Nên giãn lộ trình tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với bia, rượu

Hiệp hội Bia - Rượu - Nước giải khát Việt Nam (VBA) mới đây đã có văn bản gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc cung cấp thông tin và tham gia ý kiến đối với dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi).

Dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) dự kiến sẽ được Quốc hội khóa XV thông qua tại kỳ họp thứ 9 sắp tới. Đáng nói, dự thảo luật sẽ điều chỉnh tăng cao thuế suất mặt hàng rượu, bia lên tới 100%, trong 5 năm liên tục và bổ sung mặt hàng nước giải khát có đường theo Tiêu chuẩn Việt Nam (“TCVN”) với hàm lượng đường trên 5g/100ml vào đối tượng chịu thuế thuế tiêu thụ đặc biệt với thuế suất 10%.

Theo VBA, dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) đã trải qua quá trình thảo luận kéo dài với nhiều ý kiến khác nhau. Tuy nhiên, những điều chỉnh được đề xuất vẫn gây lo ngại cho cộng đồng doanh nghiệp và người lao động trong chuỗi sản xuất, kinh doanh, tiêu thụ các mặt hàng chịu thuế.

Trong đó, đề xuất tăng thuế tiêu thụ đặc biệt cao và đột ngột của ban soạn thảo đặt ra thách thức lớn khi mức tăng chưa có tiền lệ, thiếu sự tham vấn thực chất và đầy đủ với cộng đồng doanh nghiệp và chưa được xem xét toàn diện về tác động kinh tế, xã hội cũng như hành vi tiêu dùng. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến ngành sản xuất mà còn có thể gây hệ lụy rộng hơn đến thị trường và người tiêu dùng.

Hiệp hội Bia - Rượu - Nước giải khát Việt Nam cho biết, tại kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XV năm 2024 vừa qua, đại biểu Quốc hội đã chia sẻ một số ý kiến đáng lưu ý.

Đối với ngành bia, rượu, các đánh giá tác động của Chính phủ liên quan về quy định thuế tiêu thụ đặc biệt chưa định lượng, chưa đánh giá đầy đủ, toàn diện về những chi phí và những vấn đề khi áp dụng chính sách mới tác động đến nền kinh tế, an sinh xã hội và các đối tượng bị ảnh hưởng.

Các đại biểu cũng kiến nghị cần xem xét giảm mức tăng thuế và giảm lộ trình tăng một cách hợp lý để tránh gây ra cú sốc về thuế, ổn định thị trường, tạo điều kiện để doanh nghiệp thích nghi dần với việc tăng thuế trong thời gian tới.

Ảnh minh họa.

Đồng thời, các đại biểu cũng bày tỏ băn khoăn với lộ trình tăng thuế cao trong thời gian ngắn sẽ gia tăng việc kinh doanh rượu, bia bất hợp pháp; đề xuất cân nhắc lùi thời gian thực hiện, bắt đầu 2027 hoặc 2028 và giãn lộ trình tăng...

Ngành đồ uống (bia, rượu, nước giải khát) là ngành kinh tế - kỹ thuật quan trọng. Ngoài việc đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của thị trường trong nước còn phục vụ cho xuất khẩu, các sản phẩm của ngành có sức cạnh tranh cao trong điều kiện kinh tế hội nhập.

Với hàng trăm nhà máy sản xuất, kinh doanh trong ngành được phân bố hầu khắp các tỉnh, thành phố trên cả nước (trên 51 tỉnh, thành phố), tạo hàng triệu việc làm trực tiếp và gián tiếp trong các cơ sở nhà máy sản xuất và trong chuỗi cung ứng, dịch vụ từ các đơn vị cung cấp nguyên liệu, đóng gói, kho vận, phân phối, các ngành dịch vụ, du lịch, nhà hàng, logictics... đảm bảo lưu thông trong chuỗi giá trị sản phẩm.

Ngành có vai trò kinh tế và đóng góp lớn cho ngân sách Nhà nước khoảng trên 60.000 tỷ đồng/năm (thuế tiêu thụ đặc biệt chiếm trên 40.000 tỷ đồng) và luôn đứng ở vị trí những doanh nghiệp đóng góp ngân sách nhất nhì địa phương, giữ vai trò quan trọng trong việc phát triển hệ sinh thái công nghiệp.

Các doanh nghiệp trong ngành nỗ lực, tiên phong, tập trung đầu tư thay đổi công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng yêu cầu về chuyển đổi xanh, trách nhiệm nhà sản xuất, các quy định mới về bảo vệ môi trường, hướng tới mục tiêu "net zero"..., luôn đồng hành, phối hợp với các bộ ngành liên quan triển khai các chương trình nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi theo hướng tiêu dùng có trách nhiệm, tốt cho sức khỏe, bảo vệ môi trường tự nhiên và an toàn môi trường xã hội.

Theo VBA, các ý kiến của đại biểu Quốc hội đã thể hiện tính trách nhiệm cao, sâu sát thực tế, đa chiều của cơ quan lập pháp cũng đồng thời phản ánh được những quan ngại, tâm tư, nguyện vọng của ngành đồ uống.

Trong bối cảnh Quốc hội, Chính phủ đã đặt mục tiêu tăng trưởng 8% vào năm 2025 và hai con số giai đoạn 2026-2030, vì vậy cần tập trung mọi nỗ lực để thúc đẩy các động lực tăng trưởng. Do đó cũng cần có những chính sách phù hợpđể giúp thúc đẩy các động lực tăng trưởng thay vì cản trở.

Hiệp hội VBA và các doanh nghiệp hội viên luôn ủng hộ, đồng hành và nhất quán quan điểm về sự cần thiết của việc sửa đổi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt để đảm bảo nguồn lực hỗ trợ cho phát triển kinh tế - xã hội theo chủ trương của Đảng và Nhà nước cũng như bảo vệ sức khỏe của nhân dân và tiếp tục đóng góp tích cực vào mục tiêu tăng trưởng ở trung ương và địa phương.

Trên cơ sở đó, Hiệp hội VBA kiến nghị thời điểm hiệu lực của Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) nên được thực hiện từ năm 2028. Đối với sản phẩm rượu, bia, xem xét giảm mức tăng thuế và giãn lộ trình tăng, cụ thể là hai năm tăng một lần, mỗi lần không quá 5% đến 2030.

Đồng thời cần cân nhắc sửa đổi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt theo hướng luật chỉ quy định mang tính chất “khung” ổn định lâu dài như quy định mức tăng tối đa hoặc nguyên tắc thu hẹp hay mở rộng đối tượng chịu thuế và “trao quyền” cho Chính phủ xây dựng và ban hành lộ trình và việc tăng thuế suất cụ thể tùy thuộc vào tình hình thực tế.