Ngân hàng có quyền xử lý tài sản bảo đảm để thu hồi nợ

Theo Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Đoàn Thái Sơn, trên cơ sở tổng kết quá trình thực hiện Nghị quyết 42/2017/QH14, Luật Các tổ chức tín dụng đã luật hóa một số quy định về nợ xấu, xử lý tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài như: bán nợ xấu và tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu; mua, bán nợ xấu của tổ chức mua bán, xử lý nợ; mua, bán khoản nợ xấu có tài sản bảo đảm là quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất hình thành trong tương lai; thứ tự ưu tiên thành toán khi xử lý tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu…

Luật Các tổ chức tín dụng mới cũng có quy định chuyển tiếp cho một số trường hợp đang áp dụng quy định của Nghị quyết 42 nhưng không luật hóa, đảm bảo quá trình xử lý nợ xấu không bị gián đoạn.

Về một số lo ngại khi Luật Các tổ chức tín dụng năm 2024 không luật hóa quy định về việc thu giữ tài sản đảm bảo liệu có tác động không tốt đến quá trình xử lý nợ xấu, nhất là khi Nghị quyết số 42 của Quốc hội về thí điểm xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng hết hiệu lực từ ngày 31/12/2023, ông Đoàn Thái Sơn cho biết, sau 6 năm thực hiện Nghị quyết số 42 đã tạo hiệu lực, hiệu quả trên thực tế, nhờ nghị quyết này, ý thức trả nợ của khách hàng tăng lên rất cao.

Qua tổng kết thực hiện Nghị quyết 42 cho thấy đã mang lại nhiều chuyển biến tích cực, thể hiện định hướng, chính sách đúng đắn của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, qua đó củng cố niềm tin của xã hội đối với công tác xử lý nợ xấu của hệ thống các tổ chức tín dụng; đóng góp quan trọng vào kết quả cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng gắn với xử lý nợ xấu và cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2016 - 2020.

Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Đoàn Thái Sơn.

Trong quá trịnh sửa đổi luật, Chính phủ đề xuất luật hóa quy định về tài sản bảo đảm tại Nghị định 42 vào Luật Các tổ chức tín dụng năm 2024, tuy nhiên trong quá trình thảo luận, có nhiều ý kiến của đại biểu Quốc hội, các bộ, ngành, cơ quan liên quan, Chính phủ cũng đã thống nhất không luật hóa quy định này về tài sản bảo đảm.

Do đó, trong trường hợp các bên không có thỏa thuận khác thì tổ chức tín dụng có quyền xử lý nợ, tài sản bảo đảm theo hợp đồng, thỏa thuận cấp tín dụng, hợp đồng bảo đảm và quy định của pháp luật. Việc cơ cấu lại thời hạn trả nợ, mua, bán nợ của tổ chức tín dụng thực hiện theo quy định của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước.

“Để đảm bảo hạn chế tác động tiêu cực khi thực thi luật, các tổ chức tín dụng cần làm tốt hơn khâu thẩm định, quy định về thỏa thuận hợp đồng, tranh tụng tại tòa về tranh chấp liên quan đến giao tài sản bảo đảm”, Phó Thông đốc Ngân hành Nhà nước Đoàn Thái Sơn nhấn mạnh.

Một số ý kiến băn khoăn luật quy định chuyển nhượng dự án bất động sản là tài sản đảm bảo thu hồi nợ thực hiện theo pháp luật về bất động sản và pháp luật có liên quan nhưng chỉ cắt giảm điều kiện chủ thể kinh doanh bất động sản không cần là doanh nghiệp có ngành nghề kinh doanh bất động sản mà không cắt giảm điều kiện của dự án.

Theo đó, trường hợp chuyển nhượng dự án để thu hồi nợ vẫn phải được phê duyệt quy hoạch chi tiết và phải hoàn thành giải phóng mặt bằng, đã có quyết định giao đất và có nghĩa vụ tài chính về đất đai. Cũng có ý kiến lo ngại quy định này làm giảm nguồn vốn tín dụng từ ngân hàng vào bất động sản do tâm lý siết chặt điều kiện cho vay và chỉ giải ngân khi dự án đã đủ điều kiện chuyển nhượng.

Nói về vấn đề này, ông Đoàn Thái Sơn cho biết, khoản 3 Điều 200 quy định: “Tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, công ty quản lý nợ và khai thác tài sản của tổ chức tín dụng, công ty quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam thành lập và hoạt động theo quy định của pháp luật về các tổ chức tín dụng được quyền chuyển nhượng toàn bộ hoặc một phần dự án bất động sản là tài sản bảo đảm để thu hồi nợ theo quy định về chuyển nhượng toàn bộ hoặc một phần dự án bất động sản của Luật Kinh doanh bất động sản và quy định khác của pháp luật có liên quan nhưng không phải áp dụng quy định về điều kiện chủ thể kinh doanh bất động sản đối với bên chuyển nhượng dự án bất động sản của Luật Kinh doanh bất động sản”.

Theo ông Sơn, quy định tại khoản 15 Điều 210 và khoản 3 Điều 200 cho thấy, đối với các dự án bất động sản là tài sản bảo đảm trước ngày Luật các Tổ chức tín dụng năm 2024 có hiệu lực sẽ được phép thực hiện, kế thừa theo Nghị quyết 42; còn từ ngày Luật Các tổ chức tín dụng năm 2024 có hiệu lực, nội dung này đã được quy định chặt chẽ trong Luật Đất đai và Luật Kinh doanh bất động sản.