Đại biểu Quốc hội lo ngại rủi ro thổi phồng giá trị tài sản sở hữu trí tuệ

Sáng 5/11, thảo luận tại tổ trong khuôn khổ kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, cho ý kiến đối với dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ, đại biểu Nguyễn Tuấn Anh (đoàn Cần Thơ) đánh giá cao việc tiếp thu, giải trình của Chính phủ; cơ bản nhất trí với các nội dung trong dự thảo luật, tuy nhiên đề nghị ban soạn thảo tiếp tục hoàn thiện một số nội dung.

Cụ thể, đại biểu Nguyễn Tuấn Anh cho biết, tại Khoản 4, Điều 1 dự thảo luật (bổ sung Điều 8a vào sau Điều 8 Luật Sở hữu trí tuệ) quy định cho phép chủ sở hữu tự xác định giá trị và lập danh mục quản trị riêng đối với các quyền sở hữu trí tuệ chưa đáp ứng điều kiện để ghi nhận giá trị tài sản trong sổ kế toán.

Đại biểu nhất trí với việc ghi nhận giá trị tài sản trong sổ kế toán phải tuân thủ nghiêm ngặt các chuẩn mực kế toán và tài chính. Tuy nhiên, dự thảo luật hiện chưa làm rõ hoặc chưa dẫn chiếu đến quy định pháp luật nào về nội dung điều kiện để ghi nhận giá trị tài sản trong sổ kế toán.

Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Cần Thơ Nguyễn Tuấn Anh phát biểu. Ảnh Lâm Hiển.

“Nếu không có cách hiểu thống nhất sẽ dẫn đến việc áp dụng khác nhau trong thực tế, ảnh hưởng đến giao dịch thương mại, góp vốn, huy động vốn”, phân tích như vậy, đại biểu Nguyễn Tuấn Anh đề nghị làm rõ về pháp luật quy định, hướng dẫn về điều kiện để ghi nhận giá trị tài sản trong sổ kế toán.

Bên cạnh đó, ông Nguyễn Tuấn Anh cũng đề nghị làm rõ quy định về việc cho phép tự xác định giá trị khi góp vốn/huy động vốn có chứa đựng rủi ro về tính minh bạch và khách quan hay không, liệu có thể dẫn đến tình trạng lách luật, thổi phồng giá trị tài sản, dẫn đến gây thiệt hại cho các cổ đông, nhà đầu tư khác.

Nói kỹ hơn, đại biểu Nguyễn Tuấn Anh lo ngại, việc yêu cầu chủ sở hữu tự xác định giá trị có thể hạn chế vai trò của bên thứ ba. Nếu mình tự xác định, mình muốn đạt được giá trị do mình định đoạt rồi, bên thứ hai góp vốn với mình, hai bên cũng đồng thuận; vậy câu hỏi đặt ra là bên thứ ba họ sẽ làm gì? Trên thực tế có rất nhiều tổ chức định giá, vậy vai trò tổ chức này trong việc họ được tham gia định giá, nếu có họ tham gia vào liệu có khách quan hơn không?.

Cũng theo đại biểu Nguyễn Tuấn Anh, việc lập danh mục tài sản riêng, có thể vi phạm các điều cấm trong pháp luật kế toán. Cụ thể, Khoản 3, Điều 13 của Luật Kế toán nghiêm cấm hành vi để ngoài sổ sách kế toán tài sản nợ phải trả của đơn vị kế toán hoặc có liên quan đến đơn vị kế toán. Do đó, nếu không có hướng dẫn chi tiết việc phải quản trị riêng có thể dẫn đến mâu thuẫn pháp lý hoặc sai phạm thực hiện.

Đại biểu Lò Thị Luyến, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Điện Biên. Ảnh Lâm Hiển.

“Cần có thêm các quy định chi tiết, minh bạch mang tính khách quan trong việc xác định giá trị quyền sở hữu trí tuệ để tránh tạo ra rủi ro pháp lý sau này cũng như việc quản lý tài sản”, đại biểu nhấn mạnh. Bên cạnh quy định tại khoản 2 Điều 8a về việc Chính phủ có trách nhiệm quy định nguyên tắc chung về xác định giá trị, đại biểu cũng đề nghị nghiên cứu có thêm cơ chế kiểm soát độc lập đối với các giao dịch góp vốn.

Tương tự, đại biểu Lò Thị Luyến (đoàn Điện Biên) cho rằng, việc cho phép chủ sở hữu quyền sở hữu trí tuệ tự xác định giá trị có thể dẫn đến không trung thực khi định giá (nâng cao lên so với giá trị thực), định giá không chính xác (thấp quá hoặc cao quá), khi chủ sở hữu quyền sở hữu trí tuệ dùng quyền sở hữu trí tuệ để thực hiện các giao dịch thương mại, góp vốn, huy động vốn theo quy định tại khoản này có thể gặp khó khăn trong giao dịch hoặc khi xảy ra tranh chấp thì các cơ quan có thẩm quyền xử lý cũng sẽ gặp khó khăn.

Do đó, đại biểu Lò Thị Luyến đề nghị, nội dung chủ sở hữu quyền sở hữu trí tuệ được tự xác định giá trị và lập thành danh mục riêng để quản trị cần giao cho Chính phủ quy định chi tiết hồ sơ, trình tự thủ tục tự xác định giá trị, và cần xem xét có quy định giao cho một tổ chức là cơ quan nhà nước thẩm định giá hoặc một tổ chức định giá độc lập để đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong giao dịch liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ.

“Nếu quy định chung chung như dự thảo thì chủ sở hữu quyền sở hữu trí tuệ có thể sẽ dễ để tự xác định giá trị theo cách hiểu và cách làm mang tính cá biệt riêng lẻ nhưng sẽ mịt mù về hồ sơ thủ tục và việc tự định giá đó có đúng hay không, có sử dụng kết quả đó để thực hiện được các giao dịch thương mại, góp vốn, huy động vốn... hay không lại là một chuyện khác, tính khả thi của quy định này là khó”, đại biểu Lò Thị Luyến cho biết.