Thứ trưởng Bộ GD&ĐT nói về việc bốc thăm môn thi thứ 3 vào lớp 10

Chiều 7/10, tại họp báo Chính phủ, phóng viên báo chí đặt vấn đề về vêịc vừa qua Bộ GD&ĐT có xin ý kiến để sửa đổi quy chế thi THCS và THPT, trong đó về phương thức xét tuyển, tuyển sinh lớp 10 THPT có đưa ra 2 phương thức là xét tuyển và thi tuyển.

Về thi tuyển, dự thảo quy định số lượng thi là 3 môn gồm Toán, Ngữ văn và một môn thi do Sở GD&ĐT tổ chức bốc thăm ngẫu nhiên.

"Xin Bộ GD&ĐT nêu chi tiết hơn về việc bốc thăm lựa chọn môn này như thế nào?", phóng viên báo chí đặt câu hỏi.

Nói về việc này, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Phạm Ngọc Thưởng cho biết, năm học 2024-2025 đã là khép kín một cái chu kỳ thực hiện chương trình giáo dục phổ thông theo chương trình 2018 từ lớp 1 đến lớp 12.

Theo đó, năm học 2024-2025 này, chúng ta cân nhắc tuyển sinh vào lớp 10 và thi tốt nghiệp THPT theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 vào khoảng giữa tháng 6 và tháng 7 năm 2025.

Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Phạm Ngọc Thưởng.

Vì thế, Bộ GD&ĐT đang hết sức khẩn trương xây dựng quy chế thi tuyển sinh vào lớp 10 và thi tốt nghiệp THPT. Dự kiến đến tháng 11 sẽ ban hành quy chế thi tốt nghiệp THPT và ngày 15/10 này sẽ đăng lên Cổng Thông tin điện tử về dự thảo quy chế thi tốt nghiệp THPT, thi tuyển sinh vào lớp 10.

Theo thông lệ của nhiều năm, nếu ban hành được vào thời điểm này thì sớm hơn những năm trước ít nhất là khoảng 3 tháng, tạo điều kiện hết sức thuận lợi cho hoạt động dạy và học, đặc biệt là học sinh.

Về thi tuyển sinh vào lớp 10, ông Thưởng cho biết, trước hết, về quan điểm xây dựng quy chế thi, Bộ GD&ĐT xác định 3 nguyên tắc, quan điểm cốt lõi.

Thứ nhất, không gây áp lực, gây tốn kém cho phụ huynh, cho học sinh và xã hội với tinh thần là gọn nhẹ. Đây là một quan điểm cũng như là nguyên tắc xuyên suốt trong Nghị quyết 29 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục đào tạo và cũng tiếp tục được thể hiện trong Kết luận 91.

Thứ hai, quy chế thi phải thúc đẩy được hoạt động giáo dục, đặc biệt là giáo dục toàn diện để làm sao cho học sinh chuẩn bị những bước cơ bản, bước đầu về phẩm chất và năng lực để các em có đủ điều kiện có thể tiếp tục học lên cấp bậc cao hơn, đó là trung học phổ thông. Hoặc nếu các em chuyển đổi, phân luồng khi học nghề thì các em cũng có nền tảng về phẩm chất và năng lực để có thể học nghề và thực hành nghề nghiệp ngay.

Trong nội dung này, những môn thi, phương thức thi cũng phải gắn kết được quá trình kiểm tra, đánh giá thường xuyên với kiểm tra, đánh giá cuối kỳ. Có nghĩa là các môn học nào trong quá trình học có kiểm tra, có đánh giá đặc biệt là cho điểm thì cuối kỳ, cuối khóa cũng phải có thể kiểm tra, đánh giá.

Theo ông Thưởng, điều này nhằm giúp các em có đầy đủ phông nền về phẩm chất, năng lực đảm bảo giữa các môn học, khoa học tự nhiên, khoa học xã hội với những môn công cụ, phương tiện phù hợp với xu thế đổi mới hiện nay như ngoại ngữ, tin học, khoa học - công nghệ, STEM... và đặc biệt là phù hợp với chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Thứ ba là đảm bảo công tác quản lý Nhà nước. Đó là Bộ GD&ĐT tạo quy định khung để phục vụ công tác quản lý Nhà nước trong kiểm tra, thanh tra, đánh giá và đồng thời, cũng thực hiện tốt nguyên tắc phân cấp, phân quyền, rõ thẩm quyền, rõ trách nhiệm của các sở giáo dục trong quyết định một số nội dung thuộc thẩm quyền.

Từ 3 nguyên tắc cốt lõi và cơ bản này, Bộ GD&ĐT chỉ đạo xây dựng quy chế thi tốt nghiệp, thi tuyển sinh vào 10 với những nội dung cơ bản.

Về phương thức thi. Có 3 phương thức là thi tuyển; xét tuyển và phối hợp giữa thi tuyển và xét tuyển. Tất cả những nội dung này thuộc về thẩm quyền của địa phương, tức là sở giáo dục tham mưu cho UBND tỉnh phê duyệt và lựa chọn và có căn cứ nguyên tắc. Nếu số lượng học sinh thi hay số lượng nhu cầu đầu vào phù hợp, tức là cung - cầu phù hợp thì không nhất thiết phải thi mà có thể xét tuyển…

Về môn thi, quy định khung cứng của Bộ GD&ĐT là 2 môn Ngữ văn và Toán, còn môn thứ 3 nằm trong số những môn còn lại. Đối với những môn có đánh giá, cho điểm thì do các sở giáo dục đào tạo quyết định nhưng phải do UBND tỉnh, thành phố phê duyệt. Cùng với đó là thời gian thi, công tác ra đề, coi thi, chấm thi, công bố điểm.

Để xây dựng những nội dung này, Bộ GD&ĐT đã có khảo sát tổng hợp, đánh giá rất kỹ lưỡng công tác thi tuyển sinh vào lớp 10 trong 10 năm qua. Qua đó, thấy rằng nếu không có quy định khung cũng như phân cấp thì công tác quản lý của chúng ta vẫn có những bất cập.

Qua thống kê, lãnh đạo Bộ GD&ĐT nhận định về phương thức thì cơ bản ổn. Về số lượng môn thi cũng đa số là các tỉnh lựa chọn 3 môn, có khoảng 3 đến 4 tỉnh lựa chọn 2 môn. Như vậy, không đồng nhất. Đặc biệt, môn thi thứ 3 là môn gì, Ngoại ngữ, Tin học hay các môn khác thì cũng chưa có quy định thống nhất, tạo ra sự bất cập và sẽ khó kiểm tra, đánh giá đối với công tác quản lý của trung ương cũng như đánh giá mặt bằng trong quá trình dạy học của cơ sở.

Theo ông Thưởng, phương thức chọn môn thứ 3 được quan tâm nhất. Nếu để địa phương tự chọn, việc này có thể ảnh hưởng bởi ý chí chủ quan của người đứng đầu, gây ra nhiều hệ lụy. Nhưng nếu chọn một môn cố định, Bộ GD&ĐT lo gây ra tình trạng học tủ, học lệch. Như thế, học sinh không được chuẩn bị đầy đủ phẩm chất và năng lực theo yêu cầu của chương trình mới.

Bộ GD&ĐT đang nghiên cứu có thể có các phương thức, hình thức khác nhau có thể lựa chọn trong số các môn còn lại, ví dụ như năm nay có thể thi môn khoa học xã hội, năm sau có thể khoa học tự nhiên, năm sau có thể các môn khoa học khác hoặc có thể bốc thăm.

"Bây giờ chúng tôi đang lấy ý kiến", Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Phạm Ngọc Thưởng nói.

Cũng theo ông Thưởng, hiện nay, đang trong quá trình Bộ GD&ĐT lấy ý kiến để xây dựng dự thảo thông tư với quan điểm lắng nghe ý kiến từ cấp cơ sở nhưng trên một nguyên tắc và đảm bảo quy định thống nhất quản lý Nhà nước và đảm bảo khoa học về đánh giá và đảm bảo đầu ra theo mục tiêu của Chương trình giáo dục phổ thông năm 2018, phù hợp với cấp học.

Trên cơ sở đánh giá toàn diện kỹ lưỡng công tác thi tuyển sinh vào lớp 10 của giai đoạn trước làm sao vừa mang tính ổn định nhưng có sự đổi mới phù hợp với Chương trình giáo dục phổ thông của 2018.