Đề xuất mô hình cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện ở một số địa phương

Chiều 8/10, tại phiên họp thứ 50, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã nghe tờ trình dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) và cho ý kiến vào dự thảo luật này.

Trình bày tờ trình, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng cho biết, việc sửa đổi Luật Báo chí là cần thiết để khắc phục những hạn chế của Luật năm 2016, bảo đảm quyền tự do báo chí, tự do ngôn luận của công dân theo Hiến pháp, đồng thời điều chỉnh kịp thời với sự phát triển nhanh của công nghệ thông tin và truyền thông hiện đại.

Dự thảo luật cũng quy định các nguyên tắc về mô hình hoạt động, kinh tế báo chí, mở rộng không gian hoạt động của báo chí để phát triển báo chí trong bối cảnh sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, đáp ứng yêu cầu thông tin, tuyên truyền trong kỷ nguyên mới.

Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng.

Theo đó, dự thảo luật bổ sung quy định cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện là cơ quan báo chí có nhiều loại hình báo chí, cơ quan báo chí trực thuộc; được có cơ chế đặc thù về tài chính theo quy định của Chính phủ.

Việc hoạt động cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện phải phù hợp với quy hoạch phát triển mạng lưới cơ sở báo chí, phát thanh, truyền hình, thông tin điện tử, cơ sở xuất bản được Thủ tướng phê duyệt.

Cơ quan báo và phát thanh, truyền hình địa phương là cơ quan báo chí thuộc tỉnh ủy, thành ủy, có nhiều loại hình báo chí, sản phẩm báo chí.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh.

Người đứng đầu cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện (tổng giám đốc) có vai trò lãnh đạo, chỉ đạo toàn diện về quản lý tài sản, tài chính đối với trường hợp Nhà nước giao tài sản; cơ quan báo chí trực thuộc được giao quản lý tài sản, tài chính như đại diện sở hữu vốn Nhà nước.

Thẩm tra sơ bộ, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, một trong những điểm mới của dự thảo luật là bổ sung quy định về cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện.

Theo Quyết định 362/QĐ-TTg, có 6 cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện. Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội đề nghị cơ quan soạn thảo bổ sung nguyên tắc về tiêu chí xác định các cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện, về cơ chế đặc thù tài chính tại dự thảo.

“Có ý kiến cho rằng, ngoài 6 cơ quan báo chí trên, cần cân nhắc bổ sung cơ quan báo chí truyền thông chủ lực đa phương tiện ở một số địa phương, hoặc một số đơn vị đã xây dựng được uy tín, thương hiệu từ lâu, đã có vị trí nhất định trong hoạt động báo chí”, ông Nguyễn Đắc Vinh nói.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thành Tùng.

Bên cạnh đó, so với luật hiện hành, dự thảo đã bổ sung quy định về hoạt động báo chí trên không gian mạng, cập nhật kịp thời yêu cầu quản lý nhà nước trong bối cảnh truyền thông số.

Đồng ý chủ trương về thành lập cơ quan báo chí chủ lực, tuy nhiên, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thành Tùng đề nghị hồ sơ dự thảo luật cần tiếp tục thuyết minh và làm rõ hơn việc thành lập cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện, để bảo đảm phù hợp với chủ trương chỉ đạo của các cấp có thẩm quyền về nội dung thành lập các tập đoàn báo chí, tổ hợp xuất bản như đã đề cập tại tờ trình của Chính phủ.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cũng dề nghị làm rõ hơn về cơ chế tài chính đặc thù đối với cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện, để đảm bảo phù hợp với thẩm quyền Chính phủ sau này có thể quy định chi tiết như được giao tại khoản 6 Điều 16 của dự thảo luật.

Cũng cho ý kiến vào nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Công tác Đại biểu Nguyễn Thanh Hải cũng nhấn mạnh thêm yếu tố trách nhiệm của cơ quan báo chí chủ quản được xác định là cơ quan báo chí chủ quản.

Theo bà Hải, nếu giao một cơ quan báo chí trực thuộc làm cơ quan chủ lực, thì cơ quan chủ quản phải thực sự đầu tư, hỗ trợ về nhân lực, tài chính và hạ tầng kỹ thuật để tờ báo đủ khả năng hoàn thành nhiệm vụ chính trị, không thể chỉ “đặt danh nghĩa mà không đầu tư tương xứng”.

Đề cập đến kinh tế báo chí, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho rằng, vấn đề về kinh tế báo chí trong giai đoạn hiện nay là rất cần thiết và rất là quan trọng đối với các cơ quan báo chí, và dự thảo luật nên theo hướng mở nhiều hơn để các cơ quan báo chí có thể đảm bảo nguồn thu cho các hoạt động của mình.

“Nếu chúng ta siết nguồn đầu tư ngân sách thì phải cởi mở hơn trong các quy định cho hoạt động kinh tế báo chí. Ở đây, tôi xin một ý đề xuất là chúng ta đã có những cơ chế kinh tế cho các doanh nghiệp Nhà nước, cho các đơn vị sự nghiệp công lập thì chúng ta cũng nghiên cứu và áp dụng để sao cho cơ quan báo chí có được những hoạt động báo chí thông thoáng và đảm bảo các quy định”, ông Mãi nói.

Còn theo Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, đưa điều khoản về kinh tế báo chí vào luật sẽ khó thể hiện vì kinh tế là khái niệm rất rộng, thể hiện mối quan hệ cung – cầu, mang tính chất kinh doanh. Thế nhưng phần lớn các cơ quan báo chí ở nước ta là cơ quan công lập, nên việc đưa nội dung về kinh tế báo chí cần phải có những quy định hết sức rõ ràng.

Ông Hải nhấn mạnh: “Cần viết lại vấn đề tài chính và tài sản của cơ quan báo chí cho minh bạch, có nguyên tắc rõ ràng. Gọi là kinh tế báo chí thì càng khó, vì phải định nghĩa thế nào là kinh doanh trong báo chí. Cơ quan soạn thảo nên nghiên cứu bổ sung thêm các điều khoản để bảo đảm tính minh bạch, tự chủ tài chính, và giúp cơ quan báo chí hoạt động hiệu quả hơn”.

Giải trình làm rõ một số ý kiến trên, Bộ trưởng Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng khẳng định, mô hình cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện không làm phát sinh thêm đầu mối mới, mà chỉ làm rõ khái niệm cơ quan báo chí có nền tảng số.

Đối với nội dung mới là kinh tế báo chí, cơ quan soạn thảo ghi nhận nhiều ý kiến đóng góp từ các cơ quan báo chí trong nước và sẽ tiếp tục hoàn thiện để đảm bảo phù hợp thực tiễn, tránh phát sinh vướng mắc trong quá trình thực hiện.