Bỏ Ban chỉ huy quân sự cấp huyện, lập Ban chỉ huy phòng thủ khu vực

Thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 11 luật về quân sự, quốc phòng, các đại biểu Quốc hội tán thành với các nội dung trong dự thảo luật như thành lập Ban chỉ huy phòng thủ khu vực; phân cấp, phân quyền để phù hợp với thực hiện chính quyền 2 cấp.

Các đại biểu cũng đồng tình sẽ trình Quốc hội xem xét, thông qua để luật có hiệu lực từ ngày 30/6 tới.

Theo đại biểu Tráng A Dương (đoàn Hà Giang), thực hiện kết luận của Bộ Chính trị về tiếp tục sắp xếp tổ chức chính quyền địa phương tinh, gọn, mạnh, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới, khi bỏ Ban chỉ huy quân sự cấp huyện sẽ thành lập Ban chỉ huy phòng thủ khu vực.

Đại biểu Tráng A Dương cho rằng, Ban chỉ huy phòng thủ khu vực là đơn vị trực thuộc Bộ Chỉ huy quân sự cấp tỉnh, không phải là cấp trung gian. Ban chỉ huy phòng thủ khu vực có chức năng tham mưu giúp cơ quan thường trực đó là Bộ chỉ huy quân sự cấp tỉnh, Ban chỉ huy phòng thủ dân sự cấp tỉnh chỉ đạo Ban chỉ huy phòng thủ dân sự cấp xã trong tổ chức, chỉ đạo, điều hành về phòng thủ dân sự trên địa bàn quản lý, không có chức năng chỉ đạo UBND cấp xã.

Đại biểu Tráng A Dương (đoàn Hà Giang).

“Quy định như vậy là phù hợp với tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, tổ chức lực lượng quân sự địa phương và vai trò lực lượng nòng cốt trong phòng thủ quân sự”, đại biểu Tráng A Dương nhấn mạnh.

Còn theo đại biểu Nguyễn Tạo (đoàn Lâm Đồng), khi triển khai chính quyền 2 cấp theo quy định của pháp luật kể từ ngày 1/7/2025, các chức năng, nhiệm vụ của Ban Chỉ huy quân sự cấp huyện trước đây sẽ được chuyển về cho Bộ chỉ huy quân sự cấp tỉnh và phân cấp, phân quyền cho Ban chỉ huy quân sự cấp xã và Ban chỉ huy phòng thủ khu vực.

Trên tinh thần xây dựng phòng thủ khu vực bảo đảm phù hợp với Kết luận số 159 của Trung ương và gắn liền với nội hàm phòng thủ khu vực đã được quy định tại Điều 9 của Luật Quốc phòng, đại biểu Nguyễn Tạo đề nghị Ban soạn thảo lưu tâm đến những địa bàn cấp tỉnh rộng, có số xã nhiều hơn 100 xã và địa bàn đa dạng gồm vùng miền núi, trung du và biển và dân cư phân tán để bảo đảm việc tổ chức khoa học tiếp cận một cách linh hoạt để bảo đảm khu vực phòng thủ hiệu quả hơn, mang tính khả thi cao hơn.

Theo Điều 40 của Luật Sĩ quan quân đội nhân dân Việt Nam hiện hành, về thẩm quyền gọi sĩ quan dự bị vào phục vụ tại ngũ chiến đấu trong thời chiến và huấn luyện kiểm tra, sẵn sàng động viên, sẵn sàng chiến đấu, thì Chủ tịch UBND cấp tỉnh quyết định đối với sĩ quan giữ chức vụ Chỉ huy cấp trung đoàn và tương đương sĩ quan dự bị chức vụ có cấp bậc quân hàm Thượng tá.

Chủ tịch UBND cấp huyện quy định đối với việc sĩ quan dự bị giữ chức vụ từ cấp tiểu đoàn và tương đương trở xuống, sĩ quan dự bị cấp bậc quân hàm từ Trung tá trở xuống. Dự thảo lần này đề xuất điều chỉnh thẩm quyền quyết định đối với cán bộ, công chức và hạ sĩ quan dự bị, chuyển từ Chủ tịch UBND cấp huyện lên Chủ tịch UBND cấp tỉnh.

Theo đại biểu Thạch Phước Bình (đoàn Trà Vinh), lực lượng cán bộ, công chức và hạ sĩ quan dự bị thường cư trú, làm việc và được quản lý trực tiếp bởi chính quyền cấp cơ sở, cấp xã, phường, vì vậy, việc giao thẩm quyền quyết định cho Chủ tịch UBND cấp tỉnh là hợp lý về mặt luật pháp, nhưng cần đi kèm với cơ chế phân quyền hợp lý về mặt tổ chức và tác nghiệp.

“Nên tổ chức các Ban chỉ huy phòng thủ khu vực hoặc tổ chức trung gian tương đương cấp huyện, có thể là đơn vị tham mưu trực thuộc Bộ chỉ huy quân sự tỉnh để tiếp nhận hồ sơ xử lý bước đầu và đề xuất lên UBND tỉnh phê duyệt. Đồng thời, cấp xã cần được quy định vai trò rõ ràng trong xác định, đề xuất, theo dõi thực hiện nhưng không đảm nhiệm việc ra quyết định cuối cùng”, đại biểu Thạch Phước Bình nêu quan điểm.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp).

Còn theo đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp), không phải tất cả sĩ quan dự bị đều để Chủ tịch UBND cấp tỉnh gọi, mà giao thêm thẩm quyền cho Chủ tịch UBND cấp xã. Ví dụ, có thể kêu gọi sĩ quan từ cấp úy trở xuống, bởi hiện nay sĩ quan dự bị ở mỗi tỉnh rất đông, hơn nữa mỗi tỉnh cũng quản lý rất nhiều xã.

“Có tỉnh quản lý hơn 100 xã, nếu giao hết thẩm quyền cho Chủ tịch UBND tỉnh thì sẽ rất nhiều công việc. Bộ chỉ huy quân sự tỉnh sẽ tham mưu, giúp việc việc này nhưng tại sao chúng ta không phân cấp thẩm quyền cho cấp xã thực hiện quản lý từ sĩ quan cấp úy trở xuống thì sẽ thuận lợi và hợp lý hơn, tất nhiên danh sách này sẽ phải thông qua Bộ chỉ huy quân sự tỉnh phê duyệt”, đại biểu Phạm Văn Hòa phân tích.

Đại biểu Phạm Văn Hòa cũng đề nghị Ban chỉ huy quân sự cấp xã hiện nay đưa lực lượng quân đội chính quy về để thực hiện nhiệm vụ Chỉ huy trưởng, Phó chỉ huy trưởng cũng như trợ lý.

Theo đại biểu, sĩ quan quân đội đã được đào tạo chính quy sẽ tốt hơn so với Chỉ huy trưởng, Phó Chỉ huy trưởng là dân quân cấp xã hiện nay cả về mặt chuyên môn, nghiệp vụ và quản lý.

“Ví dụ bây giờ lực lượng quân sự xã quản lý luôn cả lực lượng dự bị động viên. Hiện nay có một lực lượng chính quy hiện đại, tinh nhuệ như thế ở cấp huyện mà tại sao không đưa về mà lấy ông dân quân hiện nay làm Chỉ huy trưởng, Phó chỉ huy trưởng rồi đưa vào làm cán bộ, công chức, viên chức, trong khi đó Luật Tổ chức chính quyền địa phương không có quy định ông Chỉ huy trưởng, Phó Chỉ huy trưởng là công chức”, đại biểu Phạm Văn Hòa đặt câu hỏi.

Đại tướng Phan Văn Giang, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng.

Giải trình làm rõ thêm về vấn đề đưa cán bộ chính quy về xã, Đại tướng Phan Văn Giang, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng nhấn mạnh: “Chúng tôi xác định “ngụ binh ư nông”, “quân cốt tinh, không cốt đông” để thực hiện nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao cho quân đội. Chúng tôi sẽ xác định đào tạo cho xã đội trưởng, xã đội phó, kể cả trợ lý có trình độ quân sự hướng tới trình độ đại học”.

Về Ban chỉ huy phòng thủ khu vực, Đại tướng Phan Văn Giang cũng nhấn mạnh lại, đây không phải là một đơn vị hành chính mà là một đơn vị quân đội trực thuộc Bộ chỉ huy quân sự tỉnh. Trong Bộ chỉ huy quân sự tỉnh của các tỉnh, thành phố hiện nay (trừ Hà Nội và TP HCM), tỉnh nào cũng có trung đoàn dự bị động viên làm nhiệm vụ quân sự, quốc phòng và Ban chỉ huy phòng thủ khu vực cơ bản có chức năng, nhiệm vụ của Trung đoàn dự bị động viên.

Bộ trưởng Bộ Quốc phòng cũng cho biết, toàn quốc 34 tỉnh, thành phố mới có 145 Ban chỉ huy phòng thủ khu vực. Căn cứ vào diện tích, yêu cầu nhiệm vụ, dân số và các yếu tố quân sự, quốc phòng khác để Bộ Quốc phòng sắp xếp thành các Ban chỉ huy phòng thủ khu vực theo chức năng, nhiệm vụ, tổ chức biên chế và phân công nhiệm vụ.

Theo đề án, Bộ Quốc phòng xác định, Ban chỉ huy phòng thủ khu vực sẽ cử từ 5 đến 7 người, có thể hơn hoặc kém tùy tình hình từng xã để giúp Ban chỉ huy quân sự cấp xã thực hiện nhiệm vụ trong một giai đoạn nhất định, sau đó lại rút về để hỗ trợ đối với các xã khác.

Về việc phân cấp quản lý, Bộ trưởng Phan Văn Giang cho biết, Bộ Quốc phòng sẽ quy định phân cấp bảo đảm linh hoạt. Hiện nay, Bộ Quốc phòng đang tiến hành sửa 5 nghị định để sửa 38 nghị định, sửa 17 thông tư để sửa 73 thông tư và 2 quyết định của Thủ tướng Chính phủ để triển khai thực hiện Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 11 luật về quân sự, quốc phòng này.

Bộ Quốc phòng đã chuẩn bị sẵn sàng để vận dụng khi luật được thông qua, kịp thời để từ ngày 1/7 thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp được thông suốt. Bộ Quốc phòng cũng đề nghị tên gọi là Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 11 luật về quân sự, quốc phòng; luật nếu được thông qua sẽ có hiệu lực từ ngày 30/6.