Triển vọng của ngành Khoa học dữ liệu ở Việt Nam

Tiềm năng phát triển của khoa học dữ liệu ở Việt Nam

Theo báo cáo của World Bank, Việt Nam hiện đang trải qua giai đoạn chuyển đổi số nhanh chóng với tốc độ tăng trưởng kinh tế số 15%/năm. Điều này tạo ra nhu cầu lớn về nhân lực chuyên sâu trong lĩnh vực khoa học dữ liệu. Theo Navigos Group, các doanh nghiệp Việt Nam đang tìm kiếm gần 500.000 nhân lực CNTT và trong đó, khoa học dữ liệu là một trong những ngành nghề được ưu tiên hàng đầu.

Không chỉ trong khu vực doanh nghiệp, khoa học dữ liệu còn đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ các cơ quan nhà nước ra quyết định dựa trên phân tích dữ liệu. Ví dụ, các chính sách về giao thông thông minh được xây dựng nhờ vào việc thu thập dữ liệu từ camera và các cảm biến IoT, nhằm giảm ùn tắc và tối ưu hóa hạ tầng giao thông. Ngoài giao thông, các dữ liệu về thời tiết và khí hậu tại các khu vực ngập úng được thu thập và xử lý để đề xuất các biện pháp chống ngập.

Tại Hà Nội, hệ thống phân tích dữ liệu giao thông được sử dụng để đánh giá hiệu quả của các tuyến xe buýt nhanh (BRT) và lên kế hoạch phát triển giao thông công cộng trong tương lai. Ngoài ra, trong ngành y tế, các bệnh viện có thể đã sử dụng dữ liệu để giám sát xu hướng bệnh tật, quản lý hồ sơ bệnh nhân và cải thiện hiệu quả khám chữa bệnh.

Những xu hướng đáng chú ý

Trước mắt, có thể thấy ứng dụng AI và Machine Learning trong khoa học dữ liệu đang trở thành xu hướng ở Việt Nam. Các doanh nghiệp như FPT, Vingroup và Viettel đã đầu tư đáng kể vào việc phát triển các mô hình AI nhằm tối ưu hóa sản xuất, dịch vụ khách hàng và hệ thống logistic. Ví dụ, FPT.AI đã triển khai nhiều giải pháp AI dành cho doanh nghiệp như chatbot hỗ trợ khách hàng, phân tích dữ liệu kinh doanh và tối ưu chi phí.

Ngoài ra, Tập đoàn Viettel đã phát triển hệ thống giám sát mạng lưới viễn thông thông minh, sử dụng AI để phân tích lưu lượng dữ liệu, dự báo sự cố và tối ưu hóa hiệu suất mạng. Hệ thống này đã giúp giảm 20% thời gian gián đoạn mạng và cải thiện trải nghiệm khách hàng.

Trong lĩnh vực nông nghiệp thông minh, chúng ta đã thấy các doanh nghiệp như Nafoods và VinEco đã đầu tư vào hệ thống IoT và dữ liệu để giám sát quy trình canh tác, dự báo thời tiết và tối ưu hóa năng suất.

Theo báo cáo từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, ứng dụng dữ liệu trong nông nghiệp có thể giúp tăng năng suất tối đa đến 30% và giảm chi phí 20% so với các mô hình truyền thống. Cụ thể, Công ty Rynan Technologies đã triển khai các cảm biến IoT trong việc quản lý nước tưới tiêu và phân bón tự động tại các cánh đồng lúa ở Đồng bằng sông Cửu Long.

Hệ thống này giúp tiết kiệm 50% lượng nước và giảm 30% lượng phân bón sử dụng. Ngoài ra, dự án GreenFeed ứng dụng công nghệ dữ liệu để tối ưu hóa khẩu phần ăn cho gia súc, giúp tăng trọng lượng gia súc thêm 15% mà không làm tăng chi phí thức ăn.

Trí tuệ nhân tạo sẽ sử dụng dữ liệu từ các cảm biến để theo dõi lưu lượng giao thông theo thời gian thực, bao gồm mật độ phương tiện, tốc độ...

Bên cạnh đó, AI được ứng dụng nhiều trong lĩnh vực y tế. Trong y tế, khoa học dữ liệu đang được ứng dụng để cải thiện chất lượng dịch vụ và tăng cường hiệu quả quản lý y tế. Các giải pháp AI đã được ứng dụng trong việc phân tích hệ thống hồ sơ bệnh án điện tử, nhận diện xu hướng bệnh lý và dự báo tình trạng bệnh nhân.

AI hỗ trợ phân tích hình ảnh sinh thiết, giúp phát hiện sớm ung thư với độ chính xác cao hơn so với phương pháp truyền thống.

Nghị quyết 57 của Bộ chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đòi hỏi nguồn nhân lực lớn về khoa học dữ liệu và công nghệ. Tuy nhiên, để khai thác tốt những cơ hội này, các doanh nghiệp và chính phủ Việt Nam cần đầu tư nhiều hơn vào hạ tầng công nghệ và nhân lực. Các giải pháp khoa học dữ liệu không chỉ giúp Việt Nam tăng trưởng kinh tế bền vững mà còn định hình vị trí trong khu vực và trên thế giới.

GS. TSKH. Hồ Tú Bảo - Trưởng phòng Khoa học dữ liệu, Viện nghiên cứu cao cấp về Toán trình bày bài tham luận “Đào tạo khoa học dữ liệu trong giáo dục đại học.

Để bắt kịp xu hướng và đào tạo thêm nhân lực cho ngành Khoa học dữ liệu, trong năm 2025 Học viện Ngân hàng mở ngành đào tạo cử nhân về Khoa học dữ liệu , chương trình đào tạo Khoa học dữ liệu trong Kinh tế và Kinh doanh.

Sinh viên Học viện Ngân hàng

Đây là chương trình cử nhân ưu việt được thiết kế dành riêng cho các sinh viên đam mê khoa học dữ liệu. Chương trình cung cấp các kiến thức về toán, thống kê, kinh tế và kinh doanh, đồng thời trang bị các kỹ năng mô hình hóa, phân tích, công nghệ dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo và các kỹ năng mềm để giải quyết các vấn đề thực tế. Chương trình mở ra cơ hội nghề nghiệp rộng mở và linh hoạt cho sinh viên sau khi tốt nghiệp.