Đền Mẫu Đồng Đăng - chốn linh thiêng nơi biên giới xứ Lạng

Với kiến trúc cổ kính, không gian linh thiêng cùng những huyền thoại gắn liền với Mẫu Liễu Hạnh, ngôi đền là một trong những điểm đến tiêu biểu của tín ngưỡng thờ Mẫu tại vùng biên giới phía Bắc Việt Nam.

Chốn thiêng miền biên ải Xứ Lạng

Huyền thoại về Đền Mẫu Đồng Đăng

Theo truyền thuyết dân gian, Đền Mẫu Đồng Đăng là nơi diễn ra cuộc gặp gỡ giữa Mẫu Liễu Hạnh và Trạng Bùng Phùng Khắc Khoan sau khi ông đi sứ từ Trung Quốc trở về.

Cổng vào Đền Mẫu Đồng Đăng

Tương truyền rằng, khi ngao du đến vùng biên giới Lạng Sơn, Mẫu Liễu Hạnh thấy một ngôi chùa bị bỏ hoang, cỏ mọc um tùm, bia đá phủ đầy bụi. Bà ngồi tựa gốc cây thông, gảy đàn và cất tiếng hát ca ngợi cảnh sơn thủy hữu tình, đồng thời nhắc khéo Phùng Khắc Khoan về việc trùng tu chùa.

Nhận ra người đối diện là Liễu Hạnh Công Chúa, ông Trạng đã giao lại một khoản tiền nhờ các bậc cao niên địa phương tu sửa chùa, đồng thời để lại một câu thơ khắc lên bia đá: "Tùng lâm tịch mịch phất nhân gia" (Rừng thông tĩnh mịch có nhà Phật). Về sau, chùa được trùng tu và tôn tạo thành Đền Mẫu Đồng Đăng như ngày nay.

Người dân sắm sửa đồ lễ vào Đền

Đền Mẫu Đồng Đăng lần đầu được xây dựng vào khoảng thế kỷ XIX tại một mái đá sát chân núi, cách vị trí hiện tại khoảng 300m về phía Đông Bắc. Nhận thấy địa điểm cũ chật hẹp, Nhân dân địa phương đã di dời đền về vị trí hiện tại và dựng lên một bát hương nhỏ để thờ. Từ năm 1990, đền tiếp tục được trùng tu, xây dựng khang trang hơn nhờ sự đóng góp của Nhân dân.

Đây là một trong những nét văn hoá đầu Xuân

Ngôi đền hiện có kiến trúc bề thế với 5 khu thờ tự, bao gồm hậu cung, cung đệ nhất, đệ nhị, đại bái và các công trình phụ cận. Đền được xây dựng theo kiến trúc 2 tầng vững chắc, mặt sau tựa vào chân núi đá, mặt trước hướng ra trung tâm thị trấn Đồng Đăng. Bên trong đền vẫn còn lưu giữ nhiều di vật cổ quý giá như bia đá ma nhai, nghiên mực đá chạm khắc từ triều Gia Long (1809), hoành phi câu đối… Đây là một trong những di tích tiêu biểu của tín ngưỡng thờ Mẫu tại Lạng Sơn.

Người dân sắm lễ đơn giản, mong một năm thuận lợi mọi mặt

Năm 2002, Đền Mẫu Đồng Đăng được Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn xếp hạng di tích cấp tỉnh.

Hành hương về Đền Mẫu - Lễ hội truyền thống

Lễ hội chính của Đền Mẫu Đồng Đăng diễn ra vào ngày 10 tháng Giêng âm lịch. Từ những ngày đầu năm mới, hàng nghìn du khách đã hành hương về đền để dâng lễ, cầu bình an, may mắn, phát tài phát lộc. Ngoài dịp đầu năm, nhiều du khách cũng thường đến đền vào khoảng tháng 9 - tháng 10 âm lịch.

Chị Trường và chị Hoa duy trì việc đi lễ Đền Mẫu đầu năm đã nhiều năm nay

Chị Trần Thị Trường (du khách đến từ Hà Nội) chia sẻ: “Tôi đã nhiều lần đến Đền Mẫu Đồng Đăng vào dịp đầu năm để cầu bình an. Mỗi lần đến đây, tôi đều cảm nhận được sự trang nghiêm và linh thiêng. Không gian đền rộng rãi, thoáng đãng, các bài trí thờ tự rất đẹp và tôn nghiêm. Đây thực sự là một điểm đến tâm linh không thể bỏ lỡ khi tới Lạng Sơn”.

Nhằm bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của Đền Mẫu Đồng Đăng, UBND thị trấn Đồng Đăng đã triển khai nhiều giải pháp tích cực. Từ năm 2017 đến nay, chính quyền địa phương đã thực hiện nhiều đợt tu bổ, tôn tạo, sơn sửa các hạng mục như nhà ăn, gian thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh, lầu hóa vàng, cổng đền.

Nét đẹp chốn biên giới

Được biết, mỗi năm, đền đón khoảng 150.000 - 180.000 lượt khách thập phương đến chiêm bái. Để bảo đảm không gian thờ tự sạch sẽ, trang nghiêm, Ban Quản lý đã bố trí 6 nhân viên bảo vệ thường trực, quét dọn đền hai lần mỗi ngày.

Bên cạnh đó, UBND thị trấn Đồng Đăng đã kiện toàn Ban Quản lý di tích đền Mẫu gồm 9 thành viên, trong đó có đại diện UBND thị trấn. Ban quản lý thường xuyên kiểm tra, chấn chỉnh những vi phạm trong việc khai thác giá trị di tích, xử lý các hành vi tiêu cực, phản văn hóa, đồng thời tổ chức lễ hội hằng năm đảm bảo thuần phong mỹ tục, đúng quy định của Nhà nước.

Du khách Trung Quốc đến Đền Mẫu Đồng Đăng đầu Xuân

Không chỉ thu hút du khách trong nước, Đền Mẫu Đồng Đăng còn là điểm đến yêu thích của nhiều khách quốc tế, đặc biệt là khách du lịch Trung Quốc do vị trí gần cửa khẩu.

Anh A Lý, du khách đến từ Quảng Tây (Trung Quốc), chia sẻ: “Tôi nghe nhiều người bạn giới thiệu về Đền Mẫu Đồng Đăng nên quyết định đến đây tham quan. Kiến trúc ngôi đền rất đẹp, không gian rộng rãi, yên bình. Tôi đặc biệt thích những câu đối cổ được khắc trên bia đá, thể hiện bề dày lịch sử của nơi này. Người dân địa phương cũng rất hiếu khách, thân thiện".

Người dân đến Đền Mẫu với nhiều ước nguyện cho năm mới

Chị Trần Vân Anh, người dân địa phương chia sẻ: Trong những ngày Mùng 1, 2, 3 Tết hằng năm, người đến đền Mẫu chủ yếu là du khách Trung Quốc, những gia đình trên địa bàn thị trấn hoặc TP Lạng Sơn. Bắt đầu từ Mùng 4 Tết, khách thập phương đến với Đền Mẫu đông hơn. Năm nay chúng tôi được thông báo Lễ hội Đồng Đăng sẽ tổ chức to hơn năm trước và tập trung vào ngày Mùng 9 âm lịch hứa hẹn sẽ có nhiều hoạt động ý nghĩa".