Cần có cơ chế bồi hoàn việc lãng phí, có thể lãng phí 1 thì bồi hoàn 2

Thảo luận về dự án Luật Tiết kiệm, chống lãng phí, chiều 5/11, một số đại biểu Quốc hội yêu cầu dự án luật phải có chế tài đủ mạnh, quy trách nhiệm rõ ràng và khắc phục những bất cập từ thực tiễn giám sát.

Đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn (đoàn Hải Phòng) đề nghị cần nghiên cứu, thể chế hóa quan điểm xử lý hình sự đối với hành vi lãng phí nghiêm trọng. Đại biểu lý giải, Bộ luật Hình sự hiện hành chỉ quy định tội "thiếu trách nhiệm gây thiệt hại", mức phạt không phản ánh đúng hậu quả xã hội và chưa đủ sức răn đe.

Cùng chung quan điểm về sự cần thiết của chế tài mạnh, đại biểu Đỗ Mạnh Hiến (đoàn Hải Phòng) cho rằng luật phải quy định cụ thể cơ chế bồi hoàn, ví dụ lãng phí 1 thì bồi hoàn 2, và phải làm rõ trách nhiệm liên đới của cả tập thể, cá nhân và cơ quan tham mưu.

Đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn phát biểu thảo luận.

Từ góc độ giám sát, đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn yêu cầu dự thảo luật phải có cơ chế phản hồi bắt buộc từ kết quả giám sát của Quốc hội.

"Nghị quyết giám sát của Quốc hội không chỉ dừng lại ở kiến nghị mang ý nghĩa chính trị nữa mà trở thành nghĩa vụ pháp lý và có thời hạn cụ thể cần phải thực hiện," đại biểu Sơn nhấn mạnh.

Đại biểu Sơn cũng đề nghị luật phải xác định nguyên tắc xuyên suốt, bắt buộc mọi dự án luật chuyên ngành khi ban hành đều phải có báo cáo đánh giá tác động về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.

Về phạm vi điều chỉnh, đại biểu Nguyễn Văn Huy (đoàn Hưng Yên) băn khoăn khi luật mở rộng phạm vi ra cả hoạt động "sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng" của tổ chức, hộ gia đình, cá nhân. Đại biểu cho rằng các quy định cho khu vực này còn mang tính định tính, thiếu cơ chế giám sát cụ thể, có thể dẫn đến "hình thức trong triển khai".

Đại biểu Ma Thị Thúy (đoàn Tuyên Quang).

Cùng quan điểm, đại biểu Ma Thị Thúy (đoàn Tuyên Quang) cho rằng, nội dung quy định như dự thảo luật có phạm vi rất rộng, không khả thi, vượt khả năng quản lý, kiểm soát trực tiếp của Nhà nước, tiềm ẩn nguy cơ chồng chéo, trùng lặp với các quy định của pháp luật chuyên ngành (như Luật Doanh nghiệp, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, Luật Bảo vệ môi trường …).

Đồng thời dễ dẫn đến sự can thiệp sâu vào quyền tự do cá nhân, quyền sở hữu tài sản và quyền tự chủ kinh doanh được Hiến pháp bảo hộ. Đại biểu cho rằng, rất khó lượng hóa “lãng phí” trong phạm vi tiêu dùng cá thể của xã hội và xác định nghĩa vụ pháp lý để xử lý.

Do đó, đại biểu Ma Thị Thúy đề nghị ban soạn thảo nghiên cứu, rà soát, xác định lại ranh giới hợp lý của phạm vi điều chỉnh, theo hướng tập trung điều chỉnh khu vực Nhà nước, nơi có sử dụng, quản lý nguồn lực công; đối với khu vực tư nhân, hộ gia đình, cá nhân chỉ nên quy định ở mức độ khuyến khích, tuyên truyền, vận động thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, tránh đặt ra các nghĩa vụ pháp lý hoặc chế tài hành chính khó thực thi.

Đề cập về cung cấp, xử lý thông tin phát hiện lãng phí và bảo vệ người đấu tranh chống lãng phí (Điều 7), đại biểu Ma Thị Thúy đề nghị bổ sung quy định về bảo mật danh tính, thông tin cá nhân của người cung cấp và người thân, cơ quan, tổ chức cung cấp thông tin, tránh bị tiết lộ, trả thù hoặc trù dập, tương tự như các quy định trong Luật Phòng, chống tham nhũng và Luật Tố cáo. Đồng thời, bổ sung trách nhiệm của cơ quan tiếp nhận thông tin trong việc giữ bí mật và chịu trách nhiệm nếu để lộ, làm lộ danh tính người cung cấp.

Theo đó, bà Thúy đề nghị bổ sung vào Điều 7 dự thảo luật một khoản mới như sau: “Người cung cấp thông tin phát hiện lãng phí có quyền được thông báo kết quả xử lý thông tin; cơ quan, tổ chức, cá nhân tiếp nhận thông tin có trách nhiệm bảo mật danh tính, thông tin cá nhân của người cung cấp và người thân của họ, trừ trường hợp người cung cấp đồng ý công khai”.