Vi phạm phát hành trái phiếu từ vụ Tân Hoàng Minh, Vạn Thịnh Phát: Con sâu làm rầu nồi canh!

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp thời gian qua đã có bước phát triển nhanh để từng bước trở thành kênh huy động vốn trung và dài hạn quan trọng cho nền kinh tế theo chủ trương của Đảng, Quốc hội và Chính phủ về phát triển cân bằng thị trường vốn, giảm sự phụ thuộc vào tín dụng ngân hàng.

Từ năm 2017 đến nay, khối lượng phát hành hàng năm bình quân trên 340 nghìn tỷ đồng, tốc độ tăng trưởng quy mô thị trường là 40%/năm. Chỉ tính riêng năm 2021, khối lượng phát hành đạt trên 637 nghìn tỷ đồng, quy mô thị trường đến cuối năm 2021 tương đương 15% GDP.

Thời gian gần đây, thị trường trái phiếu doanh nghiệp có hiện tượng tăng trưởng “nóng”, phát sinh rủi ro do một bộ phận nhà đầu tư cá nhân chưa hiểu biết rõ về pháp luật trong việc đầu tư, trong đó có các vụ việc vi phạm nghiêm trọng như vụ Tân Hoàng Minh, Vạn Thịnh Phát.

Mặc dù Luật Chứng khoán, Luật Doanh nghiệp và Nghị định số 153/2020/NĐ-CP đã quy định trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ chỉ được phát hành và giao dịch giữa các nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp, trên thị trường có nhiều nhà đầu tư cá nhân chưa hiểu biết rõ về pháp luật trong việc đầu tư, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đã tham gia mua trái phiếu doanh nghiệp.

Một số trường hợp có hành vi gian lận khi xác định trở thành nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp hoặc góp vốn thông qua hình thức hợp đồng hợp tác đầu tư với các tổ chức hoặc cá nhân là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp theo luật dân sự; một số tổ chức cung cấp dịch vụ chưa tuân thủ quy định pháp luật, hỗ trợ, tiếp tay cho các doanh nghiệp phát hành hợp thức hóa hồ sơ chào bán hoặc chào mời không đúng đối tượng nhà đầu tư đối với trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ.

Vụ việc xảy ra tại Tân Hoàng Minh mang lại bài học lớn cho nhà đầu tư

Những hiện tượng trên chủ yếu xuất phát từ việc thực thi chính sách như tính tuân thủ của một số doanh nghiệp phát hành chưa cao, có doanh nghiệp cố tình vi phạm và thông đồng với các công ty chứng khoán, tổ chức cung cấp dịch vụ để thực hiện các hành vi gian lận trên thị trường.

Mặt khác, nhận thức của nhà đầu tư còn hạn chế, đặc biệt là các nhà đầu tư cá nhân, mặc dù đã được thông tin, tuyên truyền, cảnh báo nhiều lần nhưng vẫn đầu tư theo tâm lý đám đông, chưa có kinh nghiệm phân tích, khả năng quản lý tài chính, đầu tư; tính tuân thủ và đạo đức nghề nghiệp của một số tổ chức cung cấp dịch vụ chưa cao.

Mặc dù có một số cá nhân, doanh nghiệp có hành vi xấu xí khiến thị trường bị méo mó, làm giảm sút lòng tin của nhà đầu tư. Tuy nhiên, không thể phủ nhận vai trò cực kỳ cần thiệt của trái phiếu doanh nghiệp, đặc biệt với các doanh nghiệp phát hành thì đây là kênh huy động vốn tối quan trọng trong bối cảnh tín dụng đang bị siết chặt, đối với nhà đầu tư nếu am hiểu thị trường thì sẽ tránh được rủi ro và là đây cũng là nguồn thu có lợi nhuận cao.

Thực tế, những trường hợp như Tân Hoàng Minh, Vạn Thịnh Phát... chỉ là những "con sâu làm rầu nồi canh", bởi hầu hết các doanh nghiệp phát hành trái phiếu cũng đang tuân thủ pháp luật, trả lãi suất cũng như mua lại trái phiếu đúng hạn như cam kết với nhà đầu tư.

Mặt khác, trong thời gian qua, Bộ Tài chính - cơ quan quản lý Nhà nước về thị trường trái phiếu cũng đã có nhiều biện pháp để chấn chỉnh hoạt động thị trường, định hướng thị trường hoạt động lành mạnh.

Việc vừa qua có một số doanh nghiệp chứng khoán đã vi phạm pháp luật khi đưa ra thông tin lừa dối khách hàng và bị xử lý hình sự, theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc thì việc đảm bảo quyền lợi cho nhà đầu tư vẫn được thực hiện một cách nghiêm túc vì người đảm bảo về quyền lợi của nhà đầu tư là các nhà phát hành.

"Khi các công ty chứng khoán cung cấp dịch vụ tư vấn và phát hành bị xử lý về pháp luật thì chúng tôi đã làm việc với các nhà phát hành để đảm bảo quyền lợi cho các nhà đầu tư. Các công ty phát hành đều đã cam kết sẽ trả đúng hạn những trái phiếu đến hạn trả nợ. Chúng tôi sẽ tích cực giám sát và đảm bảo minh bạch để đảm bảo quyền lợi cho các nhà đầu tư", lãnh đạo Bộ Tài chính chia sẻ.