Việc kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ còn hạn chế

Sáng 9/12, Quốc hội nghe Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng trình bày báo cáo thẩm tra về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2025.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, năm 2025 công tác phòng chống tham nhũng lãng phí tiêu cực vẫn được Đảng, Nhà nước xác định nhiệm vụ quan trọng thường xuyên. Dưới sự lãnh đạo chỉ đạo tập trung thống nhất của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, với sự nỗ lực, cố gắng của các cấp, các ngành, các địa phương, sự tham gia tích cực của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên, các cơ quan truyền thông báo chí và nhân dân, công tác đấu tranh phòng chống tham nhũng, lãng phí tiêu cực tiếp tục được đẩy mạnh, đạt nhiều kết quả quan trọng.

Tham nhũng được kiềm chế, ngăn chặn, trong đó đã chú trọng phòng ngừa, ngăn chặn việc lợi dụng, sắp xếp tổ chức bộ máy để tham nhũng, tiêu cực. Công tác xây dựng hoàn thiện thể chế về phòng chống tham nhũng, lãng phí tiêu cực được tăng cường.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng.

Các giải pháp phòng ngừa tham nhũng được tập trung lãnh đạo chỉ đạo thực hiện và đạt nhiều kết quả tích cực. Tập trung thanh tra, kiểm tra, rà soát các công trình dự án chậm tiến độ, tồn đọng kéo dài, hiệu quả thấp gây thất thoát lãng phí lớn để có cơ chế chính sách giải quyết dứt điểm.

Vai trò trách nhiệm của người đứng đầu các cơ quan, tổ chức, đơn vị trong phòng chống tham nhũng lãng phí tiêu cực ngày càng được khẳng định, phát huy. Công tác phối hợp phát hiện xử lý tham nhũng tiêu cực qua hoạt động thanh tra, kiểm tra, giám sát, kiểm toán tiếp tục được đẩy mạnh. Công tác điều tra, truy tố, xét xử các vụ án tham nhũng kinh tế được thực hiện nghiêm túc tuân thủ quy định của pháp luật.

Công tác thu hồi tài sản tham nhũng có nhiều chuyển biến đạt kết quả tích cực. Các ban chỉ đạo phòng chống tham nhũng lãng phí tiêu cực cấp tỉnh được khẩn trương kiện toàn, đã phát huy vai trò trách nhiệm, triển khai có hiệu quả công tác đấu tranh phòng chống tham nhũng lãng phí tiêu cực về địa phương và cơ sở.

Năm 2025 tiếp tục phát hiện xử lý nhiều vụ án tham nhũng tiêu cực lớn gây hậu quả nghiêm trọng. Làm rõ sai phạm, xử lý hình sự, xử lý hành chính, xử lý kỷ luật đối với nhiều cán bộ công chức, trong đó có các cán bộ lãnh đạo diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý ở cả trung ương và địa phương.

Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong và Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh.

“Những kết quả nêu trên đã tiếp tục khẳng định công tác đấu tranh phòng chống tham nhũng lãng phí tiêu cực ngày càng hiệu quả, quyết liệt, không chững lại, không trùng xuống, tạo sự lan tỏa sâu trong xã hội, được cán bộ đảng viên và nhân dân đồng tình ủng hộ, đánh giá cao”, Chủ nhiệm Hoàng Thanh Tùng khẳng định.

Tuy nhiên, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cũng chỉ rõ một số chủ trương của Đảng chậm được thể chế hóa, chất lượng một số văn bản còn hạn chế; tình trạng chậm ban hành văn bản quy định chi tiết thi hành chưa được xử lý dứt điểm.

Công tác tuyên truyền giáo dục về phòng chống tham nhũng, lãng phí tiêu cực hiệu quả chưa cao. Không ít cán bộ đảng viên, công chức, viên chức còn có biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, thực hiện hành vi tham nhũng, lãng phí tiêu cực. Vẫn còn trường hợp lợi dụng doanh nghiệp, nhà báo, cơ quan báo chí để thực hiện hành vi nhũng nhiễu, cưỡng đoạt tài sản của doanh nghiệp.

Việc thực hiện một số biện pháp phòng ngừa tham nhũng còn có những hạn chế; tình trạng vi phạm việc thực hiện công khai, minh bạch trong tổ chức hoạt động, vi phạm trong thực hiện định mức tiêu chuẩn, chế độ vẫn chưa có sự chuyển biến tích cực, thậm chí có chiều hướng gia tăng.

Việc thực hiện quy tắc ứng xử, chấp hành kỷ cương, kỷ luật hành chính của cán bộ, công chức, viên chức ở một số cơ quan, đơn vị địa phương còn chưa nghiêm; Tình trạng nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp vẫn chưa được khắc phục triệt để; Tình trạng né tránh, đùn đẩy trách nhiệm trong thực thi công vụ vẫn diễn ra.

Việc triển khai thực hiện các quy định của pháp luật về trách nhiệm giải trình ở một số cơ quan, đơn vị địa phương chưa thường xuyên, còn mang tính hình thức, chưa đáp ứng yêu cầu đặt ra. Một số cơ quan hành chính và người đứng đầu cơ quan hành chính chưa thực sự chủ động trong việc thực hiện trách nhiệm giải trình, nhất là trong các trường hợp có thông tin dư luận từ báo chí nhân dân về các hành vi tham nhũng lãng phí tiêu cực.

Việc kiểm soát tài sản thu nhập của người có chức vụ quyền hạn còn hạn chế; Còn nhiều vi phạm về thực hiện trình tự, thủ tục, nội dung kê khai tài sản thu nhập theo mẫu quy định.

Trong cải cách thủ tục hành chính còn tình trạng chưa quan tâm đúng mức tới việc đơn giản hóa thủ tục hành chính, chất lượng cung cấp dịch vụ công trực tuyến chưa cao. Việc vận hành trung tâm phục vụ hành chính công tại một số địa phương bước đầu còn gặp vướng mắc.

Trong công tác phát hiện xử lý tham nhũng, thu hồi tài sản tham nhũng, việc chậm ban hành, chậm thực hiện kết luận thanh tra chưa được xử lý triệt để. Công tác tự kiểm tra phát hiện tham nhũng trong nội bộ chưa có nhiều chuyển biến. Chất lượng, tiến độ giải quyết một số vụ việc, vụ án tham nhũng chưa đạt yêu cầu.

Còn có vụ án phải đình chỉ do không có sự việc phạm tội xảy ra hoặc hành vi không cấu thành tội phạm; vẫn còn một số vụ án phải trả hồ sơ nhiều lần để điều tra bổ sung; nhiều vụ án phải tạm đình chỉ. Giá trị tài sản tham nhũng phải thu hồi vẫn còn tồn đọng lớn.

Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cũng tán thành với đánh giá của Chính phủ về tình hình tham nhũng năm 2025, cho rằng tình trạng tham nhũng lãng phí tiêu cực vẫn còn diễn biến phức tạp trên một số lĩnh vực.

Tham nhũng tiếp tục xảy ra ngay trong các cơ quan có nhiệm vụ phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; Tình trạng nhũng nhiễu, tiêu cực trong khu vực hành chính, dịch vụ công vẫn còn nhiều.

Thực trạng cho thấy còn có sự buông lỏng quản lý, thiếu trách nhiệm của nhiều tập thể, cá nhân, nhất là người đứng đầu trong công tác quản lý nhà nước và một số lĩnh vực. Việc triển khai thực hiện các biện pháp phòng ngừa tham nhũng còn chưa thực sự phát huy hiệu quả. Nhiều biện pháp phòng ngừa mang tính hình thức, công tác kiểm tra, giám sát việc thực thi quyền lực của người có chức vụ quyền hạn chưa được quan tâm đúng mức.

Việc khắc phục tình trạng cán bộ, công chức, viên chức né tránh trách nhiệm, sợ sai, không dám làm còn chậm; nhiều tồn tại, hạn chế đã được nhận diện rõ từ nhiều năm qua nhưng đến nay vẫn chưa có giải pháp khắc phục triệt để.

Chủ nhiệm Hoàng Thanh Tùng đề nghị Chính phủ phân tích rõ “nguy cơ” của tham nhũng, lãng phí tiêu cực đối với sự tồn vong của chế độ đến nay đã được đẩy lùi đến đâu để dự báo đúng tình hình. Đồng thời, tổng kết đánh giá, nhận diện đầy đủ các hạn chế, nguyên nhân và đề ra giải pháp đột phá đáp ứng yêu cầu của tình hình mới.

Năm 2025, việc ban hành sửa đổi bổ sung nhiều đạo luật với tư duy lập pháp mới, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, thực hiện cơ chế giải quyết khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật theo nghị quyết số của Quốc hội.

Bên cạnh việc tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cũng đồng thời đặt ra những thách thức trực tiếp đối với công tác kiểm soát quyền lực, phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Chủ nhiệm Hoàng Thanh Tùng đề nghị Chính phủ tiếp tục nghiên cứu để đưa ra các giải pháp phù hợp.

Ủy ban cơ bản tán thành nhiều phương hướng, nhiệm vụ, phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực năm 2026 và các kiến nghị được nêu trong báo cáo của Chính phủ; đồng thời đề nghị Chính phủ nghiên cứu bổ sung hoặc làm rõ hơn một số phương hướng nhiệm vụ cụ thể.

Theo đó, cần tiếp tục xây dựng hoàn thiện đồng bộ hệ thống pháp luật, thể chế hóa đầy đủ chủ trương đường lối của Đảng để phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực thành pháp luật. Khắc phục các sơ hở, vướng mắc, bất cập do quy định của pháp luật dẫn đến tham nhũng, lãng phí tiêu cực. Đề cao trách nhiệm, nhất là trách nhiệm người đứng đầu trong công tác xây dựng thi hành pháp luật; thực hiện đồng bộ có hiệu quả các biện pháp phòng chống tham nhũng, chuyển trọng tâm sang phòng ngừa; chủ động nhận diện, dự báo, cảnh báo vi phạm từ sớm, từ xa, kiên quyết không để tái diễn các sai phạm cũ.

Chính phủ cũng cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, tập trung vào các lĩnh vực quản lý, sử dụng đất đai, xây dựng, đấu thầu, quản lý tài nguyên khoáng sản, sản xuất buôn bán hàng giả và thực phẩm, thuốc chữa bệnh, lĩnh vực lao động, y tế. Tập trung rà soát, xử lý trụ sở dư sau sắp xếp để phòng chống tham nhũng lãng phí tiêu cực. Tiếp tục quan tâm ngăn chặn tình trạng nhũng nhiễu, tiêu cực, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, cần nâng cao hơn nữa chất lượng hiệu quả công tác phát hiện, xử lý tội phạm tham nhũng, thu hồi tài sản tham nhũng. Tiếp tục vận động đầu thú, truy bắt các đối tượng bỏ trốn ra nước ngoài. Tập trung chỉ đạo khắc phục những bất cập trong công tác giám định giá tài sản.

Ngoài ra, cần tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ công chức viên chức chuyên nghiệp có kỷ cương, kỷ luật hành chính, có năng lực phẩm chất đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Quan tâm thực hiện các giải pháp chấn chỉnh, xử lý tình trạng làm việc cầm chừng, né tránh, đùn đẩy, sợ sai, không dám làm cho cán bộ đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo quản lý các cấp.