Nhớ lời thề "Ba sẵn sàng" năm ấy...

Chuyện kể về những nhà giáo "đi B"

Trong thời điểm diễn ra phong trào “Ba sẵn sàng” và “Năm xung kích”, "đi B" – một khái niệm có phần xa lạ với những bạn trẻ ngày nay, nhưng đối với những cán bộ, nhà giáo năm xưa, lá đơn xin "đi B" thể hiện quyết tâm, tinh thần tự nguyện cao cả để vào Nam chiến đấu. Ngày lên đường, họ để lại tư trang, hành lý, kỷ vật… tại Ủy ban Thống nhất Chính phủ. Những món đồ nhỏ bé, tầm thường nhưng đong đầy hoài bão và ước mơ tuổi trẻ đã được tạm cất vào kho, chờ tin thắng trận và đón chủ nhân trở về.

Ngày hòa bình lập lại, có những thứ được trở về và hóa thành kỷ vật truyền lại trong gia đình, nhưng cũng có rất nhiều món đồ mãi im lìm trong lớp bụi thời gian, còn chủ nhân của chúng đã mãi mãi không về.

Gặp lại nhau ngày hòa bình, các thầy cô giáo năm xưa rất vui mừng vì đồng đội vẫn khỏe mạnh, bình an

Ngày gặp lại nhau trong thời bình, những nhà giáo không giấu nổi niềm vui và xúc động khi gặp lại đồng đội cũ. Những thầy, cô trẻ đầy hoài bão năm nào nay đã là ông, là bà. Ở tuổi 90, thậm chí 100, họ vẫn xúc động trao nhau những cái ôm thật chặt, như ngày cùng nhau rời xa miền Bắc để vào chiến trường miền Nam. Những ký ức chiến tranh, những tháng ngày gian khổ và sự hy sinh hiện lên rõ ràng trong ánh mắt, trong những nụ cười đầy nước mắt.

Các thầy giáo không giấu nổi niềm vui, tha hồ "trút bầu" hàn huyên tâm sự chuyện cũ

Tại buổi gặp mặt, các thầy cô giáo đã nắn nót ký tên lên lá cờ Mặt trận Giải phóng miền Nam Việt Nam với niềm tự hào và trân trọng. Ông Hoàng Bá Huy (Phủ Lý) nay đã ngoài 80 tuổi, bồi hồi nhớ lại những ngày tháng chiến tranh: "Tôi chiến đấu và làm việc tại Tuyên Quang. Khi Mỹ đem bom phá hoại miền Bắc, tôi không thể quên được tiếng còi báo động đinh tai mỗi khi máy bay địch đổ bộ. Hô hào tránh bom, tìm kiếm học sinh... chẳng có gì tái hiện lại được cảm giác lúc ấy, khi cái chết có thể cách mình chưa đầy nửa gang tay. Tôi mong rằng, thế hệ bây giờ và mai sau sẽ không bao giờ phải trải qua những phút giây ấy, không phải nghe tiếng còi báo động ấy. Hòa bình có thể là điều bình thường hôm nay, nhưng với chúng tôi ngày ấy thì đó là giấc mơ mà ai cũng muốn giành lấy cho Tổ quốc non sông".

Bà Bùi Thị Nguyên (Thanh Xuân) xúc động trò chuyện với bà Nguyễn Thị Hồng Nga (Đống Đa), kể lại: "Ngày 'đi B', tôi là cô giáo dạy môn sinh học - hóa học, chiến đấu tại Đà Nẵng - Quảng Nam từ năm 1965. Vừa tốt nghiệp trường Y, tôi xách túi cùng đồng đội xin 'đi B' biền biệt 10 năm mới về. Gia đình cũng xót xa, nhưng tôi cứ đi thôi. Tuổi trẻ xông pha, hòn tên mũi đạn cũng phải sợ anh chị em chúng tôi. Tuy ra đi chẳng xác định ngày được trở về, nhưng giờ tôi vẫn may mắn được ở đây cùng bạn bè trong thời bình, quả thật rất cảm ơn Đảng, cảm ơn đời đã cho cơ hội thấy đất nước được hòa bình, cũng là để thấy những máu xương và nước mắt của đồng đội tôi ngã xuống đã không hề uổng phí".

Lá cờ đầy chữ ký và tâm tư của những cựu giáo chức 'đi B' năm xưa gửi gắm lại cho thế hệ đi sau

Các cô giáo vẫn rất duyên dáng trong tà áo dài như thuở thiếu nữ

Bà Nguyễn Thị Hồng Nga (Đống Đa) chia sẻ: "Thời ấy, ai cũng mong từng ngày đất nước được giải phóng, dân ta được tự do. Bên trong mỗi người chúng tôi, cứ như có hòn than hòn lửa, không ngồi yên được, nghĩ đến thằng Mỹ cướp nước là sục sôi lên. Nghe phong trào “Ba sẵn sàng”, chúng tôi rủ nhau lên xin với “các bác” chính quyền để được vào Nam chiến đấu, bảo vệ quê hương. Đầu tiên, các đồng chí cán bộ không cho vì toàn một đám con gái trói gà không chặt. Nhưng các bạn và tôi đã ‘ăn vạ’ bằng được để được đi chiến đấu bảo vệ Tổ quốc.

Ấy thế mà các đồng chí cũng phải chịu thua mà cho hội chị em điền đơn đăng ký. Khi ấy, tôi nhủ trong lòng là phải quyết tâm, trước khi nước nhà thống nhất thì phải đánh được dăm chục thằng Mỹ đã rồi tự do mới hả lòng. ‘Giặc đến nhà đàn bà cũng đánh’, chúng tôi ngày ấy muốn tiếp nối bước chân Bà Trưng, Bà Triệu, tướng quân Bát Nàn… để góp sức giành tự do cho đất nước. Đấy là ước mơ tuổi trẻ của tôi, giờ đã thành hiện thực".

Bài ca tuổi trẻ giữa mưa bom bão đạn

Đầu những năm 60, trong bối cảnh cuộc chiến tranh chống Mỹ, gần 100 chi đoàn sinh viên Trường Đại học Sư phạm Hà Nội đã khởi xướng phong trào “Tam bất kỳ”, sau đó đổi tên thành “Ba sẵn sàng”. Nội dung chính của phong trào gồm: sẵn sàng đi bất kỳ nơi nào Tổ quốc cần, làm bất kỳ nhiệm vụ gì Đảng và nhân dân yêu cầu, và chấp nhận bất kỳ chế độ hưởng thụ nào.

Những năm tháng chiến tranh, nhiều thanh niên trẻ đang ở độ tuổi đẹp nhất cuộc đời đã tình nguyện "xếp bút nghiên lên đường ra trận".

Ngày 30/4/1964, lễ phát động phong trào “Ba sẵn sàng” được tổ chức với sự tham gia của gần 7.000 đoàn viên, thanh niên, thể hiện tinh thần chiến đấu, hy sinh và làm việc vì Tổ quốc. Phong trào nhanh chóng lan rộng và được hưởng ứng mạnh mẽ. Đêm 9/8/1964, hơn 20.000 thanh niên Hà Nội tập trung giương cao khẩu hiệu “Ba sẵn sàng”. Chỉ sau một tuần, 240.000 thanh niên đã ghi tên tham gia, trong đó 80.000 thanh niên xung phong ra trận.

Từng dòng người giương cao khẩu hiệu, quyết tâm Nam tiến giành lại độc lập cho Tổ quốc

Sự lan tỏa của phong trào vượt ra ngoài biên giới, với nhiều du học sinh từ Nga, Pháp,… xin về nước chiến đấu. Tháng 3/1965, Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh kêu gọi thanh niên cả nước hưởng ứng, bổ sung thêm nội dung: sẵn sàng chiến đấu, học tập và lao động, và đi bất kỳ nơi nào Tổ quốc cần.

Hàng trăm nghìn thanh niên từ Thủ đô Hà Nội đến mọi miền đất nước đã nhiệt liệt hưởng ứng phong trào "ba sẵn sàng"

Phong trào này đã trở thành một trong những hoạt động cách mạng lớn nhất của tuổi trẻ Việt Nam trong thế kỷ XX, với hơn 5 triệu lượt đoàn viên tham gia, gần 1,5 triệu người ngã xuống. Nhiều thanh niên Hà Nội hy sinh quên mình, góp phần giải phóng miền Nam và thống nhất đất nước.

"Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh"

Nhiều anh hùng và tập thể tiêu biểu đã xuất hiện, như 10 cô gái thanh niên xung phong ở Ngã Ba Đồng Lộc, anh hùng Trịnh Tố Tâm, anh hùng Đặng Thùy Trâm và nhiều anh hùng liệt sỹ khác. Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IV (1976) nhấn mạnh, phong trào “Ba sẵn sàng” và “Năm xung kích” đã góp phần lớn vào thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Phong trào này trở thành động lực phát huy lòng yêu nước của tuổi trẻ, tạo điều kiện để mỗi người thể hiện lòng yêu nước bằng hành động thực tiễn, và là một thiên anh hùng ca của thanh niên Việt Nam thế kỷ XX.

Chân dung 10 nữ anh hùng liệt sỹ Ngã Ba Đồng Lộc

Phong trào “Ba sẵn sàng” đã trở thành nguồn cảm hứng vĩ đại, truyền lửa cách mạng đến thế hệ trẻ Việt Nam hôm nay. Hơn nửa thế kỷ trôi qua, ngọn lửa ấy vẫn sáng mãi, thôi thúc thanh niên Việt Nam tiếp tục cống hiến cho đất nước bằng những hành động cụ thể và ý nghĩa.

Hiện nay, các phong trào như “Thanh niên lập nghiệp”, “Tuổi trẻ sáng tạo”, “Tuổi trẻ thi đua tình nguyện, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”, và “Tuổi trẻ học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” đang được triển khai rộng rãi, thu hút sự tham gia của hàng triệu đoàn viên thanh niên. Những hoạt động này không chỉ khơi dậy lòng yêu nước mà còn thúc đẩy tinh thần sáng tạo, khát khao cống hiến vì cộng đồng và đất nước.

Đoàn viên thanh niên Học viện Ngân hàng (Hà Nội) thăm và học tập tại Mũi Điện - nơi đón ánh bình minh đầu tiên trên đất liền Việt Nam

Phong trào “Thanh niên tình nguyện” chính là sự tiếp nối hoàn hảo của tinh thần “Ba sẵn sàng”. Thanh niên Việt Nam không ngại khó khăn, sẵn sàng đến những vùng sâu, vùng xa để tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Từ những chiến dịch tình nguyện mùa hè xanh, các hoạt động cứu trợ thiên tai, cho đến việc tham gia vào các đội phản ứng nhanh phòng chống đại dịch COVID-19, hình ảnh thanh niên áo xanh tình nguyện đã trở thành biểu tượng của sự hy sinh và cống hiến.

Bằng sức trẻ và trí tuệ, thanh niên Việt Nam luôn tiên phong trong các hoạt động vì cộng đồng. Các chương trình hiến máu tình nguyện, “Ngày Chủ Nhật đỏ”, xây dựng nông thôn mới, và nhiều công trình thanh niên khác đã lan tỏa rộng khắp, góp phần cải thiện đời sống của người dân và xây dựng đất nước. Những công trình ấy không chỉ mang giá trị vật chất mà còn là biểu tượng của tinh thần đoàn kết, trách nhiệm và tình yêu thương.

Khoác màu áo xanh đoàn viên, thanh niên trẻ không nề hà công việc, quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ được giao

Thế hệ trẻ Việt Nam hôm nay luôn nỗ lực rèn luyện, tu dưỡng đạo đức, sẵn sàng đáp ứng mọi yêu cầu của đất nước với phương châm “Đâu cần thanh niên có, việc gì khó có thanh niên”. Họ không ngừng đổi mới, sáng tạo, khẳng định bản lĩnh và trí tuệ của mình trong mọi lĩnh vực, từ học tập, nghiên cứu khoa học đến khởi nghiệp, lập nghiệp.

Tinh thần “Ba sẵn sàng” ngày nay được chuyển hóa thành những hành động thiết thực, trở thành động lực mạnh mẽ thúc đẩy sự phát triển của đất nước. Thế hệ thanh niên tự hào về truyền thống hào hùng của cha anh và đang viết tiếp những trang sử mới với đầy nhiệt huyết và khát vọng. Họ đang góp phần xây dựng một Việt Nam ngày càng tươi đẹp, thịnh vượng và vững mạnh trên trường quốc tế.

Thế hệ trẻ ngày nay luôn khắc ghi lòng biết ơn và dành sự tri ân sâu sắc đến các thế hệ đi trước

Thanh niên Việt Nam hôm nay, với lòng yêu nước và tinh thần cống hiến, đang tạo nên những dấu ấn mới, góp phần làm rạng danh non sông, đất nước.