Người được bổ nhiệm ở cơ quan Nhà nước chỉ có một quốc tịch Việt Nam

Sáng 28/4, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc tịch Việt Nam.

Trình bày tờ trình tóm tắt dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc tịch Việt Nam, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, dự thảo luật tập trung vào 2 chính sách lớn.

Chính sách 1: Sửa đổi, bổ sung một số quy định liên quan đến việc nhập quốc tịch Việt Nam nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các trường hợp có cha đẻ hoặc mẹ đẻ hoặc ông bà nội hoặc ông bà ngoại là công dân Việt Nam; nhà đầu tư, nhà khoa học, chuyên gia nước ngoài... được nhập quốc tịch Việt Nam.

Chính sách 2: Sửa đổi, bổ sung một số quy định liên quan đến việc trở lại quốc tịch Việt Nam nhằm tạo điều kiện cho các trường hợp đã mất quốc tịch Việt Nam được trở lại quốc tịch Việt Nam.

Dự thảo luật sửa đổi, bổ sung gồm 3 Điều; sửa đổi, bổ sung nội dung của 19/44 điều của Luật Quốc tịch Việt Nam, bãi bỏ 1 Điều. Trong đó, sửa đổi, bổ sung quy định về nhập quốc tịch Việt Nam như sửa đổi quy định tại khoản 1 Điều 19 theo hướng đối với người chưa thành niên có cha hoặc mẹ là công dân Việt Nam thì không cần đáp ứng điều kiện “có năng lực hành vi dân sự đầy đủ”.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh trình bày tờ trình.

Đồng thời, sửa đổi, bổ sung quy định về trở lại quốc tịch Việt Nam như sửa đổi, bổ sung khoản 5 Điều 23 theo hướng “Người xin trở lại quốc tịch Việt Nam được giữ quốc tịch nước ngoài nếu đáp ứng các điều kiện do Chính phủ quy định và được Chủ tịch nước cho phép” và giao Chính phủ quy định điều kiện cụ thể.

Về những nội dung bổ sung, Bộ trưởng Tư pháp cho biết dự luật bổ sung điều kiện "phải là người chỉ có một quốc tịch là quốc tịch Việt Nam và phải thường trú tại Việt Nam'' khi công dân Việt Nam đồng thời có quốc tịch nước ngoài tham gia vào các cơ quan dân cử, các cơ quan của hệ thống chính trị và thực hiện nghĩa vụ quân sự, công an... quy định này nhằm bảo đảm vấn đề an ninh chính trị, lợi ích quốc gia.

Bên cạnh đó, để tạo sự linh hoạt trong việc có thể tuyển dụng được các trường hợp cụ thể có năng lực nổi trội tham gia công chức Nhà nước, dự thảo luật đã quy định "trường hợp đặc biệt do Chính phủ quy định".

Theo dự thảo luật được Chính phủ trình, người ứng cử, được bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm, giữ chức vụ, chức danh theo nhiệm kỳ; được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh vào các cơ quan Nhà nước và tổ chức chính trị - xã hội ở Trung ương, địa phương; tham gia lực lượng vũ trang của Việt Nam, phải là người chỉ có một quốc tịch là quốc tịch Việt Nam và phải thường trú tại Việt Nam, trừ trường hợp đặc biệt do Chính phủ quy định.

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng nêu rõ, Ủy ban tán thành sự cần thiết ban hành luật với những lý do nêu tại tờ trình của Chính phủ; tán thành việc áp dụng trình tự, thủ tục rút gọn trong xây dựng, ban hành luật; hồ sơ dự án luật đầy đủ các tài liệu theo quy định, đủ điều kiện trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho ý kiến.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng trình bày báo cáo thẩm tra.

Chủ nhiệm Hoàng Thanh Tùng cho biết, nội dung dự thảo luật cơ bản phù hợp với quy định của Hiến pháp năm 2013. Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cho rằng, các quy định trong dự thảo luật sẽ là cơ sở pháp lý quan trọng để xem xét, quyết định cho phép người Việt Nam ở nước ngoài được nhập quốc tịch, trở lại quốc tịch Việt Nam, được hưởng các quyền của công dân Việt Nam.

Vì vậy, để bảo đảm đúng tinh thần tại khoản 2 Điều 14 của Hiến pháp, đa số ý kiến trong Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị quy định cụ thể trong dự thảo luật mà không giao Chính phủ quy định điều kiện người nhập quốc tịch, trở lại quốc tịch Việt Nam mà được giữ quốc tịch nước ngoài tại khoản 3 Điều 19, khoản 5 Điều 23 của dự thảo luật. Có ý kiến tán thành giao Chính phủ quy định các nội dung này như dự thảo luật để bảo đảm linh hoạt và có thể thay đổi khi có yêu cầu mới về đối ngoại, chủ quyền quốc gia.

Về quan hệ giữa Nhà nước và công dân (khoản 1 Điều 1 của dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số khoản của Điều 5 của Luật Quốc tịch Việt Nam), Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cơ bản nhất trí bổ sung quy định “phải là người chỉ có một quốc tịch là quốc tịch Việt Nam” đối với “Người ứng cử, được bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm, giữ chức vụ, chức danh theo nhiệm kỳ; được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh vào các cơ quan nhà nước và tổ chức chính trị xã hội ở Trung ương, địa phương; tham gia lực lượng vũ trang của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam".

Tuy nhiên, việc quy định có ngoại lệ đối với tất cả các đối tượng này thì cần được cân nhắc thận trọng, kỹ lưỡng; trường hợp đặc biệt chỉ nên xem xét, áp dụng đối với đối tượng "được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh vào các cơ quan nhà nước và tổ chức chính trị xã hội ở Trung ương, địa phương" mà cần phải thu hút, tạo điều kiện để tuyển dụng nhân tài.

Bên cạnh đó, đề nghị tiếp tục rà soát các luật hiện hành có yêu cầu "chỉ có một quốc tịch Việt Nam", có quy định tiêu chuẩn, điều kiện chỉ là "công dân Việt Nam" để đề xuất sửa đổi, bổ sung phù hợp.

Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu rõ, về điều kiện người nhập trở lại quốc tịch Việt Nam mà được giữ quốc tịch nước ngoài, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị quy định ngay trong luật một số điều kiện cơ bản mang tính nguyên tắc và giao cho Chính phủ quy định chi tiết các điều kiện đó, gồm cả các trường hợp đặc biệt, đảm bảo vừa thể hiện rõ ràng, minh bạch, vừa thể hiện sự phân cấp linh hoạt, đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Về quy định điều kiện chỉ có một quốc tịch là quốc tịch Việt Nam đối với người ứng cử, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất cả 3 đối tượng mà Chính phủ đề xuất; tuy nhiên đề nghị và thống nhất với ý kiến của Ủy ban Pháp luật và Tư pháp là tiếp tục rà soát, đề xuất sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan để bảo đảm tính thống nhất trong hệ thống pháp luật.