Tinh gọn bộ máy vì lợi ích chung

Định hướng mang tính chiến lược

Vấn đề tinh gọn bộ máy được nhắc tới trong các nghị quyết đại hội Đảng nhiều nhiệm kỳ gần đây và Ban Chấp hành Trung ương từ khóa VII đến nay đã ban hành nhiều nghị quyết chuyên đề về đổi mới, kiện toàn bộ máy.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực, việc thực hiện chủ trương tinh gọn bộ máy hệ thống chính trị vẫn còn những tồn tại cần sớm được khắc phục. Cho đến nay, tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị vẫn cồng kềnh, nhiều tầng nấc, nhiều đầu mối; hiệu lực, hiệu quả hoạt động chưa cao; chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức, quan hệ công tác giữa nhiều cơ quan, bộ phận chưa thật rõ ràng, còn trùng lặp, chồng chéo; phân định trách nhiệm, phân cấp, phân quyền chưa đồng bộ, chưa hợp lý, có chỗ bao biện làm thay, có nơi bỏ sót hoặc không đầu tư thích đáng...

Bộ máy cồng kềnh gây lãng phí và kìm hãm sự phát triển, là một trong những nguyên nhân dẫn đến nhiều chủ trương, chính sách của Đảng chậm đi vào thực tiễn cuộc sống, một số chủ trương được triển khai mang tính hình thức, hiệu quả không cao.

TS. Hoàng Văn Tú, Trưởng Bộ môn Chính trị học, Khoa Lý luận Cơ sở, Học viện Cán bộ Thành phố Hồ Chí Minh phân tích, đổi mới hệ thống chính trị luôn là một trong những nội dung trọng tâm của quá trình xây dựng và phát triển đất nước. Định hướng đổi mới hệ thống chính trị được Ban Chấp hành Trung ương nêu ra trong Nghị quyết số 18-NQ/TW, ngày 25/10/2017 về một số vấn đề đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị là định hướng mang tính chiến lược của sự nghiệp cách mạng Việt Nam.

Trong Phiên họp thứ nhất của Ban chỉ đạo Trung ương về tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW, Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ rõ: “Không tinh gọn bộ máy, không phát triển được”.

Kết luận 127-KL/TW năm 2025 giao các cơ quan chức năng nghiên cứu về việc sáp nhập tỉnh, không tổ chức cấp huyện, tiếp tục sáp nhập xã

Phù hợp với xu thế mới

Theo khoản 1 Mục 2 Kết luận 127-KL/TW năm 2025 nêu rõ: Giao Đảng ủy Chính phủ chủ trì, phối hợp với Ban Tổ chức Trung ương, Đảng ủy Quốc hội, Đảng ủy Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương và các cơ quan liên quan chỉ đạo nghiên cứu, xây dựng đề án, tờ trình Bộ Chính trị về sáp nhập tỉnh, không tổ chức cấp huyện, tiếp tục sáp nhập xã, trong đó: Đối với cấp tỉnh: Ngoài căn cứ về quy mô dân số, diện tích, cần nghiên cứu kỹ quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch địa phương, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, phát triển ngành, mở rộng không gian phát triển, phát huy lợi thế so sánh, đáp ứng yêu cầu phát triển đối với từng địa phương và yêu cầu, định hướng phát triển của giai đoạn mới... làm cơ sở, căn cứ khoa học trong sắp xếp.

Đối với cấp xã: Cần xác định rõ các mô hình chính quyền địa phương cấp xã đối với khu vực đô thị, nông thôn, miền núi, đồng bằng, hải đảo, quy mô dân số, diện tích, lịch sử, văn hoá, các vấn đề về kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, dân tộc, tôn giáo... Xây dựng chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức bộ máy, định biên của chính quyền địa phương cấp xã.

PGS.TS Nguyễn Trọng Phúc, nguyên Viện trưởng Viện Lịch sử Đảng cho rằng, đây là một chủ trương đúng đắn và phù hợp với xu thế chung trên thế giới. “Tôi tin, việc sắp xếp lại bộ máy hệ thống chính trị lần này được làm đồng bộ và quyết liệt sẽ tạo ra sức bật mạnh mẽ cho đất nước, đáp ứng được những kỳ vọng của Nhân dân về diện mạo mới của đất nước trong kỷ nguyên mới” - chuyên gia này nhấn mạnh.