Bộ trưởng Bộ Tài chính nói về tình trạng bán bảo hiểm kiểu “bia kèm lạc”

Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 10, Quốc hội khoá XV, sáng 18/11, Quốc hội thảo luận dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm. Trong đó, các đại biểu nhấn mạnh, phải có điều kiện và cơ chế giám sát chặt hoạt động bán chéo bảo hiểm, nhằm bảo vệ quyền lợi của người tham gia bảo hiểm.

Đại biểu Hà Sỹ Huân (đoàn Thái Nguyên) cho rằng, kinh doanh bảo hiểm qua ngân hàng là một kênh phân phối tất yếu, phù hợp với xu hướng quốc tế, góp phần mở rộng độ bao phủ bảo hiểm, tận dụng mạng lưới và dữ liệu khách hàng của hệ thống ngân hàng.

Tuy nhiên, thực tiễn thời gian qua cho thấy nhiều bất cập trong cách thức triển khai, đặc biệt là tình trạng “ép mua bảo hiểm” gắn với vay vốn và che giấu thông tin sản phẩm. Vấn đề này đã được bàn luận nhiều, các cơ quan liên quan cũng đã có nhiều giải pháp nhưng vẫn chưa giải quyết hiệu quả các bất cập đã được chỉ ra.

Đại biểu Huân nói: “Trong lần sửa đổi này đề nghị phải đặt hoạt động kinh doanh bảo hiểm qua ngân hàng trong khuôn khổ pháp lý chặt chẽ, có giám sát thực chất và có chế tài nghiêm minh, bảo đảm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người tham gia bảo hiểm; bảo đảm sự minh bạch, lành mạnh và bền vững của thị trường và giữ gìn niềm tin của người dân đối với cả hệ thống ngân hàng và bảo hiểm”.

Ông Huân cho rằng, cần bổ sung vào dự thảo luật quy định về nguyên tắc và giám sát kinh doanh bảo hiểm, trong đó quy định rõ ràng về việc minh bạch giữa hoạt động tư vấn bảo hiểm và cho vay/huy động vốn của ngân hàng.

“Cấm tuyệt đối hành vi ép buộc mua bảo hiểm khi vay vốn, đồng thời tăng cường chế tài đối với cả ngân hàng và doanh nghiệp bảo hiểm khi vi phạm quy tắc tư vấn”, ông Huân nói.

Đại biểu Hà Sỹ Huân (đoàn Thái Nguyên).

Về nguyên tắc hoạt động của đại lý bảo hiểm, đại biểu Hà Sỹ Huân bày tỏ đồng tình với quy định tại Khoản 1, Điều 127 luật hiện hành sửa đổi theo hướng tạo điều kiện cho các đại lý bán chéo bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm phi nhân thọ và bảo hiểm sức khỏe. Đây là vấn đề liên quan trực tiếp đến mô hình phân phối, chất lượng tư vấn và quyền lợi của người tham gia bảo hiểm.

“Việc cho phép đại lý bảo hiểm chéo, bán chéo các loại bảo hiểm nếu được quản lý tốt sẽ giúp giảm chi phí xã hội trong đào tạo, cấp chứng chỉ, tổ chức mạng lưới và đáp ứng yêu cầu đa dạng của khách hàng. Người dân có thể được tư vấn và tổng thể bảo hiểm sức khỏe, tài sản, nhân thọ, tai nạn…trong một lần giao dịch”, ông Huân nhận định.

Tuy nhiên, đại biểu Huân cũng băn khoăn việc bán chéo bảo hiểm phải có điều kiện, giới hạn và có cơ chế giám sát chặt chẽ, nhằm đảm bảo chất lượng tư vấn, tránh xung đột lợi ích và rủi ro cho người dân.

Do đó, ông đề nghị việc bán chéo bảo hiểm phải đăng ký và công khai rõ ràng đang là đại lý của doanh nghiệp nào, ở loại hình nào, tránh xung đột lợi ích. Người tiêu dùng phải được thông báo minh bạch khi đại lý tư vấn sản phẩm thuộc công ty khác hoặc loại hình khác.

Đồng thời, các cơ quan quản lý cần quy định rõ việc bán bảo hiểm chéo không được gắn điều kiện ràng buộc, ví dụ như vuệc mua bảo hiểm nhân thọ bắt buộc kèm theo bảo hiểm xe cơ giới hoặc ngược lại. Các doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm liên đới nếu đại lý lợi dụng bán chéo để tư vấn sai, gây thiệt hại cho khách hàng và có cơ chế kiểm tra, kiểm định chất lượng đại lý bán chéo.

Đồng tình với ý kiến của đại biểu Hà Sỹ Huân, đại biểu Nguyễn Hữu Thông (đoàn Lâm Đồng) cho rằng, việc mở rộng hơn cơ chế bán chéo sản phẩm trong điều kiện hệ thống giám sát hiện nay của hoạt động đại lý bảo hiểm còn nhiều bất cập, nhận định nội dung này tiềm ẩn rủi ro về xung đột lợi ích.

“Đại lý bảo hiểm là người đại diện theo ủy quyền của doanh nghiệp bảo hiểm. Khi cùng lúc đại diện cho nhiều doanh nghiệp, họ có thể bị chi phối bởi hoa hồng, chính sách ưu đãi, từ đó không còn đảm bảo đủ nghĩa vụ ưu tiên lợi ích của các bên mua bảo hiểm.

Thực tiễn vừa qua cho thấy nhiều phản ánh của người dân về việc bị tư vấn lệch lạc, bị ép mua bảo hiểm thông qua kênh ngân hàng, kênh đại lý. Nếu mở rộng bán chéo mà không tăng cường các biện pháp yêu cầu pháp lý và cơ chế kiểm soát thì rất khó khắc phục tình trạng này”, đại biểu Quốc hội tỉnh Lâm Đồng phân tích.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng giải trình trước Quốc hội về Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm.

Đại biểu Nguyễn Hữu Thông đề nghị nếu cơ quan chủ trì soạn thảo vẫn lựa chọn phương án cho phép bán chéo, dự thảo luật cần phải có cơ chế ràng buộc chặt chẽ hơn theo hướng quy định rõ số lượng doanh nghiệp mà một đại lý cá nhân được phép đại diện; yêu cầu đại lý phải công khai cho khách hàng biết mình là đại lý của những doanh nghiệp nào, mức hoa hồng chênh lệch ra sao; bổ sung nghĩa vụ tư vấn trung thực, ưu tiên lợi ích khách hàng cùng với chế tài mạnh đối với các hành vi vi phạm, kể cả trách nhiệm liên đới của doanh nghiệp bảo hiểm.

Giải trình trước Quốc hội về Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cũng thừa nhận, trong thời gian qua có hiện tượng nhân viên ngân hàng tư vấn dịch vụ ngân hàng kèm bán bảo hiểm, gây nhầm lẫn giữa sản phẩm dịch vụ ngân hàng với sản phẩm dịch vụ bảo hiểm. Thậm chí, có những trường hợp ép mua bảo hiểm.

“Về vấn đề này, Ngân hàng Nhà nước đã chỉ đạo rất quyết liệt. Luật Tổ chức tín dụng cũng cấm tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, người quản lý, người điều hành, nhân viên của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài gắn việc bán sản phẩm bảo hiểm không bắt buộc với việc cung ứng các sản phẩm dịch vụ ngân hàng dưới mọi hình thức”, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, Luật Kinh doanh bảo hiểm cũng nghiêm cấm việc đe dọa, cưỡng ép giao kết hợp đồng kinh doanh bảo hiểm, Luật và các văn bản hướng dẫn cũng quy định rất chặt chẽ công tác tư vấn, ghi âm để nâng cao chất lượng đại lý.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng khẳng định, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục tiến hành kiểm tra, xử lý sai phạm và trình các cấp có thẩm quyền ban hành các quy định để nhằm hạn chế tình trạng này.