Năng lượng tái tạo: Lá chắn kinh tế và an ninh quốc gia trước thiên tai

Giới chuyên gia cho rằng, thiên tai xảy ra liên tiếp do biến đổi khí hậu, mà bắt nguồn từ nguyên nhân trọng yếu - đó là sự phụ thuộc kéo dài vào năng lượng hóa thạch.

Ngân hàng Thế giới (WB) cảnh báo, nếu không hành động quyết liệt, biến đổi khí hậu có thể khiến GDP Việt Nam giảm tới 12% vào năm 2050. Điều này đồng nghĩa với việc cứ mỗi đồng chi cho than, dầu, khí, chúng ta không chỉ mua lấy năng lượng mà còn đồng nghĩa với việc có thể “mua thêm” siêu bão, lũ lụt, sạt lở, và tổn thất kinh tế lâu dài.

Chúng ta đang chi hàng trăm, hàng nghìn tỷ đồng để khắc phục hậu quả thiên tai, trong khi số tiền đó hoàn toàn có thể được đầu tư vào một hệ thống năng lượng bền vững hơn. Đây chính là chi phí cơ hội khổng lồ và là nợ khí hậu mà quốc gia phải gánh chịu.

Lốc xoáy trong bão số 10 (Bualoi) “vò nát” cả xe ô tô tại tỉnh Thanh Hóa.

Năng lượng hóa thạch - nguyên nhân dẫn đến sự khủng hoảng

Lựa chọn tiếp tục khai thác và sử dụng năng lượng hóa thạch chính là đầu tư vào sự hủy diệt của chính mình, bởi những lý do sau:

Khuếch đại thiên tai: Việc đốt than đá và dầu mỏ bơm một lượng khổng lồ khí CO2 vào khí quyển, đẩy nhiệt độ toàn cầu vượt ngưỡng an toàn. Điều này khiến các cơn bão không chỉ mạnh hơn mà còn bất thường và mang theo lượng mưa hủy diệt hơn.

Đe dọa sinh tồn: Khí thải hóa thạch gây tan băng, làm mực nước biển dâng cao hơn, đe dọa trực tiếp đến sự sống còn của Đồng bằng Sông Cửu Long và hàng triệu người dân ven biển.

Tổn thất vĩnh viễn: Việc bám víu vào nguồn năng lượng cũ khiến hàng nghìn tỷ đồng tái thiết sau bão lũ trở nên vô nghĩa, bởi các thảm họa lớn hơn sẽ liên tục lặp lại.

Năng lượng tái tạo – đòn bẩy kinh tế chiến lược

Trong bối cảnh đó, năng lượng tái tạo chính là giải pháp chiến lược bởi nó mang lại lợi ích kinh tế thực chất và lâu dài, hoàn toàn vượt lên trên những chi phí ngắn hạn của hóa thạch.

Năng lượng tái tạo kéo theo chuỗi giá trị sản xuất - lắp đặt - bảo trì, tạo hàng trăm nghìn việc làm xanh chất lượng cao, mở ra thị trường xuất khẩu công nghệ và thiết bị.

Giảm phụ thuộc nhập khẩu: Việt Nam hiện nhập khẩu hàng chục triệu tấn than và xăng dầu mỗi năm, chi phí hàng tỷ USD. Phát triển điện gió, điện mặt trời sẽ giúp giảm nhập siêu năng lượng hóa thạch, tăng chủ động cho nền kinh tế, giảm thiểu rủi ro từ biến động giá dầu quốc tế.

Hấp dẫn dòng vốn quốc tế: Các quỹ đầu tư toàn cầu đang dịch chuyển mạnh mẽ sang năng lượng sạch. Nếu Việt Nam mở cửa mạnh mẽ cho năng lượng tái tạo, cơ hội hút vốn hàng chục tỷ USD sẽ được tận dụng hiệu quả.

Theo các chuyên gia, Việt Nam hoàn toàn có khả năng thực hiện chuyển đổi này, bởi chúng ta sở hữu tiềm năng điện gió ngoài khơi đủ sức thay thế phần lớn nhiệt điện than trong tương lai, cùng với khả năng triển khai điện mặt trời trên diện rộng, biến thách thức thành cơ hội phát triển vượt bậc.

Các chuyên gia cũng chỉ ra một số lợi ích khi phát triển năng lượng tái tạo, trong đó nó đảm bảo an ninh năng lượng, an ninh xã hội và an ninh kinh tế.

An ninh năng lượng: Một hệ thống điện phân tán từ điện mặt trời mái nhà hay điện gió cộng đồng giúp đất nước giảm phụ thuộc vào lưới điện tập trung, hạn chế nguy cơ tê liệt khi thiên tai xảy ra. Điều này đảm bảo an ninh năng lượng cục bộ và quốc gia.

An ninh xã hội: Năng lượng tái tạo bảo đảm nguồn điện ổn định cho bệnh viện, trạm cứu hộ, khu dân cư ngay cả khi lưới điện quốc gia bị gián đoạn, giảm tối đa hỗn loạn và tổn thất nhân mạng.

An ninh kinh tế: Năng lượng tái tạo giúp ổn định chi phí năng lượng dài hạn, giữ vững sức cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam, bất chấp những bất ổn của thị trường năng lượng hóa thạch toàn cầu.

Do đó, các chuyên gia cho rằng đã đến lúc Việt Nam coi chuyển đổi năng lượng không chỉ là một mục tiêu phát triển mà là mệnh lệnh an ninh quốc gia bắt buộc. Đầu tư vào năng lượng tái tạo chính là xây dựng "lá chắn sinh tồn" để nền kinh tế, người dân và đất nước không còn bị động trước những siêu bão của tương lai.