Đại biểu Quốc hội: 98% hành vi tham nhũng để lại dấu vết qua biến động tài sản

Góp ý về kiến tạo hạ tầng số chống tham nhũng tích hợp với các cơ sở dữ liệu quốc gia Điều 28 của dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (đoàn TP HCM) cho rằng, việc sửa đổi bổ sung Điều 28 mới dừng lại ở yêu cầu đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, ông đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu xem xét phải quy định rõ ràng hơn nội dung này.

Theo đại biểu, cơ sở dữ liệu phòng, chống tham nhũng phải bắt buộc kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, đất đai, đăng ký doanh nghiệp, thuế, hải quan, ngân hàng, công chứng.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (đoàn TP HCM).

“Đây là yêu cầu chiến lược, bởi 98% hành vi tham nhũng đều để lại dấu vết thông qua biến động tài sản và các giao dịch tài chính. Chỉ khi dữ liệu được tích hợp, cơ quan kiểm soát mới có thể phát hiện giao dịch bất thường, tài sản chuyển dịch lòng vòng hoặc đứng tên thay. Nếu không quy định mức độ bắt buộc hệ thống sẽ tiếp tục phân mảnh và khó khăn trong việc kiểm soát ở thực tiễn” đại biểu nhấn mạnh.

Cùng quan điểm, đại biểu Trịnh Thị Tú Anh (đoàn Lâm Đồng) đề nghị tại Điều 28 cần xem xét bổ sung quy định giao Chính phủ xây dựng lộ trình phù hợp nhằm từng bước liên thông cơ sở dữ liệu về tài sản, thu nhập với các cơ sở dữ liệu sẵn có của quốc gia như: dân cư, đất đai, thuế, ngân hàng, chứng khoán…

Theo đại biểu, đây là quy định cần thiết, bởi hiện nay, công tác kiểm soát tài sản và thu nhập vẫn phụ thuộc chủ yếu vào bản kê khai thủ công và hồ sơ giấy, gây ra quá tải, phân tán và chậm trễ trong việc phát hiện biến động bất thường. Mặt khác, vấn đề này cũng đã được quy định tại Điều 52 của Công ước Liên hợp quốc về phòng, chống tham nhũng, cũng như khung chính sách Chính phủ điện tử của Ngân hàng Thế giới.

Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh (đoàn Lâm Đồng).

Đại biểu nêu dẫn chứng, qua kinh nghiệm thực tiễn tại Hàn Quốc, từ năm 2016, quốc gia này đã liên thông hệ thống thông tin tài sản với khoảng 47 cơ sở dữ liệu trên toàn quốc. Cơ chế liên thông dữ liệu giúp cơ quan chức năng thực hiện kiểm tra và đối chiếu hồ sơ một cách nhanh chóng, tiết kiệm đáng kể nguồn lực và thời gian xác minh.

Tuy nhiên, đại biểu đề xuất, việc tích hợp dữ liệu phải đượclLuật quy định rõ ràng về thẩm quyền truy cập, bảo mật dữ liệu và mục đích sử dụng để đảm bảo tính hợp hiến, hợp pháp và đảm bảo quyền con người, quyền công dân. Điều này sẽ cấp cho cơ quan chức năng quyền đối chiếu dữ liệu một cách hợp pháp, xác minh nhanh hơn và chính xác hơn. Đồng thời giúp giảm rất nhiều thủ tục hành chính cho cán bộ, đảng viên khi kê khai tài sản.

Theo đại biểu Trịnh Thị Tú Anh, ứng dụng công nghệ thông tin cho phép thay đổi triết lý kiểm soát, chuyển từ việc chờ cán bộ kê khai và giải trình sang việc hệ thống tự động phát hiện dấu hiệu rủi ro.

Đại biểu đề nghị giao chính phủ nghiên cứu thí điểm ứng dụng các công nghệ hiện đại (như công nghệ phân tích dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo) trong việc hỗ trợ phát hiện sớm các biến động tài sản bất thường. Đồng thời, triển khai thí điểm ở một số bộ, ngành, địa phương, để vừa rút kinh nghiệm vừa đảm bảo tính khả thi và ổn định của hệ thống.

“Việc ứng dụng công nghệ sẽ tạo ra một lá chắn số hiện đại trong công tác phòng, chống tham nhũng, giúp minh bạch hóa quyền lực, làm trong sạch tổ chức, và củng cố niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước”, đại biểu Trịnh Thị Tú Anh nhấn mạnh.