đảm bảo hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, việc sắp xếp các tỉnh, thành cần phải lưu ý một số vấn đề.

Cụ thể, sau sắp xếp, sáp nhập, để các địa phương phát huy hết tiềm năng, lợi thế, cần có giải pháp để kết nối liên thông các tỉnh, đảm bảo hạ tầng đồng bộ, không chỉ hạ tầng giao thông mà cả hạ tầng số.

Ví dụ như trường hợp TP HCM mới, sau sáp nhập bao gồm có cả thêm tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu và Bình Dương, hiện khoảng cách kết nối giữa 3 địa phương vào khoảng trên dưới 100km. Do đó, việc kết nối các địa phương cần được đảm bảo, nhất là ở lĩnh vực hạ tầng.

Để làm được điều này, các địa phương cần nguồn lực rất lớn, đặc biệt là nguồn lực tài chính. Do đó, đại biểu Trần Hoàng Ngân đề nghị Bộ Chính trị, Chính phủ, Quốc hội xem xét tại Luật Ngân sách Nhà nước, ưu tiên cho phép các địa phương được giữ lại nguồn thu từ đất đai trong 5 năm, giai đoạn 2026-2030, để đầu tư kết nối hạ tầng đồng bộ; TP HCM nếu phải điều tiết 30% nguồn thu từ đất đai về Trung ương sẽ là rất nặng, có thể dẫn tới thiếu hụt nguồn lực đầu tư hạ tầng.

Ngoài ra, đại biểu Trần Hoàng Ngân cũng đề xuất cần tiếp tục đẩy mạnh hoàn thiện thể chế, trong đó chú ý đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho các địa phương; ưu tiên tính tự chủ, tự quyết, tự chịu trách nhiệm của địa phương. Đồng thời, thể chế cần tương thích với điều kiện kinh tế xã hội, bộ máy quản lý về dân số, quy mô kinh tế của địa phương mới.

Ví dụ như TP HCM mới với quy mô 14 triệu dân, chiếm 1/4 GDP cả nước và 1/3 tổng thu ngân sách, là cực tăng trưởng quan trọng của cả nước. Với quy mô như vậy, thành phố cần thể chế tương thích mới có thể phát huy không gian phát triển, tạo được động lực mới ngoài 3 động lực truyền thống là đầu tư, tiêu dùng và xuất khẩu.