Ngành nào "hot" và dễ xin việc nhất trong 5 năm tới?

Sáng 9/3, chương trình “Đối thoại tư vấn hướng nghiệp về khối ngành khoa học và xã hội” do báo Tuổi trẻ Thủ đô phối hợp với Trường Đại học Thành Đô được tổ chức.

Nhân dịp này, PV báo Tuổi trẻ Thủ đô đã có dịp lắng nghe những chia sẻ của vị chuyên gia giáo dục này.

Học sinh chăm chú lắng nghe chia sẻ của các vị chuyên gia tại chương trình “Đối thoại tư vấn hướng nghiệp về khối ngành khoa học và xã hội”

PV: Thưa ông, điều gì đã tạo nên sức hút của ngày hội tư vấn tuyển sinh - hướng nghiệp hằng năm đối với học sinh, phụ huynh? Lợi ích của việc tổ chức chương trình tư vấn hướng nghiệp - tuyển sinh là gì?

Tiến sĩ Phạm Như Nghệ: Sau 12 năm kết thúc chương trình giáo dục phổ thông, các em sẽ có một bước chuyển rất quan trọng, đó là lựa chọn các cơ sở giáo dục đại học hoặc là các cơ sở giáo dục nghề nghiệp để tiếp tục con đường học tập của mình. Bởi lẽ đó, những thông tin về kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông, cũng như những nội dung liên quan đến xét tuyển đại học đối với học sinh là rất quan trọng. Vì vậy, khi các đơn vị tổ chức những ngày hội hướng nghiệp, tư vấn tuyển sinh sẽ có sức hút rất lớn đối với học sinh đang theo học tại các trường học phổ thông. Thậm chí, kể cả nhiều bậc cha mẹ phụ huynh cũng rất quan tâm để cùng giúp cho con em của họ lựa chọn được ngành nghề, trường đại học phù hợp nhất với năng lực học tập, điều kiện kinh tế gia đình, định hướng cho tương lai... của học sinh. Tất cả sẽ được giải đáp trong ngày hội tư vấn tuyển sinh - hướng nghiệp hằng năm.

Tôi cho rằng, những buổi hướng nghiệp như vậy có ý nghĩa hết sức to lớn, đặc biệt là đối với học sinh chuẩn bị bước vào kỳ xét tuyển đại học năm học 2024 này.

Thay mặt cho Bộ GD&ĐT, chúng tôi trân trọng cảm ơn các cơ quan báo chí, như là báo Tuổi trẻ Thủ đô và các cái báo chí khác đã cùng với Bộ, trong nhiều năm qua tổ chức các buổi tư vấn tuyển sinh. Trong mỗi buổi tư vấn như thế này, bao giờ số lượng người tham gia cũng như tất cả các em học sinh, phụ huynh đều rất đông và thường là diễn ra đến hết giờ mà vẫn còn có những câu hỏi học sinh cần các chuyên gia giải đáp.

Tiến sĩ Phạm Như Nghệ - Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, Bộ Giáo dục và Đào tạo trao đổi tại chương trình “Đối thoại tư vấn hướng nghiệp về khối ngành khoa học và xã hội”

PV: Theo ông, những ngành học nào sinh viên nên lựa chọn để có hướng đi an toàn, phù hợp? Trong 5 năm tới ngành nghề nào có cơ hội việc làm nhiều nhất?

Tiến sĩ Phạm Như Nghệ: Theo tôi, một số ngành học cho học sinh có thể tham khảo, đó là:

Thứ nhất, như chúng ta đã biết thì hiện nay những công nghệ mới như công nghệ AI, trí tuệ nhân tạo... đang dần trở lên phổ biến. Gần đây, sau chuyến thăm của Thủ tướng Chính phủ tới một số nước phát triển, Việt Nam là một trong những quốc gia được đặt niềm tin sẽ đào tạo về ngành bán dẫn. Vì đậy, đó sẽ là những ngành xếp nhu cầu rất lớn trong giai đoạn tới.

Thứ hai, Việt Nam là một nước nông nghiệp, vì vậy là những khoa học công nghệ về chế biến nông thủy sản cũng là một trong những ngành sẽ có nhu cầu lớn tiếp theo.

Thứ ba, để đáp ứng với chuyển đổi số, chúng tôi nghĩ những ngành liên quan đến chuyển đổi số cũng là những cái ngành học có xu hướng tiềm năng trong giai đoạn tới.

Thứ tư, học sinh phải biết rằng, Việt Nam là một đất nước tươi đẹp và là một trong những địa điểm được nhiều du khách quốc tế lựa chọn làm địa điểm du lịch. Vì vậy, những ngành thuộc lĩnh vực du lịch cũng là một trong những ngành sẽ phát triển trong tương lai.

Thứ năm, như đã nói từ đầu, Việt Nam đang trong giai đoạn phát triển. Do đó, những ngành học liên quan đến quá trình phát triển của đất nước, ví dụ: giao thông, xây dựng, quản lý kinh tế... cũng sẽ là những ngành học có nhu cầu, nhân lực không ít.

Ngoài ra, giáo dục cũng là một trong ngành nghề luôn nhận được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước. Vậy nên, những ngành đào tạo giáo viên cũng đang rất cần. Khi dân số của Việt Nam tăng lên, những người thầy, cô giáo cũ cũng đến tuổi về hưu, đó là lý go mà nguồn nhân lực cho ngành giáo dục cũng rất cần thiết.

PV: Sinh viên nên đăng ký xét tuyển đại học ra sao để tăng thêm cơ hội trúng tuyển?

Tiến sĩ Phạm Như Nghệ: Hiện nay, theo quy chế ban hành, sinh viên sẽ không bị hạn chế số nguyện vọng, tức là học sinh đăng ký bao nhiêu nguyện vọng, đó là quyền của các em.

Sau nhiều năm tuyển sinh, Bộ GD&ĐT đã có nhiều điều chỉnh, những năm gần đây, có một điều rất là tốt trong bộ phần mềm xử lý hệ thống chung của Bộ sẽ giúp cho học sinh sẽ trúng tuyển vào một nguyện vọng cao nhất trong số các nguyện vọng mà các em đã đăng ký và đủ điều kiện trúng tuyển. Như vậy là tạo điều kiện tối đa và đảm bảo quyền lợi lớn cho thí sinh.

Do đó, các em muốn đăng ký vào bất kì ngành nghề nào thì các em có thể đăng ký những mong muốn của các em và các em sắp xếp theo thứ tự ưu tiên, theo tiêu chí ngành nghề nào các em mong muốn nhất, phù hợp với năng lực, sở trường của em nhất thì em đăng kí, đấy là nguyện vọng một và cứ hạ thấp dần nguyện vọng.

Phần mềm chung của Bộ sẽ giúp xử lý các nguyện vọng đó và giúp cho các em sẽ trúng tuyển vào nguyện vọng cao nhất trong số những nguyện vọng mà các em đã đăng ký và đủ điều kiện trúng tuyển. Do đó, các em không cần lo lắng hay băn khoăn gì về câu chuyện đó cả.

Thầy giáo nhiệt tình tư vấn hướng nghiệp cho học sinh

PV: Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm nay có những thay đổi về quy chế, phương thức, hình thức như thế nào, thưa ông?

Tiến sĩ Phạm Như Nghệ: Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) vừa ban hành Thông tư số 02/2024/TT-BGDĐT ngày 6/3/2024 sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế thi tốt nghiệp THPT hiện hành.

Theo đó, kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2024 về cơ bản được giữ ổn định như giai đoạn 2020-2023, đặc biệt là giữ nguyên như kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2023, Bộ GD&ĐT chỉ thực hiện một số điều chỉnh về mặt kỹ thuật trong Quy chế để bảo đảm thống nhất trong quá trình tổ chức thi trên phạm vi cả nước.

Cụ thể, Bộ GD&ĐT quy định rõ các môn thi trong quy chế thi để thí sinh thuận lợi hơn trong công tác đăng ký. Để bảo đảm chế độ ưu tiên cho thí sinh tránh bị nhầm lẫn trong quá trình đăng ký thi, các đơn vị đăng ký dự thi có trách nhiệm tra cứu thông tin từ nguồn thông tin cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để xác nhận ưu tiên theo nơi thường trú cho thí sinh; yêu cầu thí sinh có trách nhiệm bảo mật thông tin về tài khoản và mật khẩu.

Quy chế thi tốt nghiệp THPT năm 2024 cũng quy định rõ trách nhiệm của thí sinh trong kỳ thi. Ngoài quy định các vật dụng thí sinh được mang vào phòng thi để phục vụ cho việc làm bài thi, thì điểm mới là bổ sung quy định cụ thể các vật dụng thí sinh bị cấm đem vào phòng thi. Các quy định đối với thí sinh chỉ thi một hoặc 2 môn thành phần trong bài thi tổ hợp cho thí sinh tự do.

Về mặt nghiệp vụ chuyên môn công tác ra đề thi, Bộ GD&ĐT bổ sung thêm các yêu cầu đối với khu vực ra đề thi, in sao đề thi, làm phách trong kỳ thi. Trong đó, làm rõ thời hạn bảo vệ bí mật Nhà nước đối với đề thi để thí sinh và các bên tham gia quá trình tổ chức thi nắm rõ và không vi phạm theo quy định bí mật Nhà nước.

Quy chế thi quy định cụ thể trong quy chế các vòng của khu vực ra đề thi, in sao đề thi, làm phách và nhiệm vụ của các vòng để bảo đảm phù hợp với quá trình triển khai của các cá nhân và đơn vị tham gia tổ chức thi.

Cùng với đó, Bộ GD&ĐT bổ sung danh mục các chứng chỉ ngoại ngữ được sử dụng để miễn thi bài thi ngoại ngữ trong kỳ thi tốt nghiệp THPT hằng năm, tạo sự công bằng cho thí sinh dự thi và các chứng chỉ ngoại ngữ đã được công nhận đến nay.

Học sinh trường lớp 12 Trường THPT Thường Tín đặt câu hỏi cho các vị chuyên gia

PV: Hiện nay, một bộ phận sinh viên chạy theo những ngành “hot”, một bộ phận thì ngược lại, trong xu thế lao động luôn biến động liên tục như hiện nay, nếu chọn ngành chuyên môn cao nhưng ít nhu cầu tuyển dụng thì liệu họ có tồn tại được với nghề hay không?

Tiến sĩ Phạm Như Nghệ: Khoa học và công nghệ thay đổi rất nhanh, nhu cầu tuyển dụng cũng ngày càng thay đổi. Thực ra, việc học một ngành nào đó để sau này tìm kiếm được công việc làm tốt, sau đó, khi đã tìm kiếm việc làm rồi thì phát triển cái khả năng thăng tiến như thế nào nó lại phụ thuộc chính là các bạn học sinh, sinh viên nhiều hơn.

Trong một cuộc họp về ngành giáo dục, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nói rằng, có những ngành sinh viên Việt Nam học ở Mỹ về nhưng vẫn thất nghiệp. Từ câu chuyện đó, mới thấy rằng, khi chọn một ngành nghề, việc đầu tiên các em phải xem xét, cân nhắc đó là kinh nghiệm. Bản thân có thích ngành đó không? Tại sao lại thích? Học sinh, sinh viên phải trả lời được vì sao lại thích ngành nghề đó thì mới tiếp tục xét đến khả năng và năng lực, sở trường của các em và kết quả học tập có đáp ứng được yêu cầu của ngành đó không? Đồng thời cần tìm hiểu về nhu cầu, tiềm lực của ngành học đó sau 4 năm.

Ngoài kiến thức chuyên môn mà các trường đại học cung cấp cho các em thì thái độ của mỗi người là rất quan trọng, nên để khuyên các em chọn ngành nào phù hợp nhất là điều rất khó. Mà nếu có thì các chuyên gia phải ngồi riêng với học sinh, chia sẻ và tâm sự với các bạn về năng lực, nguyện vọng, chuyên môn… Với kết quả từ quá trình trò chuyện sẽ xét xem năng lực này thì khuyên nên học trường nào là phù hợp nhất. Còn để xét về góc độ nói chung chung ngành nào là tốt nhất thì theo tôi là không có.

Các trường đại học luôn mở ra những ngành học phù hợp với nhu cầu của xã hội. Hơn ai hết, các trường sẽ tìm ra những ngành học phù hợp cũng như luôn đổi mới chương trình đào tạo.

Kiến thức và kỹ năng mà trường đại học trang bị cho học sinh, sinh viên chỉ là những kiến thức cơ bản. Khi ra trường, bản thân mỗi bạn phải tiếp tục học bổ sung, tự học, trau dồi kiến thức và không ngừng phát triển bản thân mình từng ngày.

PV: Trân trọng cám ơn ông!